İBTİDAİ İcma quruluşU
Qaraqoyunlu İsgəndərin Şirvana ikinci dəfə hücum edərək Şamaxını dağıtması 1434 noyabr
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1453 16 yanvar
- XV əsrin 50-ci illəri
1434 Qaraqoyunlu İsgəndərin Şirvana ikinci dəfə hücum edərək Şamaxını dağıtması 1434 noyabr Xəlilullahın Reyə gedərək Qara İsgəndərin Şirvanda törətdiyi müsibətlər barədə Şahruxa məlumat verməsi və onu Azərbaycana yürüşə dəvət etməsi
Sultan Şahruxun Azərbaycana dördüncü dəfə yürüşə başlaması
Təbriz döyüşü. Sultan Şahruxun və I Xəlilullahın birləşmiş qüvvələrinin qaraqoyunluları məğlub etməsi
Sultan Şahruxun Təbrizə gələrək Qara Yusifin kiçik oğlu Cahanşahı Təbrizdə taxta çıxarması. Şahruxla Cahanşah arasında razılaşmaya görə Qaraqoyunlu dövləti Teymurilərin vassal asılılığına düşdü
Qaraqoyunlu dövlətinin Teymurilərdən vassal asılılığında qalması 1436-1467 Qaraqoyunlu Cahanşahın hakimiyyəti . Cahanşah hakimiyyəti dövründə Şirvanşahlar dövləti ilə dostluq münasibətləri yaratmağa çalışdı, feodal zümrəsinin mənafeyinə uyğun tədbirlər həyata keçirdi, gələcəkdə işğalçılıq planlarını həyata keçirmək üçün hərbi islahat keçirdi, oturaq əhaliyə və iri tacirlərə arxalanaraq mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən yarımköçəri əmirlərə qarşı mübarizə apardı, Teymurilərin vassal asılılığından çıxaraq onları vassal asılılığına saldı. Lakin Cahanşah daxili və xarici siyasəti nəticəsində xarici müdaxiləyə və ara müharibələrinə son qoya bilmədi, onun mərkəzi hakimiyyəti möhkəmləndirmək siyasəti nəticəsiz qaldı, xalq kütlələrinin vəziyyəti ağırlaşdı, feodal çəkilşələri və mərkəzi hakimiyyətə tabe olmamaq cəhdləri artdı 1447 Teymuri Şahruxun vəfat etməsi və Cahanşahın Teymurilərin vassal asılılığından çıxaraq müstəqil siyasət yeritməyə başlaması
Ağqoyunlu Uzun Həsənlə Cahanşah arasında baş vermiş döyüşlər - hərbi toqquşmalar nəticəsində qaraqoyunluların məğlub olması və Şərqi Anadolunun çox hissəsini itirməsi
Cahanşahın İran İraqını, Qərbi İranı və Şərqi İranın bir hissəsini ələ keçirməsi 1457 Cahanşahın Şahruxun oğlunu məğlub edərək Cürcanı və Xorasanı tutması 1458 Cahanşahın Teymurilərin mərkəzi Herat şəhərini tutması 1459 Cahanşahın oğlu Həsənəlinin başçılığı ilə Azərbaycanda , digər oğlu Pirbudağın başçılığı ilə Bağdadda mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam baş verməsi
Cahanşahla Teymuri hökmdarı Əbu Səid arasında Herat barışığı imzalanması. Herat barışığına əsasən Teymurilər Qaraqoyunlu dövlətindən vassal asılılığına düşdü və təzminat ödəməli oldu 1465 Cahanşahın oğlu Pirbudağın qiyamını yatırması 1465 Qaraqoyunlu Cahanşahın tapşırığı ilə Təbrizdə “Göy məscid”in inşa olunması 1467 Muş döyüşü. Döyüş qaraqoyunluların məğlubiyyəti ilə nəticələndi, Cahanşah döyüşdə öldürüldü və Bağdada qədər olan ərazilər ağqoyunluların əlinə keçdi 1467-1468 Cahanşahin varisləri Həsənəli və Hüseynəli arasinda hakimiyyət uğrunda mübarizə getməsi. Mübarizə nəticəsində Hüseynəli öldürüldü, Həsənəli isə öz qüvvələrini toplayaraq Ağqoyunlulara qarşi mübarizəyə başladı. Həsənəli, rəiyyəti öz tərəfinə çəkmək üçün Təbriz yoxsullarına və kəndlilərə xeyli məbləğdə pul payladı. Lakin onlar Həsənəlini müdafiə etmədilər. Buna görə də Uzun Həsən heç bir çətinlik çəkmədən Azərbaycanı ələ keçirdi 1468 Ağqoyunlu Uzun Həsənin Cənubi Azərbaycanı və Qarabağı ələ kecirməsi. Qaraqoyunlu dövlətinin süqut etməsi
Ağqoyunlu tayfalarının Xorasandan Anadoluya köçməsi 1370-1388 Ağqoyunlu tayfalarının siyasi birliyinin başçısı Pəhləvan bəyin hakimiyyəti. Pəhləvan bəy hakimiyyəti dövründə qaraqoyunlularla Teymur arasında gedən mübarizədən istifadə edərək Ağqoyunlu tayfalarını birləşdirmək uğrunda ciddi mübarizə apardı, Ağqoyunlu tayfa ittifaqı Şərqi Anadolunun cənubunda böyük qüvvəyə çevrildi, qonşu dövlətlər onunla hesablaşdılar
Ağqoyunlu Əlaəddin Turəlinin hakimiyyəti. Onun dövründə Ağqoyunlu tayfa ittifaqını möhkəmləndirmək cəhdləri nəticəsiz qaldı
Qara Yuluq Osman bəyin hakimiyyəti. Osman bəy hakimiyyəti dövründə Sivas uğrunda mübarizədə Qaraqoyunlulara qalib gələrək Diyarbəkirdə möhkəmləndi və Ağqoyunlu bəyliyinin əsasını qoydu, Diyarbəkri bəyliyin mərkəzi seçdi, öz adina pul kəsdirdi, feodal çıxışlarını yatırdı, Ağqoyunlu tayfa ittifaqını xeyli möhkəmləndirdi, Ərzincan və Mardin torpaqları Ağqoyunlulardan asılı vəziyyətə salındı
Qara Yuluq Osman bəyin Ağqoyunlu bəyliyinin əsasını qoyulması 1434-1444 Əli bəyin hakimiyyəti 1444-1453 Cahangir Mirzənin hakimiyyəti. Cahangir Mirzənin hakimiyyəti dövründə qisa vaxt ərzində Ağqoyunlu tayfalari yenidən birləşdirildi və ağqoyunlular Diyarbəkirdə möhkəmləndilər
Uzun Həsənin Diyarbəkrdə qardaşı Cahangir Mirzənin qüvvələrini məğlub etməsi 1453-1478 Uzun Həsənin hakimiyyəti. Uzun Həsən hakimiyyəti dövründə nizami ordu yaratdı, odlu silah istehsal etməyə təşəbbüs etdi, feodalların müqavimətini qırdı, bir qisminə isə bəzi güzəştlər etdi. Lakin Uzun Həsən də mərkəzləşmiş dövlət yarada bilmədi XV əsrin 50-ci illəri Uzun Həsənin Gürcüstanın Qaraqoyunlulara tabe olan şərq hissəsini tutması XV əsrin 60-70-ci illəri Ağqoyunluların Osmanlı imperatorluğu ilə münasibətlərinin kəskinləşməsi Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|