1921 iyun
Ermənistan SSR XKS sədri A.Myasnikov tərəfindən Dağlıq Qarabağın Ermənistanın ayrılmaz tərkib hissəsi
elan olunması və A.Mravyanın Dağlıq Qarabağda fövqəladə nümayəndə təyin etməsi
1921 4 iyul
RK(b)P-nın Qafqaz bürosunda Qarabağ məsələsinin müzakirə edilməsi. RK(b)P-nın Qafqaz bürosunun
iclasında əksəriyyət ermənipərəst mövqe tutdu. Lakin N.Nərimanovun qərara qəti etirazını və kəskin narazılıq
yarandığı nəzərə alan Qafqaz bürosu son qərar üçün məsələni RK(b)P MK-nın müzakirəsinə verməyi tövsiyyə
etdi
1921 5 iyul
Qarabağ məsələsinin Qafqaz bürosunun plenumunda yenidən müzakirə olunması. Plenum RK(b)P MK-nın
rəyini nəzərə alaraq Dağlıq Qarabağın Azərbaycan SSR-in tərkibində saxlanılması və paytaxtı Şuşa şəhəri
olmaqla geniş vilayət muxtariyyatı verilməsi haqqında qərar çıxardı
1921 yayı
Yoxsul komitələrinin kənd sovetləri ilə əvəz edilməsi
1921 yayı
Yuxar Zəngəzurun Ermənistana ilhaq edilməsi
1921 7 oktyabr
İngilis “Maiten” qəzetinin Azərbaycandakı sovet rejiminə qarşı üsyanlar haqqında məlumat dərc etməsi
1921 13 oktyabr
Qars müqaviləsi. Rusiya ilə Türkiyə arasında imzalanan müqavilə ilə Naxçıvanın Azərbaycan ərazisi olması bir
daha təsdiqləndi, həmçinin Naxçıvanın sərhədləri və gələcək statusu qəti olaraq müəyyənləşdirildi
1921 noyabr
RK(b)P MK-nın Siyasi Bürosunun Zaqafqaziya Federasiyasının yaradılması barədə qərar qəbul etməsi
1921
Azərbaycan SSR-in birinci Konstitusiyasının qəbul olunması. Bu Konstitusiya ilə rəsmi olaraq milliyətindən,
dinindən, cinsindən asılı olmayaraq həddi-buluğa çatan bütün zəhmətkeşlərə dövlət hakimiyyəti orqanlarına
seçmək və seçilmək, söz, mətbuat, vicdan azadlığı hüquqları verildi. Eyni zamanda vətəndaşların zəhmətlə
məşğul olmayan hissəsi seçki hüququndan məhrum edildi
1921
Bütün siyasi partiyaların, qəzet və jurnalların, o cümlədən “Müsavat”, “İttihad” və “Əhrar” partiyalarının
fəaliyyətlərinin qanunla qadağan olunması
1921
Azərbaycanda Dövlət Pedoqoji İnstitutu, Politexnik İnstitutu, Şərq dünyasında ilk Konservatoriya və Ali
Rəssamlıq Məktəbi açılması
1922 22 fevral
Sovet respublikalarının RSFSR ilə saziş bağlaması. Bu sazişə əsasən ZSFSR ölkələri, o cümlədən Azərbaycan
beynəlxalq münasibətlərdə öz mənafeyini təmsil və müdafiə etməyi RSFSR-ə tapşırırdı
1922 mart
ZSFSR-in (Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının) yaradılması
1922-1936
ZSFSR-in fəaliyyəti dövrü
1922 yazı
Azərbaycanda ərzaq vergisinin tətbiq olunması
1922 yazı
Naxçıvanın statusu haqqında “Əsasnamə”nin təsdiq olunması. “Əsasnamə”də Naxçıvan Sovet Sosialist
Respublikası (NSSR) adı ilə Azərbaycan SSR-in himayəsində muxtar respublika elan olundu
1922 10 dekabr
ZSFSR-in toplanmış I Sovetlər qurultayında onun ali orqanı olan Zaqafqaziya MİK-in seçilməsi və Azərbayan
SSR-in formal müstəqilliyinin ləğv edilməsi
1922 30 dekabr
SSRİ-in yaradılması və Azərbaycanın SSRİ-in tərkibinə qatılması (SSRİ-nin tərkibinə 4 respublika - RSFSR,
Ukrayna, Belorusiya və ZSFSR daxil idi)
1922
Azərbaycan Arxeologiya cəmiyyətinin təşkili
1922
Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının açılması
1922
M.Ə.Rəsulzadənin Finlandiyaya və oradan Türkiyəyə mühacirət etməsi
1923
Savadsızlıqla mübarizə üçün Xüsusi Komitə yaradılması
1923
“Azərbaycanı Öyrənən Cəmiyyət”in (AÖC) yaradılması
1923
Azərbaycan Arxeolegiya cəmiyyətinin Arxeologiya Komitəsinə çevirilməsi
1923
M.Ə.Rəsulzadənin Türkiyədə “Müsavat” partiyasının xarici bürosunu yaratması
1923
Rus Azad tənqid və təbliğ teatrının Bakı işçi teatrına çevirilməsi
1923 31 dekabr
Azərbaycan SSR MİK-in Naxçıvan ölkəsinin yenidən təşkili bardə qərar qəbul etməsi
1923 10 may
H.Əliyevin Naxçıvan şəhərində anadan olması
1923 7 iyul
Azərbaycan SSR-in tərkibində DQMV-in təşkili
1924 9 fevrel
Azərbaycan SSR-in tərkibində Naxçıvan MSSR-in yaradılması
1924
İstanbulda M.Ə.Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə gizli Azərbaycan Milli Mərkəzinin yaradılması
1924
“Azərbaycan İstiqlal Komitəsi” təşkilatının yaradılması
1924
Bakıda ilk radio qurğusunun quraşdırılması
1924
Suraxanıda turbobur vasitəsilə ilk neft quyusu qazılması
1924 yanvar
SSRİ-in ilk Konstitusiyasının qəbul edilməsi
1924
Azərbaycan Opera və Balet Teatrının açılması
1924-1938
“Qız qalası əfsanəsi”, “Bismillah”, “Gilan qızı”, “Hacı qara”, “Sevil”, “Almaz”, “Mavi dəniz sahilində” (ilk
səsli film), “Bakılılar” və s. fimlərin çəkilib ekranlaşdırılması
1925
Gədəbəydə misəritmə zavodunun, Bakıda və Tovuzda sement zavodunun işə salınması
1925 dekabr
Azərbaycanda sosialist sənayeləşdirilməsi xətti irəli sürülməsi. Sovet sənayeləşdirilməsi nəticəsində L.Şimidt
və Suraxanı mexaniki zavodu, ilk krekinq qurğusu tikilib istifadəyə verildi, SSR-i neft istehsalı üzrə dünyada
ikinci yerə çıxdı, Bakı-Batum neft kəməri çəkildi, SSRİ məkanında ilk dəfə Bakıda elektrik dəmir yolu xətti
istifadəyə verildi, Ələt-Culfa dəmir yolu xəttinin çəkilişi başa çatdı, Azərbaycan SSR aqrar ölkədən aqrar-
sənaye ölkəsinə çevrildi, Azərbaycanda Stalin modeli əsasında totalitar sosializm cəmiyyəti quruldu,
hakimiyyət vahid bir partiyanın əlində cəmləşdi, ölkədə bazar iqtisadiyyatına son qoyuldu
1920-ci illərin II yarısı
Azərbaycanda xalq təsərrüfatının bütün sahələrinin sosialistcəsinə yenidən qurulmasına başlanılması.
Sosialistcəsinə yenidənqurmaların başlıca istiqamətlərini sosialist sənayeləşdirilməsi, kənd təsərrüfatlarının