İ n f o r m a t I k a
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ N F O R M A T İ K A
- Müştəri – server
İ N F O R M A T İ K A ____________________________________________________________ 357
Server
: Serverlər (server ingiliscə
deməkdir və xidmət etmək anlamını verir) şəbəkədə olan digər kompüterlərə müxtəlif servis xidmətlərini göstərə bilən, optimal xarakteristikaya malik kompüterlərdir. Onlar güclü prosessorlara, böyük sayda (həmçinin tutuma) operativ yaddaşa və böyük tutumlu xarici yaddaşa (vinçerterə) malikdirlər. İlk İnternet-server 1991-ci ilin 6 avqustunda yaradılmışdır. Bu gün WWW (Vsemirnoe pautinı-Ümumdünya Hörümçək Toru) istifadəçiləri üçün əlamətdardır. Amma serverdən istifadə 1989-cu ilə təsadüf edir. İnternet-serverin yaradıcısı, Avropa nüvə tədqiqatları laboratoriyasında işləyən ingilis alimi Tim Berners-Li ilk dəfə serverin yaradılma ideyasını çap elətdirdiyi məqalədə irəli sürür və Ümumdünya kompüter şəbəkəsinin yaradılmasını təklif edir. İl ərzində (1991-ci il nəzərdə tutulur) İnternet-server Avropa və Amerikanın digər tədqiqat mərkəzlə-rində də yaradılır.
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 358
Tim Berners-Li 1992-ci
ilin noyabr
ayında artıq dünya miqyasında 26 serverdən istifadə olunurdu. 1993-cü ildə bu rəqəm 200-ü keçir. 1995-ci ildə WWW–nin müxtəlif ölkələrdə tətbiqi o qədər artır ki, şəbəkəni “həvəskar şəbəkə” adlandırmaq düzgün sayılmır. İndiki zamanda
İnternet- şəbəkədən milyardlarla istifadəçi bəhrələnir. Hal-
hazırda Tim
Berners-Li yaratdığı Ümumdunya Hörümçək Toru şəbəkəsi Konsorsimuna (World Wide Web Consortium) rəhbərlik edir.
Server ayrılmış
və ayrılmamış ola bilir. Ayrılmış
server
işçi stansiya kimi işləyə bilmədiyi halda, a yrılmamış
server isə işçi stansiya kimi işləyə bilir. Bu halda şəbəkənin məhsuldarlığı və etibarlığı aşağı düşür.
: İşçi stansiyalar daha güclü prosessorlarla təmin olunmuş, əlavə yaddaşa malik və xüsusiləşdirilmiş əməliyyatları (məsələn, 3D qrafikası, videooyunların yaradılması və s.) yerinə yetiri bilən sadə masaüstü kompüterlədir.
Ümumi təyinatlı sistem vasitələri çox hallarda serverdə saxlanır ki, bu da işçi stansiyaların yaddaşından səmərəli istifadə edilməsinə imkan verir.
Birsəviyyəli şəbəkələrdə ayrıca server olmur. Şəbəkənin idarə edilməsi funksiyaları işçi stansiyalar arasında paylanır. Lakin bu halda sistem cədvəlləri bütün kompüterlərə yazılır. Bu şəbəkələr nisbətən az məhsuldar olsa da, istismarı sadədir. Şəbəkənin ən mühüm cəhəti münaqişəli situasiyaların həlli üçün metodların seçilməsidir. Bu məqsəd üçün şəbəkələrin çoxu prioritet sistemindən istifadə edir. İcra etdiyi funksiyadan asılı olaraq, server müxtəlif cür adlandırılıa bilir. Məsələn, telekommunikasiyalar serveri lokal şəbəkə ilə digər şəbəkələr arasında əlaqə yaradır. Buna görə də bu server xəbərlərin marşrutlaşdırılmasını və daxil olan və çıxan informasiyanın buferləşdirilməsini təmin etməlidir. Hesablayıcı server işçi stansiyaların gücü çatmayan hesablamaları aparmaq üçündür. Disk
İ N F O R M A T İ K A ____________________________________________________________ 359 serveri geniş xarici yaddaş resurslarına malik olmaqla, işçi stansiyalara əlavə yaddaş xidməti göstərmək üçün qurulur.
Bu bölgü yalnız funksional bölgü olduğundan, real həyatda bir kompüterdə həm kommunikasiya serveri, həm verilənlər bazası serveri, həm poçt serveri, həm də işçi stansiya təşkil etmək mümkündür. Verilənlər bazası serveri üçün isə bir neçə kompüter ayırmaq olar. Lakin bütün bu kompüterlərə funksional aspektdə vahid kompüter kimi baxılacaqdır. Şəbəkə həm də müxtəlif proqram və altproqramların qarşılıqlı fəaliyyətini təmin etdiyindən, həmin proqramların hansı kompüterlərdə yerləşməsindən çox şey asılıdır, yəni elə etmək lazımdır ki, şəbəkə boyu ötürülən informasiyanın həcmi minimum olsun. “
” texnologiyasında funksiyalar və informasiya xidməti müştəri (informasiya istifadəçisi) ilə server (informasiya sahibi) arasında elə paylanır ki, şəbəkə üzrə informasiyanın ötürülməsi minimum olsun. Bu texnologiyada müştəri serverə sorğu göndərir. Sorğuda tələb olunan informasiyanın xarakteri və həcmi, həmçinin verilənlərin təşkili forması göstərilir. Bunun əsasında lazımi informasiyanı server verilənlər bazasında axtarır, tapır və tələb olunan formada dəyişdirir, alınmış nəticə müştəriyə ötürülür. Bu texnologiyada interfeys proqramları müştəri kompüterdə, sorğunu işləyən sistem proqramları isə serverdə işləyir. Global, regional və lokal şəbəkələrin geniş yayılması, xüsusilə İnternet-in meydana çıxması bir sıra yeni xidmətlərin yaranmasına səbəb oldu ki, bunlardan da ən populyarı elektron poçtdur . Bununla yanaşı, verilənlərin şəbəkə vasitəsilə Yüklə 3,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|