I bob syujetli mantiqiy masalalar (TO’plamlar orasidagi munosabatlarga keltiriladigan masalalar)

VI-BOB 
GRAFLAR NAZARIYASI 

 
Ta’rif: 
Graf –Tekislikdagi qandaydir nuqtalar to’plami va bu nuqtalarning 
ayrimlarini o’zaro bog’lovchi kesmalardan iborat shakl. Nuqtalarni 
“graf 
uchlari”
, kesmalarni esa 
“graf qirralari”
deb ataylik. Har bir uchdan chiqqan 
qirralar soni shu uchning darajasi deyiladi. 
Graflarga misol qilib shahardagi yo’l sxemasini, elektrosxemalar, 
ko’pburchakli chizmalarni va boshqalarni keltirishimiz mumkin. Masalalarni 
yechishda uning shartiga mos graflardan foydalanish yaxshi samara beradi.
Masalan, 3-bobdagi masalalarni yechishda ham graflarr nazariyasini qo’llab ajoyib 
natijalarga erishishimiz mumkin. Albatta, bunday masalalarni boshqa usullarda 
ham yechishimiz mumkin, ammo graflar nazariyasidan foydalanish qiyin va 
chalkash yechimni sodda ko’rinishga keltirishimizda qo’l keladi.
Endi e’tiboringizni quyidagi sodda masalalarga qarating: 
6.1.
(5) Planetalar o’rtasida quyidagi yo’nalishlarda raketalar harakati 
yo’lga qo’yilgan: 
𝑍 − 𝐾, 𝑃 − 𝑉, 𝑍 − 𝑃, 𝑃 − 𝐾, 𝐾 − 𝐵, 𝑈 − 𝑀, 𝑀 − 𝑆, 𝑆 − 𝑌, 𝑌 −
𝑀, 𝑀 − 𝑈.
Shu yo’nalishlar bo’ylab harakatlangan holda 
𝑍 − 𝑀
harakatni amalga 
oshirish mumkinmi? 
6.2.
(10) 20 qavatli uyga lift o’rnatildi. Lift yoki 8 qavat yuqoriga yoki 13 
qavat pastga harakat qilishi mumkin. 20-qavatdan 1-qavatga lift yordamida tushish 
mumkinmi? Agar yuqorida 8 qavat bo’lmasa u holda lift yuqoriga 
harakatlanmaydi. Xuddi shunday pastda ham 13 qavat bo’lmasa u pastga ham 
harakatlana olmaydi.
6.3.
(10) Uzunligi 15 metr bo’lgan ustunda shilliqurt harakatlanayapti. U 
kun bo’yi 4 metr yuqoriga ko’tariladi, ammo kechasi 3 metr pastga siljiydi. U 
necha kundan keyin ustunning yuqori qismiga chiqib oladi? 
6. 4.
(10) 25 sportchi olimpiada o’yinlarida ishtirok etishayapti. (o’yinda 
yutqazgan o’yinchi musobaqadan chiqib ketadi) Kamida nechta o’yin yordamida 
g’olibni aniqlash mumkin.

---