I gənc tədqiqatçı

Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları 
№1(1) 2017 
 
24 
On the 18th march, Duma began its activities. On the 17th March of 
1917,  in Baku local  authority of  Temporary  government  -  Executive 
Commitee of Public Organizations was established. It was also created 
in other cities and gezas of Azerbaijan. 
After the victory of revolution, whole national political parties, 
including  "Musavat"  party  began  their  activities  openly.  During  this 
time, with the support of Nasib bey Yusifbeyov, Shafi bey Rustambe-
yov and Hasan bey Aghayev was organized National Party of Turkic 
Federalists  in  Ganja.  In  this  time,  Azerbaijan  wanted  territorial 
autonomy under patronage of Russia. This party declared that they are 
supporter of this idea. 
Beside  the  political  parties,  there  were  established  muslim 
national councils. Among the national councils in South Caucasus the 
most  influential  was  Baku  Muslim  National  Council.  On  the  27th 
March of 1917, there was selected Temporary Executive Commitee of 
Muslim Council which consisted of national bourgeoisie. The cairman 
of  commite  became  M.Hajinski  and  his  deputy  became  M.A.Rasul-
zade. 
National-liberation movement in Northern Azerbaijan. After the 
February  revolution,  there  was  a  new  stage  of  national-liberation 
movement in Azerbaijan (2). The main features of this stage: 
1) more mass character of national movement 
2) lead of movement by national intellectuals 
3) unification of all stratum of population around the national 
statehood idea. 
On the 15-20th april of 1917, was passed a congress of Caucasus 
Muslims with a slogan "unification of Russian muslims" in Baku.  In 
the  basis  of  this  congress  federalist  united  with  Musavat  and  was 
called Turkic Federalist Musavat Party in the 2nd half of june. Unlike 
the  tatar  bourgeoisie,  federalist  didn't  want  the  national-cultural 
autonomy, but wanted the territorial autonomy. 
On  the  first  May  of  1917,  was  passed  a  congress  of  Common 
russian muslims in building which was built by Shamsi Asadullayev in 
Moscow. There were invited approcimately 600 representatives from 

---

Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları 
№1(1) 2017 
 
25 
Russian turkic-muslims, including 100 women. There were discussed 
problems  such  as  national  and  local  autonomy,  education,  culture, 
political organizations and etc. Like in previous congresses, A.M.Top-
chubashov  and  M.A.Rasulzade  made  attention  especially  to  the 
turkism,  nationalism,  independence.  The  representative  of  tatar 
bourgeoisie  - Ahmad Salikov notified in his lecture that Russia must 
be stay as unitary state and turkic-muslim nations will be given only 
cultural  autonomy.  But  in  the  voting,  offer  of  M.A.Rasulzade  about 
national  territorial  autonomy  was  accepted  with  majority  of  votes 
(from 717 votes - 446 votes). 
In  March  of  1917,  there  was  established  "Adalet"  organization 
of  bolsheviks  in  Baku.  This  organization  served  to  the  revolutionary 
work among the workers which came from south part of Azerbaijan to 
the north and to create relations with revolutionary-democratic forces 
of Iran. 
In  August  of  1917,  with  the  initiative  of  bolsheviks  there  was 
established  "Birlik"  organization.  It  was  organized  for  managed 
political job trainings in oil fields of Baku and industrial enterprises 
among  the  muslim  workers  which  came  from  provinces  of  Volga. 
This organization was led by Hanifa Teregulov. Like "Hummat" and 
"Adalet"  it  also  was  attached  to  Baku  Commite.  These  3 
organizations didn't imagine the political independence of Azerbaijan 
without Russia. 
On the 26th October of 1917, there took place the first congress of 
Musavat  party.  In  the  opening  ceremony  M.A.Rasulzade  said  that 
independent Azerbaijan state will be established. 
In 1917 there were 3 directions in strrugle for national-libera-
tion in Azerbaijan: 
1) Against the colonial policy of Temporary government about 
the subdued nations 
2) Against the Soviets which propagated "Unit and indivisible" 
idea of Russian empire 
3) To prevent the genocide of azerbaijanis by armenians. 
The  policy  of  Temporary  government  in  Northern  Azerbaijan 

---

Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları 
№1(1) 2017 
 
26 
didn't prove its value. This government was overthrown in Petrograd 
on  the  25
th
  October  of  1917.  On  the  25-26th  October  after  the  2
nd
 
Soviets congress in Smolny, there was founded soviet dictatorship and 
Vladimir Lenin became head of this dictatorship. 
After  this,  there  was  began  the  struggle  for  independence  in 
Azerbaijan  and  it  came  to  conclusion  in  may  with  the  restoration  of 
national statehood. 
BİBLİOGRAPHY 
1. Azərbaycan tarixi. Ali məktəblər üçün mühazirələr kursu. II hissə 
(XIX – XXI əsrin əvvəli). Dos.A.Ə.Rzayevin redaktəsi ilə. Bakı, 
Bakı Universitetinin nəşriyyatı, 2010. – 545s. 
2. Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə.V cild (1900-1920-ci illər). Məsul 
redaktorlar: Mahmud İsmayılov, Nigar Maksvell. Bakı, Elm, 2008. – 
696s. 
3. Tofiq Nəcəfli, Bilal Dədəyev. Azərbaycan tarixi. Azərbaycan Res-
publikasında təhsil alan xarici tələbələr üçün dərs vəsaiti. Bakı, 
Qafqaz Universiteti, 2013. – 287s. 
4. İradə Nuriyeva. Azərbaycan tarixi. Ən qədim zamanlardan – XXI 
əsrin əvvəllərinədək. Bakı, Mütərcim, 2015. – 336s. 
5. Şəmistan Nəzirli. Azərbaycan generalları. Bakı, Gənclik, 1991. – 
208s. 
6. Nazim Qəhrəmanov. I Dünya Müharibəsində Qafqaz cəbhəsində 
erməni amili. Bakı, E.L.Nəşriyyat və Poliqrafiya Şirkəti MMC, 2008. 
– 296 s. 
Ayan KƏRİMOVA 
Bakı Dövlət Universiteti, 
Tarix fakültəsinin II kurs tələbəsi 
ŞİMALİ AZƏRBAYCAN 
I DÜNYA MÜHARİBƏSİ İLLƏRİNDƏ 
Məqalədə  I  Dünya  müharibəsi  illərində  Rusiya  imperiyasının 
tərkib  hissəsi  olan  Şimali  Azərbaycanda  vəziyyətdən  bəhs  olunur. 
Göstərilir ki, müharibə iştirakçısı olan dövlətlər Azərbaycan nefti uğ-
runda mübarizə Almaniya və İngiltərə inhisarları arasında əsas rəqa-

---