İmran axundov
Yüklə 1,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
120 Fətəli xan-Ələkbərovun vüqarlı, görkəmli, mənalı gözləri, dərin düşüncəsi tamaşaçıları valeh edirdi. Fətəli xan-Ələkbərov qəhrəmanlıqla yanaşı qüvvətli məntiqə, ağıl və təmkinə malik idi. O, qəhrəman olmaqla yanaşı, həm də bacarıqlı dövlət xadimi idi. “Ələkbərovun kinodakı ağıllı, uzaqgörən, xalqının, ölkəsinin qeydinə qalan “Fətəli xanı”ı teatrda oynadığı Cavanşirə ruhən çox yaxındır” (25). Ə. Ələkbərovun ifasında Fətəli xan daim qayğılı, gərgin olmaqla yanaşı həm də daxilən qüvvətli bir şəxsiyyət idi. “Ələkbərov XVIII əsr, Azərbaycanın ictimai-siyasi cəhətdən narahat bir vəziyyətdə olduğu bir zamanda vətənin müdafiəsinə qal- xan Fətəli xanın dolğun obrazını məharətlə yaratmağa nail oldu” (1). Ə. Ələkbərov Fətəli xanıın düşdüyü psixoloji gərginliyi baca- rıqla göstərirdi. Aktyor yaratdığı Fətəli xan obrazını düşünülmüş şə- kildə davam etdirərək tamaşaçı yaddaşında dərin iz buraxmağa nail olmuşdur. “Ə. Ələkbərovun hər bir hərəkəti və baxışı obrazın təbiətin- dən doğur və onu tamamlayırdı. Kino sənətinin tələblərinə uyğun olaraq aktyor calışırdı ki, bir qədər iri planda parlaq boyalarla rəsm edilmiş Fətəli xanı sadə və təbii yaratsın. Rejissor və operator haqlı Ə.Ələkbərov – Fətəli xan rolunda 121 olaraq obrazın dərin psixo- loji anlarını bütün incəliklə- rinə qədər tamaşaçılara çat- dırmaq üçün aktyoru ön planda göstərirdilər. Fətəli xan obrazı Ələkbərovun ən görkəmli yaradıcılıq nailiy- yətlərindən idi. Burada qüv- vət və udrak birləşərək xalq idealını ifadə edirdi. Ələkbə- rov böyük təbiətli aktyor idi. O, coşğun bir ehtirasla döv- rün ictimai-siyasi idealını tə- rənnüm edən, vətənpərvərlik kimi nəcib hisslərə silahla- nan, fədakar qəhrəmanlar sorağında olan gözəl sənət- kar idi. Ələkbərov yaratdığı müsbət obrazları bir xarakter kimi tamamlayır, ona əzəmət verir, qüvvətli və yenilməz xarakterə çevirir və tamaşa- çılar üçün nümunə olurdu; onun kino qəhrəmanları bədii-estetik ideala çevrilir, içtimaiyyətimizin həqiqi bir üzvi kimi rəğbət qazanırdı. Ələkbərovun ekranda yaratdığı obrazlar yüksək bədiiliyə, aydın fikrə və münasibətə, orijinal aktyor təbiəti ilə fərdi üslub xüsusiyyətinə malik idi” (2). Ə. Ələkbərovun ifasında Fətəli xan bütöv, kamil bir obraz olmaqla yanaşı vətənpərvər, yenilməz sərkərdə idi. Ə. Ələkbərovun yaratdığı zəngin obrazlar teatrda olduğu kimi, kinoda da yüksək emosiyaya, güclü intelektə malik olan insanlardır. Ə.Ələkbərov – Fətəli xan rolunda 122 1956-cı ildə M. Hüseynin sse- narisi əsasında rejissor Ağarza Quli- yev neft uğrunda gedən mübarizədən, qabaqcıl neftçilərin həyatından bəhs edən “Qara daşlar” filmini ekranlaş- dırdı. Bu filmdə Azərneft birliyinin rəis müavini İsmayılzadə obrazını Ələsgər Ələkbərova tapşırdı. İsmayılzadə-Ələkbərov mərd neftçilərə hörmət edən, onların əmə- yini qiymətləndirən bir insan idi. Aktyorun ifasında İsmayılzadə fırıl- daqçılara, dövlətin pulunu havaya so- vuranlara qarşı amansız idi. 1958-ci ildə rejissor Həbib İs- mayılov öz ssenarisi (A. Yan ilə bir- likdə) əsasında “Ögey ana” bədii fil- mini çəkdi və bu filmdə kolxoz sədri Hüseyn dayı rolunu Ə. Ələk- bərov ifa etdi. Aktyorun canlandırdığı Hüseyn dayı işgüzar, zəhmətkeş, son dərəcə təmiz, humanist bir insan və boyük bir mahala layiqli ağ- saqqal idi. Ələkbərovun hərəkətlərində bütün mizanlar düşündürücü idi. Tamaşacılar sanki filmə yox, canlı, müdrik bir insana tamaşa edir, onun keçdiyi həyat yolu ilə zənginləşirdilər. 1958-ci ildə İ. Qasımov və H. Seyidbəylinin ssenarisi əsa- sında Tofiq Tağızadə “Uzaq sahillərdə” bədii filmini təhvil verdi. Film Azərbaycan xalqının böyük oğlu, Sovet İttifaqı Qəhrə- manı Mehdi Hüseynzadəyə, onun Böyük Vətən müharibəsi dövrün- də göstərdiyi qəhrəmanlığa həsr olunmuşdur. Bu filmdə Ə. Ələkbə- rov partizan dəstəsinin rəhbəri olan Luici Ferrero son dərəcə maraq- lı ekran qəhrəmanıdır. “ “Uzaq sahillərdə” filmindəki Ferrero obrazı aktyorun bütün yaradıcılığında ən gözəl, ən canlı və dolğun realist obrazlardan bi- ridir. O, ekranda çox görünmür, lakin göründüyü səhnələrdə tama- Ə.Ələkbərov – İsmayılzadə rolunda 123 şaçının hafizəsində və qəlbində həmişəlik nəqş olunub qalır. Komis- sarın qayğılı siması ağır və təmkinli yerişi, partizanlara ata məhəb- bəti ilə baxması, dərin düşüncəyə dalması-bunların hamısını aktyor elə daxili qüvvə ilə, ilhamla canlandırmışdır ki, biz sanki həyatın özünü görür, poetik ruhla zəngin olan sənədli filmə, müxtəlif millət- lərin mərd partizanlarının Triest yanındakı düşərgəsinə, onların se- vinc və kədərinə, döyüş həyatına baxırıq” (21). Ə. Ələkbərovun partizan dəstəsinin rəhbəri olan Ferrero obra- zındakı çıxışı con dərəcə təbii və inandırıcı idi. O, bacarıqlı koman- dir, səmimi insan obrazını yaratdı. “Ferrero obrazı Ələkbəro- vun bütün kino yaradıcılığında ən gözəl, ən canlı və dolğun ob- razlardan biridir. Ferrero-Ələk- bərov ekranda az-az görünür, lakin hər dəfə görünəndə xoş təsir bağışlayır və adama dərhal elə gəlir ki, bu saat nə isə yeni bir ağıllı tədbir quracaqdır. Ələkbərovun tədbirliyi, qayğılı siması, təmkinli yerişi, sakit hə- rəkət etdikdə belə, kiçik bir de- talla partizanlara ata məhəbbəti ilə baxmasını göstərir. Bu, tamaşaçıda obraza qarşı-obrazın timsa- lında bütün qayğıkeş insanlara qarşı böyük minnətdarlıq hissi do- ğurur” (25). Ə. Ələkbərovun ifa etdiyi Ferrero obrazında vətəndaşlıq hissi son dərəcə güclü idi. Ə. Ələkbərovun bu obrazdakı çıxışı öz mərd- liyi, dərin düşüncəsi, düşmənə sonsuz nifrəti ilə tamaşaçını heyran qoyurdu. “İlk kadrlardan məlum olur ki, dünyanın bir çox ölkələrini işğal edib xarabazara çevirmiş faşizm cəlladları zəngin mədəniyyətli İtaliyanı da öz qanlı pəncəsinə keçirib məhv etmək istəyir. İtaliyada faşizmə qarşı partizan hərəkatına rəhbərlik edən Luici Ferrero rolu Ə.Ələkbərov – Ferrero rolunda Yüklə 1,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|