İlkel, Köleci ve Feodal Toplum
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
76 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum melerine deðil, vergiler aracýlýðýyla özgür yurttaþlarý soymalarýna da izin veriyordu. Geniþ ve karmaþýk bir devlet aygýtý, ileri gelenlerin çýkarlarýný savunuyordu. Asya ve Afrikanýn öteki devletlerinde olduðu gibi, Hint des- potizminin ayýrdedici özelliði, krallýk iktidarýnýn tanrýlaþtýrýlmasýdýr. Kral, tanrýnýn yeryüzündeki temsilcisi idi. Rahipler topluluðu, bu inanýþý, sürdürmekle yükümlüydüler. Hindistanda, bu dönemde, eski köleci toplumun dini olan brahmanlýk, yerini, yavaþ yavaþ yeni bir dinsel akým olan budizme býraktý. [sayfa 86] Budizm de, sýnýflý toplumlardaki bütün öteki dinler gibi, ezi- lenleri manen silahsýzlandýrmak ve egemen olan sömürücüler sýný- fýnýn durumunu saðlamlaþtýrmakla yükümlüydü. Eski Çin Çinde Þang (Yin) denilen ilk köleci devlet, MÖ 18. yüzyýlda kuruldu. Kölelik düzeni, ancak çok sonra, MÖ 5. ve 3. yüzyýllar arasýnda açýlýp geliþti. 3. yüzyýlýn sonunda koskoca bir imparatorluk, eski Çin Ýmparatorluðu kuruldu. Bu dönemde, köle emeðinin rolü önem kazandý. Köleler, özel kiþilere olduðu kadar devlete de aittir. Komþu kabilelerle ya- pýlan bitmez tükenmez savaþlar, ayrýca iç savaþlar (imparatorluðun kuruluþundan önce) bol sayýda köle saðlýyordu. Ýþlenen suç ve cinayetlerin cezalandýrýlýþý da, önemli bir köle kaynaðýydý. Bu, ege- men sýnýf için çok etkili bir toplumsal baský aracýydý. Yasalara ve eski geleneklere küçük bir karþý koyma, aðýr suç olarak nitelendiri- liyordu. Klan aristokrasisinden gelme büyük köle sahipleri, ilkel toplu- luk kalýntýlarýnýn sürdürülmesinde yarar görüyorlardý. Köle haline gelen mahkûmlar, devlete ait oluyordu. Köle alýþveriþi, özellikle köken bakýmýndan Çinli olmayan kölelerin alým-satýmý, büyük ölçülere ulaþmýþtý. Köle emeði, her yerde kullanýlýyordu. Büyük çapta köleci özel iþletmeler ortaya çýkýyordu. Sahip olunan kölelerin sayýsý, büyük mülk sahiplerinin zenginlik ve kudretinin ölçütü haline geldi. Urartu, Harzem, Kuþanlar Krallýðý MÖ 2. binyýlýn sonlarý ile 1. binyýlýn baþlarýnda Transkafkasya- 77 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum da ve Ermenistan yaylasý üzerinde pek önemli olmayan birçok köleci devlet ortaya çýktý. Bunlar arasýnda, MÖ 9. ve 8. yüzyýllarda büyük bir geliþmeye ulaþmýþ olan Urartu devletini belirtelim. Asurlu fatih- lere karþý savaþýmda Urartu, antikçaðýn en eski, en önemli devletle- rinden biri oldu. [sayfa 87] Urartu devleti, bugünkü Transkafkasya Sovyet Cumhuriyeti topraklarýnýn bir bölümünü içine alýyordu. Ýlkel topluluk düzeninin önemli kalýntýlarý ile kölelik iliþkileri, Urartuyu niteliyordu. Köleler, özel kiþilere ve topluluða ait bulu- nuyordu. Köle emeði, sulamaya dayanan tarýmda geniþ olarak kul- lanýlýyordu. Orta Asyada, özellikle bugünkü Sovyet Cumhuriyetleri top- raklan üzerinde, gene MÖ 1. binyýlýn baþlarýnda, köleci devletler (özellikle Harzem) kuruldu. Bunlar, MÖ 1. yüzyýlýn baþlangýcýnda, daha sonra egemenliðini Kuzey Hindistana ve Sin-Kianga kadar geniþleten güçlü Kuþanlar Krallýðýný oluþturdular. Kuþanlar Krallýðý, toplumsal iliþkilerin birbirinden farklý olduðu bölgelerden oluþuyordu, ama yavaþ yavaþ geliþmiþ köleci bölgeler egemen duruma geçtiler. Ensonu, köleci düzen, krallýðýn bütün topraklarý üzerinde yerleþti. Minalýlar Krallýðý Eski Arabistanda, Minalýlar Krallýðý Yemeni, Batý Hadramutu ve Kýzýldeniz kýyýlarýný içine alýyordu. Burada, klan ve kabile düzeninin güçlü kalýntýlarýna karþýn, kölelik iliþkileri geliþiyordu. Köleler, en çok Afrikalý idiler: Habeþ, Nubyalý vb.. Devlet, önemli bir geliþme düzeyine ulaþtý; büyük sula- ma kanallarý, bentler, saraylar ve baþka yapýlar yaptýlar. MÖ 7. ve 6. yüzyýllarda, köleci baþka bir Arap devleti olan Saba Krallýðý, Mina Krallýðýný yuttu. Saba Krallýðý da, çok geliþmiþ bir tarýma sahipti. Saba Krallýðýnýn baþkenti Maryaba kentinin yakýnla- rýnda eski dünyanýn ünlü bir bendi bulunuyordu. Bent, yüzyýllar boyunca, Güney Arabistan sulama aðýnýn merkezî yapýtý oldu. Bazý eski devletlerin tarihinden çýkarýlan bilgiler, toplumsal evrim yasalarýnýn evrensel ve dokunulmaz olduklarýna tanýklýk et- mektedir. Her yanda üretici güçlerin geliþmesi, [sayfa 88] ilkel toplu- luðun parçalanmasýna, köleliðin ortaya çýkmasýna ve genel olarak despotik, olan köleci devletlerin kuruluþuna neden olmaktadýr. 78 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum Devletlerarasý Ýliþkilerin Kurulmasý Çeþitli köleci devletler arasýndaki çýkar çatýþmasý, kendi öz ülkesinin köle sahipleri hesabýna baþka halklarýn içiþlerine karýþýlmasý, müdahaleye uðrayan devletleri karþý-önlemler almaya zorladý. Bunun üzerine, en tehlikeli düþman devleti ezmek için, müttefikler aranmaya baþlanýyor. Devletin çýkarlarýnýn tanýnmasýný güven altýna alan ya da çýkarlarýna zarar getiren ve sonuç olarak da devletler arasýnda egemenlik ve baðýmlýlýk iliþkileri yaratan devlet- lerarasý anlaþmalar ortaya çýkýyordu. Bununla birlikte, o çaðda, diplomatik iliþkiler henüz çok az geliþmiþti. Genel olarak, devletlerarasý iliþkiler, devlet baþkanlarý arasýndaki yazýþmalarýn ötesine geçmiyordu. Kural olarak, sürekli diplomatik temsilciler yoktu. Elçiler gönderilmesi, henüz düzene girmemiþti. [sayfa 89] 79 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum ÝKÝNCÝ BÖLÜM AMERÝKANIN KÖLECÝ DEVLETLERÝ BURJUVA bilginleri, özellikle Amerikalý bilginler, Güney ve Kuzey Amerika halklarýnýn özel bir evrim yolu izlemiþ olmalarý gere- ktiðini ileri sürerler. Bununla, toplumsal evrim yasalarýnýn evrensel niteliðini, hatta bu yasalarýn varlýðýný çürütmeye çalýþýrlar. Gerçekte, bu iki Amerika kýtasý, ilkel topluluðun parçalanýþýnda ve sýnýflý toplu- mun oluþumunda, bir gecikme ile ötekilerden ayrýlýrlar; bunun, Ame- rika yerlilerinin fizik ve manevî bakýmdan sözde aþaðý olmalarýyla hiçbir ilgisi yoktur. Amerikada insanlarýn yaþamaya baþlayýþý çok daha sonra olduðundan, yerleþik yaþama geçilmesinden ve üretici güçlerin geliþtirilmesinden önce, koskoca iki kýtanýn deðerlendiril- mesi, binlerce yýlý gerektirdi. [sayfa 90] Öte yandan, hayvanlar âleminin Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|