İnformasiya elmi-NƏZƏRİ VƏ TƏCRÜBİ jurnal

KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA 
№ 
1 
         
 
 
 
 
 
2010 
 61
НАСИРАДДИН ТУСИ  O КНИГE И ЧТЕНИЯ  
 
КНЯЗЬ АСЛАН 
 
РЕЗЮМЕ 
 
Благодаря  великому  ученному,  философу  и  поэту XIII века  Наси-
раддину  Туси (1201-1275) азербайджанская  наука  достигла  больших 
высот.  В  его  философической  и  художественно-научной  деятельности 
существуют  прочные  связи,  отвечающие  потребностям  современного 
периода.  Одним  из  должностей  различных  сфер  наук  является  иссле-
дованием этих связей.  
Насираддин  Туси  провел  многочисленные  исследования  в  области 
математики,  минерологии,  тригонометрии,  географии,  истории,  юри-
дических наук, медицины, этики, логики, религии, поэтики, каллиграфии 
и в др. областях наук. Этот известный ученный , принесший в Азербай-
джанскую  науку  мировую  славу  также  прославился  знатоком  гумма-
нитарных и социальных наук и в тоже время как личностью сыгравшей 
серьезную роль в процессе воспитания и образования того периода. 
По  сей  день  актуальны  ценные  слова  и  образцовые  идеи  великого 
ученного связанные с книгой и чтением в литературном наследии.   
Будет также интересно изучить деятельность ученного в период 
его правления библиотекой Марагинской   обсервотории.  
В этой статье глубого рассмотренны эти вопросы.  
 
THE BOOK AND READING ISSUES IN THE  
LEGACY OF NASIRADDIN TUSI 
 
KNYAZ ASLAN 
 
SUMMARY 
 
Due to the great scientist, philosopher and poet of 13-th century 
Nasiraddin Tusi (1201-1275) Azerbaijani science reached the top. There are 
strong connections in his philosophical and literary-artistic activity corres-
ponding to the needs of modern period. One of the tasks of different scientific 
areas is to investigate them. 
Nasiraddin Tusi had different researches in the spheres of mathematics, 
cosmology, mineralogy, trigonometry, geography, history, law, medicine, 
ethics, logic, religion, poetry, calligraphy and etc. This great scientist who 

---

KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA 
№ 
1 
         
 
 
 
 
 
2010 
 62
brought world fame to Azerbaijani science is famous as one who had good 
knowledge in humanities and social sciences and could seriously influence on 
education of that period.  
Valuable sayings and ideas of the great scientist about book and 
reading are still urgent.  
It would be interesting to investigate the scientist’s activity of that 
period when he was the head of Maragha observatory library.  
All these issues are widely investigated in this article.    

---

KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA 
№ 
1 
         
 
 
 
 
 
2010 
 63
 
UŞAQLARIN VƏ GƏNCLƏRIN MÜTALIƏ TƏMİNATI  
BƏŞƏRI PROBLEMDIR 
 
S.M. RZAYEV 
Bakı Dövlət Universiteti 
 
XXI  əsr informasiya əsri adlanmaqla bərabər tanınmış alimlər-peda-
qoqlar, psixoloqlar və kitabxanaşünaslar bu əsri təhsil və  mədəniyyət  əsri, 
böyüməkdə olan nəslin  şəxsiyyət kimi formalaşmasına istiqamətlənmiş  əsr 
kimi qiymətləndirirlər. 
Təsadüfi deyildir ki, dünyanın inkişaf etmiş lider ölkələri olan ABŞ-da, 
Rusiyada, Fransada, Yaponiyada, Almaniyada və başqa ölkələrdə XXI əsrlə 
əlaqədar uşaqların və  gənclərin yüksək səviyyədə  təhsil almaları, milli 
mədəniyyət və  ənənələrə sadiq vətəndaş kimi yetişmələri, eləcə  də dünya 
sivilizasiyasının gələcək istiqamətini müəyyən edə bilən  şəxsiyyət kimi 
formalaşmaları üçün xüsusi dövlət sənədləri – doktrinalar hazırlanmışdır.  
Məsələn, Rusiyada “Rusiya Federasiyasında milli təhsil doktrinası” – 
(2000-ci il), Amerika Birləşmiş  Ştatlarında “Amerika 2000-ci il” “Ailəvi 
savadlanma və kitabxanalar” proqramı hazırlanmışdır. Proqramda “hər bir ailə 
öz uşaqları ilə birlikdə nə oxumalı və necə oxumalı” məsələsi qoyulmuşdur. 
Yaponiyada XX əsrin 90-cı illərində “Mütaliə edən analar” kampaniyası baş-
lanmış  və bu kampaniyanın  əsas  şüarı “öz uşaqlarınız ilə birlikdə mütaliə 
edin” çağırışana yönəlmişdir. Danimarkanın paytaxtı Kopenhagen şəhərində 
1997-ci ildə İFLA-nın təşkil etdiyi və 143 ölkədən 3000 nümayəndənin işti-
rakı ilə keçirilən Baş konfransda “XXI əsrin astanasında – kitabxanalar və 
informasiya bəşəriyyətin inkişafı üçün” problem mövzusunu müzakirə etmiş-
dir. Müzakirələrdə “Uşaqların intellektual tələbatı  və onların mütaliəsinin 
təşkili” mövzusu xeyli qabardılmış, bununla əlaqədar konkret maddələr təsdiq 
edilmişdir. 
Bu baxımdan respublikamızda XXI əsrə istiqamətləndirilmiş istər kitab-
xanalarının fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması, istərsə  də  təhsilin təkmilləşdiril-
məsi ilə  əlaqədar konkret qanunlar yaradılmışdır.  Əlbəttə bu Qanunların hər 
ikisi respublikada əhalinin, xüsusilə  uşaqların və  gənclərin təhsilinin və 
mütaliəsinin təkmilləşdirilməsi, onların hər birinin intellektual səviyyəsinin 
formalaşması üçün cəmiyyətin qarşısında mühüm vəzifələr qoyur. 
“Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasın Qanununun 19-cu 
maddəsində deyilir: “ümumi təhsil təhsil alanlara elmlərin ümumi əsaslarının 
öyrədilməsini, zəruri bilik, bacarıq və vərdişlərin aşılanmasını, onların həyata 
və əmək fəaliyyətinə hazırlanmasını təmin edir. Ümumi təhsil təhsil alanların 

---