Hist fil star sred 2008
PIOTR ABELARD I SPÓR O POWSZECHNIKI”
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- PIOTR ABELARD I SPÓR O POWSZECHNIKI” 1. ABELARD (1079-1142) – Ŝycie i dzieło
- Dzieła: a/ komentarze logiczne
- - Roscelin z Campiegne
- - Abelard
- 4.WZÓR METODY SCHOLASTYCZNEJ;
64
PIOTR ABELARD I SPÓR O POWSZECHNIKI” 1. ABELARD (1079-1142) – Ŝycie i dzieło: - Urodził się w 1079 r. w Le Pallet, niedaleko Nantes, w rodzinie rycerskiej. - 1090 – pobiera naukę u Roscelina z Campiegne, od 1094 u Wilhelma z Champeaux w ParyŜu.
- Od r. 1108 uczy się teologii u Anzelma z Laon. - w r. 1113 zostaje kierownikiem szkoły katedralnej Notre Dame w ParyŜu i odnosi wielki sukces. Po skandalu z Heloizą przebywa w klasztorze Saint Denis. - W r. 1121 z inspiracji św. Bernarda z Clairvaux zostaje potępione jego dzieło De unitate et trinitate divina. - W r. 1123 zakłada własną wspólnotę pod wezwaniem Ducha Świętego Pocieszyciela (Paraklet). - W latach 1136-1140 znowu naucza w ParyŜu na Wzgórzu św. Genowefy, gdzie jego uczniem jest Jan z Salisbury („historyk” sporu o powszechniki). - W r. 1141 zbiera się synod w Sens, aby potępić naukę Abelarda. PapieŜ Innocenty II nakazuje mu milczenie. - 21 IV 1142 r. umiera w klasztorze Saint Marcel. Dzieła:
- Abelard komentował tzw. Logikę starą (logica vetus) – tj. Kategorie, Isagogę i Hermeneutykę z komentarzami Boecjusza. b/ pisma teologiczne: De unitate et trinitate divina, Theologia christiana, Sic et Non (Tak i nie). c/ inne : Etyka, czyli poznaj samego siebie, Rozmowa pomiędzy Filozofem, śydem i Chrześcijaninem, Historia moich niedoli.
SPÓR O POWSZECHNIKI: - Spór ten został zainicjowany przez Wstęp (Isagogę) neoplatonika Porfiriusza do dzieła Arystotelesa pt. Kategorie. Porfiriusz tam pisał: „Co się tyczy rodzajów i gatunków - aŜeby najpierw od tego zacząć – czy są czymś rzeczywistym, czy tylko zwykłymi pojęciami umysłu, a jeŜeli czymś rzeczywistym, to czy są cielesne, czy niecielesne, czy w końcu występują oddzielnie, czy w rzeczach zmysłowych – wstrzymuję się od zabierania
65
głosu na ten temat, jest to bowiem problem zbyt trudny i wymagający rozległych badań” (Isagoga I, tłum. K. Leśniak). - Spór ten przekazał średniowieczu przez swoje tłumaczenia i komentarze – Boecjusz. Spór ten dotyczy tego, jak istnieją nazwy ogólne (rodzaje i gatunki)? Czy są to tylko nazwy? Czy teŜ odpowiada im coś w myśli, np. pojęcie? Czy te pojęcia uformowane są na podstawie jakichś przedmiotów ogólnych, np. ogólnego elementu w rzeczy, idei, czy myśli BoŜych.
zwany wokalizmem. Twierdził, Ŝe nie ma ogólnych rzeczy ani pojęć, istnieją tylko byty indywidualne. Powszechność/ogół moŜemy przypisać tylko nazwom, a raczej ruchowi wydychanego powietrza, gdy wypowiada się daną nazwę (flatus vocis). - Abelard poddał krytyce to stanowisko: ruch powietrza (flatus vocis) jest czymś jednostkowym, naleŜy bowiem do świata fizykalnego i nie moŜe mu przysługiwać powszechność.
które to stanowisko modyfikował pod wpływem krytyki Abelarda. Głosił, Ŝe w rzeczach naleŜących do tego samego rodzaju, ich natura nie róŜni się. O niej to orzekamy powszechnik.
rzeczach, a tak by było, gdyby Sokrates i Platon mieli taką samą naturę, tj. człowieczeństwo. Czy kawałek człowieczeństwa istniałby w Sokratesie a kawałek w Platonie? 2. Ta sama natura musiałaby przyjmować sprzeczne cechy. Np. Zwierzęcość w człowieku jest rozumna, a w ośle nierozumna. Sprzeczność dyskwalifikuje to stanowisko. 3. Powszechnik to jest to, co moŜna orzekać o wielu rzeczach. Nie da się orzekać „rzeczy”, a jedynie słowo.
Powszechność moŜna zatem przypisać znaczeniu słowa – takie stanowisko nazywa się sermonizmem. W rzeczy odpowiada temu słowu odpowiedni status rzeczy (natura wspólna). To, Ŝe o Sokratesie i Platonie orzekamy „Człowieczeństwo” ma swoją 66
podstawę w statusie bycia człowiekiem. Stanowisko Abelarda jest najbliŜsze umiarkowanemu realizmowi pojęciowemu.
RELACJA WIARY DO ROZUMU: - W dziejach ludzkości moŜna wyróŜnić 3 podstawowe etapy: 1. Okres prawa naturalnego. W tym okresie człowiek dla ustalenia prawa moralnego posługiwał się jedynie rozumem. Jest to rodzaj „naturalnego objawienia”, którego dostąpili filozofowie pogańscy.
dopełnienie i uzupełnienie prawa naturalnego, a nie jego zmianę. - Istnieje zatem harmonia między nauczaniem Biblii a nauczaniem filozofii, naleŜy tylko te wypowiedzi naleŜycie odczytać. Filozofowie staroŜytni niejednokrotnie pod zasłoną (involucrum) wyraŜali prawdę wiary chrześcijańskiej (np. Platon w nauce o Duszy świata wyraził nauczanie o Duchu Świętym). - Najdoskonalszą częścią filozofii jest etyka, gdyŜ ona najlepiej przysposabia człowieka do poznania Boga, który jest NajwyŜszym Dobrem i prowadzi do zjednoczenia z Nim. - W etyce Abelard podkreślił znaczenie intencji dla określenia moralnej wartości czynu. Jeśli intencja jest zgodna z prawem BoŜym, to ten czyn jest dobry, jeśli natomiast intencja jest wbrew prawu BoŜemu, to czyn jest zły.
- Dzieło Abelarda pt. Tak i nie podejmowało 158 doniosłych kwestii związanych z wiarą. Powołując się na wypowiedzi autorów cieszących się uznaniem oraz na Pismo św., Abelard pokazywał jak te autorytety przeczą sobie wzajemnie (mówią zarazem „tak” i „nie”). - W Przedmowie do tego dzieła Abelard pokazał, jak moŜna się uporać z tymi trudnościami. W tym celu naleŜy: 1. Ustalić, czy tekst jest autentyczny. 2. Ustalić znaczenie słowa (często autorzy posługiwali się językiem zrozumiałym dla odbiorcy i dostosowanym do jego poziomu). 3. Uwzględnić moŜliwość błędu kopisty (tj. tego, kto przepisywał tekst). 4. OdróŜnić miejsca, w których autor mówi od siebie od tych, w których referuje myśl cudzą. 5. W kwestiach prawnych naleŜy rozwaŜyć, co jest ogólną tendencją prawa, a co przepisem szczegółowym. Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|