Hist fil star sred 2008



Yüklə 0,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/27
tarix26.11.2017
ölçüsü0,61 Mb.
#12760
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27

 

67 


6. „Ale jeŜeli sprzeczność jest tak oczywista, Ŝe nie da się rozwiązać Ŝadnym z metodycznych 

sposobów, wtedy nie ma innej rady, ale trzeba porównać ze sobą róŜne autorytety i 

pierwszeństwo dać temu, który cieszy się większym uznaniem i jest oparty na silniejszych 

dowodach”. 

- Abelard odwołuje się zatem do rozumu, jako ostatecznego kryterium rozstrzygającego 

pomiędzy konkurującymi twierdzeniami. 

 

Podsumowanie: spór o powszechniki, sermonizm, involucrum, intencja czynu, rozum jako 

kryterium rozstrzygające sprzeczności. 

 

 

NURT MISTYCZNY: 

- W wieku XII istniał takŜe silny nurt mistyczny, którego przedstawicielem był oponent 

Abelarda św. BERNARD z Clairvaux (1090-1153). Był on benedyktynem, ale nie 

odpowiadała mu złagodzona reguła benedyktyńska, dlatego w r. 1115 załoŜył własne opactwo 

Clairvaux. 

- Bernard był mistykiem, który połoŜył silny akcent na dwa tematy: pokory i 



przebóstwienia. 

- Pokora jest cnotą, w której spełnia się mądrość filozoficzna i chrześcijańska. Wzorem 

pokory jest Maryja. 

- Bernard zapoczątkował nurt tzw. mistyki cysterskiej. 



 

68 


 RUCH DOKTRYNALNY W WIEKU XIII 

 

I.

 

1. Czynniki ekspansji naukowej w wieku XIII: 

Kontakty ze światem arabskim oraz zajęcie Konstantynopola przez krzyŜowców 

ułatwiają przenikanie arabskiej, Ŝydowskiej i greckiej myśli naukowej i filozoficznej na 

Zachód. 

 

- Wprowadzenie nowej literatury arabskiej, Ŝydowskiej i greckiej (tłumaczenia i 

syntezy). 

 

- Powstanie uniwersytetów. 



 

- Powstanie zakonów Ŝebraczych (1217 – dominikanów, 1219 – franciszkanów). 

 

2.

 

Wprowadzenie nowej literatury: 

W wiekach średnich teksty filozofów staroŜytnych są znane wyrywkowo.  

- Do roku 1120 podstawą nauczania jest tzw. logica vetus, tj. tłumaczenia 



Arystotelesowskich Kategorii (Isagogą Porfiriusza) i Hermeneutyki wraz z 

komentarzami Boecjusza. 

- Po r. 1120 zostaje wprowadzona tzw. logica nova, tj. Analityki pierwszeI oraz wtóre (te 

ostatnie w tłumaczeniu Jakuba z Wenecji), Topiki O dowodach sofistycznych. W tym teŜ 

czasie Jakub z Wenecji tłumaczy takŜe fragmenty Metafizyki Arystotelesa, jest to tzw. 

Metaphysica vetus. 

- Z dorobku Platona znane są tylko fragmenty jego dialogu Timajos w tłumaczeniu i z 

komentarzem Kalcydiusza. Te fragmenty były podstawą tworzenia XII wiecznej wizji 

ś

wiata przez uczonych ze szkoły w Chartres (Teodoryk z Chartres, Wilhelm z Conches). 



W XII wieku zostały przełoŜone fragmenty Fedona i Menona. 

 

- W II połowie wieku XII powstaje w Toledo (Hiszpania) ośrodek tłumaczeń, w którym 



uczeni  dokonują przekładów tekstów filozofów arabskich, Ŝydowskich oraz pism 

Arystotelesa. Te tłumaczenia dokonywane są przewaŜnie z języka arabskiego.  Filozofia 

arabska juŜ od IX w. zaczęła przyjmować myśl Arystotelesa, ale połączyła ją z silnymi 

wpływami neoplatońskimi. Częściowo było to skutkiem pomyłki. Do kanonu pism 

Arystotelesa dołączono bowiem pisma, które były pismami neoplatońskimi. Była to tzw. 

Teologia Arystotelesa (w rzeczywistości wyciąg z Ennead Plotyna)oraz Księga o 

przyczynach (Liber de causis), która była streszczeniem Elementów teologii neoplatonika 



 

69 


Proklosa. Dzieła te dołączone do kanonu pism Arystotelesa dały w efekcie arystotelizm w 

formie mocno zneoplatonizowanej. 

- Dopiero Wilhelm z Moerbeke (fl. 1260-85) zrewiduje poprzednie tłumaczenia dzieł 

Arystotelesa i dokona nowych przekładów. PrzełoŜy takŜe pisma neoplatoników, np. 

Proklosa, co pozwoli oddzielić elementy neoplatońskie od arystotelesowskich. 

- Po roku 1230 Michał Szkot, działający na dworze Fryderyka II w Neapolu, rozpocznie 

prace nad tłumaczeniem pism Awerroesa, filozofa arabskiego, którego tradycja 

ś

redniowieczna nazwie „Komentatorem” ze względu na jego wierność nauce 



Arystotelesa, którego pisma wielokrotnie komentował. 

 

3.



 

Ośrodki naukowe: 

- 1200 r. moŜna uznać za datę powstania Uniwersytetu Paryskiego. Powstał on w 

wyniku połączenia istniejących juŜ szkół katedralnych, a tej nowej instytucji w roku 1200 

król Filip August nadał specjalną autonomię i przywileje: wyjął spod swojej władzy i 

przekazał jurysdykcji biskupa i kanclerza. 



- Uniwersytet był strukturą korporacyjną: wspólnotą nauczających i nauczanych 

(universitas magistrorum et solarium). Był instytucją międzynarodową: Uniwersytet 

Paryski obejmował 4 nacje: francuską, pikardyjską, normandzką i angielską, natomiast 

studenci Uniwersytetu Bolońskiego dzielili się na „transmontanów” (ci, z tamtej strony 

gór) oraz „cismontanów”(ci, z tej strony). 

- Uniwersytet dzielił się na 4 wydziały. Wydziałem początkowym był wydział Sztuk 

Wyzwolonych (Facultas atrium), który bezpośrednio przejął tradycje szkół 

dialektycznych wieku XII. Kiedy w połowie XIII wieku na uniwersytecie przejmie się 

spuściznę Arystotelesa, studiowana ona będzie przede wszystkim na Wydziale Sztuk i 

wtedy moŜna powiedzieć, Ŝe wydział ten ma charakter wydziału filozoficznego. 

- Po skończonej edukacji na Wydziale Sztuk moŜna było podjąć studia na wydziale 

Teologii. Studia te trwały kilka lat i obejmowały: komentowanie Pisma św. (uwieńczone 

stopniem „bakałarza biblijnego”), komentowanie Sentencji Piotra Lombarda (uwieńczone 

tytułem „sentencjariusza”) oraz wygłaszanie kazań, konferencji i udział w dysputach 

(„bakałarz uformowany”). 

- Formy nauczania na obu wydziałach są podobne. Obejmują one: 

 

Lectio/ lectura – tj. wykład będący formą komentarza do „klasycznego tekstu”. 

Początkowo na Uniwersytecie Paryskim zakazywano „wykładania” Arystotelesowskiej 




Yüklə 0,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə