Ijtimoiy taraqqiyot sotsiologiyasi Ijtimoiy taraqqiyot tushunchasiga ta’rif bering. Sotsiologiyada ijtimoiy taraqqiyot

9.Nodavlar tuzilmalarnig sotsial mohiyati haqida ma’lumot bering
Nodavlat- notijorat tashkilotlar dastlab o‘zini-o‘zi boshqarilishi asosida, yani fuqarolik jamiyatini mustaqil ijtimoiy birlik sifatida yashashni taminlash ehtiyojlari va manfaatlari asosida paydo bo‘ldi. XX asrga kelib, nodavlat va notijorat tashkilotlar fuqarolik jamiyatining muhim hamda asosiy institutlaridan biriga aylandi.
O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirligi tomonidan nodavlat notijorattashkilotlari faoliyatini tartibga soluvchi nortmativ-huquqiyhujjatlar to‘plamida takidlanishicha, “Nodavlat notijorat tashkiloti – jismoniy va (yoki) yuridik shaxslar tomonidan ixtiyoriylik asosida tashkil etilgan, daromad (foyda) olishni o‘z faoliyatining asosiy maqsadi qilib olmagan hamda olingan daromadlarni (foydani) o‘z qatnashchilari (azolari) o‘rtasida taqsimlamaydigan o‘zini-o‘zi boshqarish tashkilotidir” . Darhaqiqat, nodavlat tashkilotida mulk davlatga mansub emas. Davlatga mulk mansub bo‘lmaganligi uchun nodavlat tashkiloti deb yuritiladi. Shu bilan birgalikda notijorat tashkilotida olingan daromad (foyda)ni ishtrokchilar o‘rtasida taqsimlaydi.
10.Jamoatchilik fikrining qanday funksiyalari mavjud?
Jamiyatni rivojlanishida keng jamoatchilik fikriga suyanish katta tarixiy tajribaga egadir.
Qadim davlatchilik tarixidan kelib chiqib, jamoatchilik fikri quyidagi funksiyalarni bajarib kelganligining shoxidi bo‘lishimiz mumkin.
1. Direktiv, ya’ni qarorlar qabul qilishda jamoatchilikning ishtiroki.
2. Konsultativ - qarorlarni hayotga tadbiq etishda, xukm chiqarishda keng jamoatchilik bilan maslaxatlashishi.
3. Turli davlatlar va nodavlat tashkilotlarni ishi ustidan nazorat o‘rnatishda.
4. Ekspressiv - ya’ni favqulodda hodisalarning oldini olish va ularni bartaraf etishda va xokazo funksiyalarni bajaradi.
Nihoyat, ifodalanish shakliga ko‘ra jamoatchilik fikri ikki xil - pozitiv (ijobiy) va negativ (salbiy) funksiyalarni bajaradi.
Darhaqiqat, jamoatchilik o‘z fikrini doimo qo‘llab - quvvatlash va aksincha, inkor etish, qoralash ko‘rinishida bildirishi mumkin. Sub’ekt ijtimoiy jarayonlarda ongli ishtirok etishga tayyorligini bildirgan taqdirda jamoatchilik fikri pozitiv, agar sub’ekt norozilik bildirib, hech bir harakatni sodir qilmagan taqdirda negativ vazifani bajaradi.
Mamlakatning rivojlanishi, dunyoda o‘z o‘rni va mavqeiga ega bo‘lishi uchun jamoatchilikning fikri, islohotlarga munosabati, ularning boshqaruvdagi ishtiroki, xukumat qarorlarini nazorat qilib borishi juda muhimdir.