Hist fil star sred 2008
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Podsumowanie: sceptycyzm, manicheizm, iluminizm, egzemplaryzm, kreacjonizm.
- FILOZOFIA WIEKU XI I XII: DIALEKTYCY I ANTYDIALEKTYCY, ŚW. ANZELM Z CANTERBURY I PIOTR ABELARD 1. Spór dialektyków z antydialektykami
- ANZELM z Canterbury. 1. ŚW. ANZELM Z CANTERBURY (1033-1109).
57
- Człowiek w swoim Ŝyciu wybiera pewne dobra, aby ich uŜywać (uti), a z pewnych dóbr korzysta, raduje się nimi (frui): tym ostatecznym dobrem, które jest dla człowieka ź ródłem radości, jest Bóg. - Ludzka wola, osłabiona grzechem pierworodnym, niejednokrotnie, nie potrafi dobrze wybrać. Natura ludzka (w tym wola człowieka) jest dobra, bo stworzona przez Boga, ale jest jednocześnie słaba, bo została stworzona z niczego, toteŜ ma w sobie jakąś skłonność ku nieistnieniu. Jeśli człowiek dokonuje złych wyborów, to ta tendencja zmienia się w przyzwyczajenie, a z przyzwyczajeń tworzy się jakby „druga natura”, oblepiająca naturę ludzką. Z tej „skorupy” złych przyzwyczajeń moŜe człowieka wyzwolić jedynie łaska. To, Ŝe człowiek skierowuje się ku Bogu jest dziełem BoŜej łaski (Augustyn dyskutował tutaj z Pelagiuszem, który twierdził, Ŝe człowiek sam o własnych siłach moŜe wypełniać BoŜe nakazy).
58
59
BOECJUSZ (480-525)
- Boecjusz był pośrednikiem pomiędzy staroŜytnością i średniowieczem. Przekazał wiekom średnim wiele doktryn staroŜytności, wypracował filozoficzną i teologiczną terminologię łacińską oraz wypracował schemat sztuk wyzwolonych, które dopracował później jego następca, Kasjodor. - Boecjusz zamierzał przełoŜyć na łacinę wszystkie dzieła Arystotelesa i Platona. Udało mu się przełoŜyć jedynie niektóre pisma logiczne Arystotelesa i zaopatrzyć je komentarzami: Kategorie, Hermeneutykę, Isagogę (czyli wstęp do Arystotelesowskich Kategorii napisany przez ucznia Plotyna, Porfiriusza), O dowodach sofistycznych, Topiki. - Swoistą syntezę doktryny platońskiej Boecjusz przedstawił w ostatnim swoim dziele: O pocieszeniu, jakie daje filozofia. W dziele tym prezentuje wiele problemów wziętych z filozofii platońskiej, arystotelesowskiej, stoickiej i neoplatońskiej: jak relacja Opatrzności do Fatum, koncepcja zmiennego Losu-Fortuny, relacja wolnej woli do BoŜej przedwiedzy. Pieśń 9 z III księgi tego dzieła została nazwana „streszczeniem Platońskiego Timajosa”. - Boecjusz był równieŜ autorem 5 krótkich traktatów teologicznych, które miały ogromny wpływ na język średniowiecznej teologii. W traktacie pt. Przeciw Eutychesowi i
natury ludzkiej i boskiej w osobie Chrystusa. W kontekście tych rozwaŜań podaje definicję osoby, która stała się klasyczną w dziejach myśli filozoficznej:
rationalis naturae individua substantia).
60
FILOZOFIA WIEKU XI I XII: DIALEKTYCY I ANTYDIALEKTYCY, ŚW. ANZELM Z CANTERBURY I PIOTR ABELARD 1. Spór dialektyków z antydialektykami: - Dialektyka – w sensie wąskim to logika, w przeciwieństwie do retoryki; natomiast pojęta szeroko była niejednokrotnie utoŜsamiana z filozofią w ogóle. - W wiekach średnich utrwalił się program sztuk wyzwolonych oparty o trivium oraz quadrivium, co miało stanowić przygotowanie do studium Pisma św. Nowy typ podejścia do problematyki teologicznej zapoczątkował Boecjusz: pokazał, w jaki sposób naleŜy rozwiązywać problemy teologiczne uściślając i precyzując język teologicznej debaty. To podejście było rozwijane w wiekach średnich, ale przy okazji pojawił się nowy problem, a mianowicie problem prawomocności i zakresu stosowania reguł dialektyki, albo reguł wiedzy świeckiej w ogóle, do problematyki teologicznej. - Ten problem przybrał formę sporu/kontrowersji w chwili, gdy pojawiły się stanowiska skrajne. Takim stanowiskiem skrajnym, dialektycznym była postawa BERENGARIUSZA z Tours (zm. 1086), który stosując reguły arystotelesowskiej logiki zanegował realizm przemiany chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa, stając na stanowisku symbolizmu eucharystycznego. Berengariuszowi odpowiedział
- Kontrowersja eucharystyczna była jedną z form sporu dialektyków z antydialektykami. Spór ten dotyczył tego, czy moŜna stosować zasady logiki, czy filozofii w ogóle do kwestii teologicznych; czy filozofia moŜe mieć głos rozstrzygający w sprawach wiary. - Inną formą tego sporu była dyskusja na temat BoŜej wszechmocy, którą zainicjował PIOTR DAMIANI (zm. 1072). Damiani twierdził, Ŝe skoro Bóg wszystko moŜe, to moŜe sprawić takŜe, aby nie było tego, co juŜ miało miejsce, czyli moŜe zanegować prawa natury. Bóg jest bowiem autorem praw natury i one go nie obowiązują. Jeśli chodzi o wzajemną relację filozofii i teologii, to Damiani uwaŜał, Ŝe filozofia powinna słuŜyć teologii tak, jak słuŜebnica słuŜy swej pani (Philosophia ancilla theologiae). - Próbę pogodzenia skrajnych stanowisk dialektyków i antydialektyków podjął ANZELM z Canterbury. 1. ŚW. ANZELM Z CANTERBURY (1033-1109). Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|