(4-5-2) İNTEQRASIYANİN İLKİN ŞӘRTLӘRİ VӘ AMİLLӘRİ
Inteqrasiyanın formalaşması və onun beynəlxalq yaxud, regional səviyyədə təşəkkül tapması, xüsusi şərait və şərtlərdən habelə amillərdən asılıdır ki, bunlar da aşağıdakılardan ibarətdir:
Mədəniyyət, tarix, dil, din, məzhəb, ideoloji, irqi, milli və adət-ənənə müştərəkliyi;
Coğrafi və təbii faktorlar baxımından yaxınlıq;
Bir-birindən ayrı olan coğrafi vahidlər bu halda, yarımada, körfəz, kontinental şelf, qitə, dəniz, okean və materik kimi təbii-coğrafi amillərin müştərəkliyindən faydalanırlar. Məsələn, Afrika Birliyi Təşkilatı, Fars Körfəzi Həmkarlıq Şurası, Qara Dəniz Ölkələri Birliyi və s.
Mədəni-maarif, iqtisadi-siyasi və təhlükəsizlik sahələri üzrə ümumi təhlükə qarşısında qalan ölkələrin inteqrasiyası;
Әlaqə, mənafe və strateji planların müştərəkliyi baxımından olan inteqrasiya;
7 inkişaf etmiş sənaye ölkəsinin birliyi, Avropa Birliyi, OPEK və sairi buna misal göstərmək olar.
Müxtəlif şərtlər çərçivəsində qarşılıqlı ehtiyac və bağlılıqlara söykənən inteqrasiya;
Məsələn, Asean, EKO və s.
Inteqrasiya qurumunun rəhbərliyi və təsis edilməsini öz öhdəsinə almış daha üstün siyasi-geopolitik gücə və nüfuzedici qüdrətə malik olan dövlətlərin aparıcı rol oynadığı birliklər;
Məsələn, fövqəldövlətlərin yaxud, regionda əsas nüfuza malik olan dövlətlərin təşkil etdiyi inteqrasiya qurumları.
Ölkə başçılarının siyasi dostluq rabitələri əsasında yaranan inteqrasiya;
Məsələn, BӘӘ fedorasiyası kimi qurumlar.
Mədəniyyət baxımından bağlılıq əsasında olan inteqrasiya;
p
Islam mədəniyyəti, Avropa mədəniyyəti, Slovyan mədəniyyəti və s. bu kimi faktorlara istinad edən inteqrasiya.
Qeyd olunan şərait, şərt və amillər tək və ya cəm şəklində beynəlxalq yaxud, regional inteqrasiya qurumlarının yaranmasında habelə, formalaşmasında həlledici rol oynayırlar.
Dostları ilə paylaş: |
