Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları
№1(1) 2017
15
peratorluğunun ən gözəl nümunələrini özündə birləşdirən sarayda çi-
ni, geyim, odlu silah, zireh, qalxan, Osmanlı miniatürləri, İslam əl-
yazmaları nümayiş olunur. 1985-ci ildən "İstanbulun tarixi ərazisi-
nin" tərkibində UNESKO Ümumdünya irsi siyahısına daxil olan sa-
ray "Osmanlı dövrü saraylarının ən yaxşı nümunələrindən biri kimi"
təsvir edilir [4].
İstanbulda digər məşhur memarlıq abidəsi Sultan Əhməd məs-
cididir. 1609-1616-cı illərdə Sultan I Əhmədin əmrinə əsasən İstan-
buldakı tarixi yarımadada memar Sədəfkar Ağanın rəhbərliyi ilə inşa
edilmişdir. Bu məscid də 1985-ci ildə UNESKO Ümumdünya irs si-
yahısına daxil edilmişdir [4].
İstanbul islam mədəniyyətinin beşiyinə çevrilmişdir. Şəhərdə
çoxlu məscidlər, mədrəsələr tikilmişdir: Sultan Fatih məscidi, İstan-
bul Davud paşa məscidi, II Bəyazidin tikdirdiyi Bəyazid məscidi (in-
şasına 1501-ci ildə başlanmış və 1505-ci ildə sona çatdırılmışdır.
Memarı Yukubaş bin Sultandır), İstanbul şahzadə məscidi (1544), İs-
tanbul Ədirnəqapı Mihriman Sultan məscidi (1562-1565), İstanbul
Süleymaniyyə məscidi (1550-1557) İstanbulun memarlıq incilərin-
dəndir [12, s.257].
Fatihin İstanbulda ilk mədrəsəni 1458-1459-cu illərdə inşa etdir-
mişdi. Ticarət üçün bazarlar mühüm əhəmiyyət kəsb edir. İstanbul
Eski Bedesten bazarı xüsusi maraq doğurur. Fatih dövründə İstanbulda
5 böyük hamam tikdirilmişdir. Ən diqqətə layiqi Sinan xocanın me-
marlıq etdiyi İstanbul Haseki Hürrəm Sultan hamamıdır.
Beləliklə, dünyanın ən gözəl şəhərlərindən olan İstanbul öz
coğrafi-strateji mövqeyi, əlverişli iqlimi,turizm
bölgələri, tarixi yerlə-
ri, muzeyləri, məscidləri ilə bütün dünyanın diqqətini özünə cəlb
edir. Dünyanın hər yerindən bura milyonlarla turist axışıb gəlir və
ölkənin büdcəsinə xeyli miqdarda vəsait yatırılır.
Yekun. Göründüyü kimi, Osmanlının bəylikdən dövlətə keçid
prosesində Söyüd, Biləcik və Bursa xüsusi bir mərhələ təşkil edib.
Osmanlının Anadolu bəyliklərini öz ətrafında birləşdirmək üçün güclü
siyasi-inzibati mərkəzə ehtiyac var idi. Bundan əlavə, Bizans imperi-
Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları
№1(1) 2017
16
yasının Anadolu və Balkanlardakı mühüm mərkəzlərini fəth etməklə
onun gücünü zəiflədirdi.
Bizansın paytaxtının Osmanlılar tərəfindən fəthi isə imperiyaya
son qoymaqla dünya tarixində yeni bir imperiyanın mövcudluğunu
təsdiq etdi.
ƏDƏBİYYAT
1. "
Edirne Selimiyye cami ve külliyesi". T.C.Kültür ve Turizm bakan-
lığı kültür varlıkları ve müzeler genel müdürlügü. (Online). Mənbə:
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44434/edirne-selimiye-camii-
ve-kulliyesi-edirne.html [Baxılıb: 05.03.2017].
2. "
Edirne,Trakya Universitesi Sağlık Muzesi-Çağdaş resim ve hey-
kel müzesi". T.C.Kültür ve Turizm bakanlığı kültür varlıkları ve mü-
zeler genel müdürlügü. (Online). Mənbə:
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44022/edirne-trakya-
universitesi-saglik-muzesi--cagdas-resim-.html [Baxılıb:
05.03.2017].
3. "
Mervden Söyüte Türk tarihi,kültür ve medeniyyeti uluslararası
Sempozyumu düzenliyor". Belekoma Haber. 10 sentyabr 2014.
(Online). Mənbə: http://www.yarin11.com/bilecik/mervden-sogute-
turk-tarihi-kultur-ve-medeniyeti-sempozyumu-h3725.html [Baxılıb:
05.03.2017].
4.
Dünya Miras Listesi'nde Türkiye. T.C.
Kültür Ve Turizm Bakanli-
ğikültür Varliklari Ve Müzeler Genel Müdürlüğü. (Online). Mənbə:
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44423/dunya-miraslistesi.html;
UNESCO Dünya Miras Merkezi’nin resmi web sitesi //
http://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr [Baxılıb: 05.03.2017].
5. Ayasofya muzey başçısı və tarixçi Haluk Dursun "
İstanbul ismi
nereden geliyor". Hürriyet. 21 mart 2012. (Online). Mənbə:
http://www.hurriyet.com.tr/istanbul-ismi-nereden-geliyor-20172589
[Baxılıb: 05.03.2017].
6. İnalcık Halil.
Devlet-i Aliye. İstanbul: Türkiye Bankası, kültür ya-
yınları, 2014, 377 s.
7. İnalcık Halil.
Edirnenin fethi. Edirnenin 600 FetihYıldönümü Ar-
mağan Kitabı. Ankara: Türk
Tarih Kurumu, 1964.
Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları
№1(1) 2017
17
8. İnalcık Halil.
Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları (1302-1481).
İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, 2010,
262 s.
9. İnalcık Halil.
Osmanlı imperiyası klassik çağ (1300-1600). İstan-
bul, Oğuz Akkan-Cem Yayın evi, 2003, 624 s.
10. İnalcık Halil.
Osmanlı tarihine toplu bir bakış. Osmanlı, c: I,
Ankara: Yeni Türkiye Yay., 1999, 105 s.
11. Köprülü Fuad.
Osmanlı devletinin kuruluşu. Ankara: Türk Tarih
Kurumu basım evi, 1991, 122 s.
12.
Kunt Metin, Hüseyn G.Yurdaydın, Ayla Ödekan.
Türkiye Tarihi.
Cild 2. Osmanlı Devleti 1300-1600. Ankara: Cem yayınevi, 1987,
356 s.
13. Qüdrətov Dərgah.
Türk xalqlarının tarixi. Bakı, Kövsər, 2004,
583 s.
14. Musayev Osman, Osmanlı Dəyanət, Cəfərov Altay.
Osman Qazi-
dən Atatürkə-imperiyadan cümhuriyyətə. Bakı: Qafqaz-MA"MMC,
2012, 248 s.
15.
Osmanlı tarihi ensiklopedisi. I cild. Ankara: Yeni Türkiye yayın-
ları. Siyaset, 1999, 630 s.
16. Özendes Engin.
Osmanlının 2-ci başkenti Edirne keçmişden
fotoğraflar. İstanbul: Yapı-Endüsrti mərkəzi yayınları, 178 s.
17. Özendes Engin.
Osmanlının ilk başkenti Bursa. İstanbul: Yapı-
Endüsrti merkezi yayınları, 202 s.
18. Şahin Reyhan.
Edirne gümrüklerine göre XVIII yüzyılın ikinci
yarısında Edirnede ticari hayat. Edirne, 2006, 177 s. (Online).
Mənbə: http://ulusaltezmerkezi.com/edirne-gumruklerine-gore-xviii-
yuzyilin-ikinci-yarisinda-edirne-de-ticari-hayat/75/ [Baxılıb:
05.03.2017].
19. Uzunçarşılı İsmail Hakkı.
Osmanlı devletinin saray teşkilatı. An-
kara: Türk tarih kurumu basımevi, 1988, 581 s.
20. Uzunçarşılı İsmail Hakkı.
Osmanlı tarihi. I cild. Anadolu selcuk-
luları və Anadolu Beylikleri hakkında bir mükaddime ile Osmanlı
devletinin kuruluşundan İstanbulun fethine kadar. Ankara: Türk
Tarih Kurumu Basımevi, 1988, 639 s.