Ii-mühazirə: Kimyada atom-molekul təlimi

Tərkibin sabitliyi qanunu: 1801-ci ildə fransız alimi Jozef Lyu Prust tərəfindən kəşf edilmişdir. (1799-1806).
İstənilən saf maddə alınma üsulundan asılı olmayaraq, sabit vəsfi və miqdari tərkibə malikdir. Məs: a) 2H₂ + O₂ = 2H₂O b) HCl + KOH = KCl + H₂O
c) CuSO₄·5H₂O CuSO₄ + 5H₂O q) CH₃COOH + C₂H₅OH = CH₃COOC₂H₅ + H₂O
Təmiz suda həmişə H₂ və O₂ elementləri daxildir (vəsfi tərkib), özüdə H₂-nin kütlə payı – 11,11% ; O₂-nin ki isə 88,88% (miqdari tərkib) olmuşdur.
Həm sabit tərkibli, həm də dəyişən tərkibli maddə-r mövcuddur. Sabit tərkibli birləşmələr daltonidlər adlanır. Tərkibi tam indeksli formul-la ifadə olunur-r: məs. H₂O, C₆H₆, CH₄.
Dəyişən tərkibli maddə-r bertollid-r adlanır. Tərkibi kəsr ədədli indeks-lə ifadə olu-r. Məs: TiO tərkibli TiO_0,7-dən TiO_1,3-ə qədər dəyişir. Bertollid-r kristal quruluşlu q/üzvi birl-r (oksid-r, hidrid-r, sulfid-r, karbid-r, silisid-r və s.) arasında geniş yayılmışdır.
3. Həndəsi nisbətlər qanunu: (Sadə nisbət-r qan-u): 1803-cü ildə ingilis alimi C.Dalton tərəfindən kəşf edilmişdir.
Əgər iki element öz aralarında bir neçe birləşmə əmələ gətirirsə, bu birləşmələrdə elementlərdən birinin eyni kütləsi ilə birləşmiş digər elementin kütlə-i arasındakı nisbət kiçik tam ədədlərin nisbəti kimidir. Məs: Azot oksidlərində N₂O, NO, N­₂O₃, NO₂, N₂O₅ bu
N₂O, NO, N­₂O₃, NO₂, N₂O₅ birləşmələrdə 14 q azota 8,16,24,32,40 q oksigen düşür
14:8 14:16 14:24 14:32 14:40 və bu kütlə-in aralarındakı nisbət 1:2:3:4:5 nisbəti ki-
8 16 24 32 40 midir. Sonra CO və CO₂-də 12 q C-na 16 və 32 q O₂
1 2 3 4 5 uyğundur, yəni C-nun eyni miqdarı ilə birləşmiş O₂-
nin kütlə-i arasındakı nisbət (16:32) 1:2 nisbəti kimidir.
4.