Hist fil star sred 2008
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Byt Bo Ŝy.
70
nauki o świecie, tzw. libri naturales. Dopiero statut z r. 1255 nakaŜe studiowanie całego Arystotelesa. - Disputatio – dysputy były drugą podstawową formą nauczania. Były dysputy zwykłe, odbywane regularnie, oraz dysputy specjalne (disputatio de quodlibet a
ogólnouniwersyteckimi.
- Z tymi formami nauczania związany był specyficzny gatunek literatury naukowej, a mianowicie kwestia. Kwestia miała określoną strukturę. Zaczynała się od sformułowania głównego problemu, rozpoczynając często słowami utrum…czy..? W pierwszej części zawierała sformułowanie trudności, które mogła rodzić odpowiedź na ten problem. W tej części nie naleŜy szukać stanowiska autora, ale jest to raczej sformułowanie zarzutów ze strony przeciwnej. Potem autor odpierał te zarzuty i na końcu formułował własne stanowisko (determinatio magistralis.) Kwestie były łączone w większe całości zwane summami (summa).
- Obok Uniwersytetu Paryskiego waŜnymi ośrodkami naukowymi było załoŜone w r. 1224 przez cesarza Fryderyka II studium generale w Neapolu. Na początku wieku XIII (ok. 1210) powstał uniwersytet w Oxfordzie. WaŜnymi ośrodkami studiów medycznych było Salerno i Montpellier.
Nurty wieku XIII: - Do połowy wieku XIII generalna orientacja filozoficzno-teologiczna jest augustyńska. Cały wysiłek naukowy znajduje spełnienie w studiowaniu i komentowaniu Pisma Św. Dominuje zatem wciąŜ sformułowany przez św. Augustyna ideał „mądrości chrześcijańskiej”. - Wraz z pierwszą recepcją arystotelizmu, która dokonuje się za pośrednictwem myśli arabskiej, kształtuje się nurt arystotelizmu eklektycznego, który zwany jest tak z powodu łączenia nauki Arystotelesa z innymi elementami doktrynalnymi, np. z nauczaniem neoplatoników czy Awicenny (filozof arabski). Arystotelizm eklektyczny zwany jest takŜe arystotelizmem neoplatonizującym albo awicennizującym, a jego głównym przedstawicielem był św. Bonawentura. - Ok. połowy wieku XIII kształtuje się nurt arystotelizmu umiarkowanego (ortodoksyjnego). Ten nurt pojawia się wraz z recepcją myśli Arystotelesa 71
„oczyszczonego” z wpływów neoplatońskich. Głównym reprezentantem tego nurtu jest ś w. Albert Wielki i św. Tomasz z Akwinu. - W latach 60-tych XIII wieku pojawi się nurt arystotelizmu radykalnego (heterodoksalnego), który będzie reprezentowany przez Sigera z Brabancji i Boecjusza z Dacji. Myśliciele ci uznają Arystotelesa za najwyŜszy naukowy autorytet. Będą starali się wyraźnie oddzielić dziedzinę filozofii i teologii, porządek nauki i porządek wiary. W ten sposób na terenie filozofii (nauki) będą mogli głosić tezy bliskie Arystotelesowi, chociaŜ niezgodne z prawdami wiary (jak np. teza o wieczności świata, czy jedności intelektu czynnego, który pojmować będą jako wspólny dla wszystkich ludzi). Z ich stanowiskiem będzie polemizował zarówno św. Tomasz, jak i św. Bonawentura. - Polemikę z arystotelizmem radykalnym zakończą potępienia dokonane w r. 1277. W tym roku biskup ParyŜa Stefan Tempier dokonał potępienia 217 tzw. „tez awerroistycznych”. Były to w większości twierdzenia zwolenników arystotelizmu radykalnego. Te potępienia spowodowały największy kryzys w dziejach myśli ś redniowiecznej. Wydawało się, Ŝe arystotelizm jest trudny do pogodzenia z myślą chrześcijańską, niesie bowiem ze sobą nadmierny racjonalizm i naturalizm. - Jako reakcja na róŜne typy arystotelizmu pojawiła się w II połowie wieku XIII filozoficzna szkoła augustyńska. Jej przedstawicielami byli np. Jan Peckham czy Piotr Olivi.
5.
Św. BONAWENTURA (1217-1274) - Właściwie nazywał się Jan Fidanza. Początkowo studiował w ParyŜu sztuki wyzwolone, a później teologię. W r. 1243 wstąpił do zakonu franciszkanów. W roku 1253 ukończył studia na Uniwersytecie Paryskim uzyskując tzw. licentia docendi (prawo nauczania) i rozpoczął kierowanie szkołą franciszkańską. W r. 1257 został generałem zakonu franciszkanów, nie mógł zatem stale przebywać w ParyŜu, ale angaŜował się w polemikę z arystotelizmem radykalnym poprzez swoje konferencje. W r. 1273 został kardynałem. - Do jego najwaŜniejszych dzieł naleŜą: Komentarz do „Sentencji”, Breviloquium (streszczenie komentarza do Sentencji), Droga duszy do Boga (Itinerarium), O
- Bonawentura uwaŜał, Ŝe filozofia i teologią są odrębnymi dyscyplinami, które róŜnią się metodą. JednakŜe wiedza filozoficzna jest etapem, a nie celem na drodze ku całościowej „mądrości chrześcijańskiej”. Filozofia nie jest pełną mądrością, ale narzędziem syntezy teologicznej.
72
- Świat stanowi hierarchicznie uporządkowaną drabinę śladów i znaków BoŜych. Poznając te BoŜe ślady od razu „współ- ujmujemy” (contuitio) Boga, jako ich przyczynę, tak jak widząc strumień – współ- ujmujemy jego źródło, choć go bezpośrednio nie dostrzegamy. Świat jest więc księgą, która mówi o Bogu, wskazuje na Boga. Piękno, porządek, harmonia rzeczy stworzonych są wskazówkami (indicia) mówiącymi o Bogu, dlatego nie są potrzebne dowody istnienia Boga. - Istnienie Boga jest bezpośrednio oczywiste. Bonawentura przytacza swoistą „modyfikację” dowodu św. Anzelma. Mówi: Si Deus est Deus, Deus est („Jeśli Bóg jest Bogiem, Bóg istnieje”). - Człowiek odkrywa Boga zastanawiając się nad przebiegiem swojego poznania. Ludzkie poznanie ma początek w zmysłach (empiryzm genetyczny), ale nie wyjaśnia to faktu, skąd nasze poznanie czerpie swoją pewność. Zdaniem Bonawentury, aby ocenić piękno jakichś dwóch rzeczy pięknych, czy sprawiedliwość dwóch czynów sprawiedliwych musimy się posłuŜyć ideą piękna, sprawiedliwości, która nie pochodzi przecieŜ z doświadczenia. Te i inne idee zostały udzielone człowiekowi przez Boga w akcie
istnieć. Byt jest podstawową własnością wszystkich rzeczy. W ludzkim umyśle jest zatem wpisana idea bytu absolutnego, nieograniczonego, bezwzględnego – to jest Byt BoŜy. Dlatego Bonawentura twierdzi, Ŝe istnienie Boga jest oczywiste. - Świat rzeczy stworzonych ma jego zdaniem strukturę hylemorficzną. Ale Bonawentura głosi tzw. powszechny hylemorfizm, tj. wszystkie byty – poza Bogiem – składają się z materii i formy. Byty duchowe składają się z materii i formy duchowej, a byty cielesne z formy i materii cielesnej. W bytach stworzonych materia jest zasadą jednostkowienia, indywiduacji, dlatego np. aniołowie, którzy składają się z materii duchowej zorganizowanej przez formę duchową, są bytami jednostkowymi. Z tego teŜ powodu dusza ludzka jest dla ciała formą, ale w sobie samej jest substancją, która składa się z materii i formy. Dusza moŜe zatem istnieć po śmierci ciała. - Bonawentura przyjmował takŜe, Ŝe w kaŜdym bycie moŜe być wiele form ułoŜonych hierarchicznie. Najbardziej podstawową formą jest forma światła oraz forma zarodkowa (rationes seminales), która określa przyszłe stany danej rzeczy.
Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|