International refereed journal of design and architecture print issn

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:161 K:269
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
258
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
yüzyıldaki ekonomik içeriğine karşın 2000`li 
yıllara  gelindiğinde  artık,  küçük  konutlar 
hem fiziksel olarak hem de sosyo-ekonomik 
içeriği bakımından farklı bir niteliğe bürün-
müştür. Fiziksel açıdan belli bir standart alan 
büyüklüğünden  bahsetmek  artık  mümkün 
olmamakla birlikte, günümüzde 25 metreka-
reden 150 metrekareye kadar değişen büyük-
lüklerde  küçük  konutları  görmek  mümkün-
dür. Geçmişte genellikle iki oda ve bir salon 
(2+1) olarak üretilen bu konutlar, günümüzde 
tek bir hacimden (1+0) oluşabildikleri gibi bir 
oda ve bir salon (1+1) olarak da üretilmekte-
dirler. Ayrıca geçmişte dar parseller üzerinde 
yer  alan  apartman  daireleri  veya  müstakil 
konutlar  içerisinde  yer  alırken,  günümüzde 
kapalı siteler ve rezidanslar içerisinde küçük 
konutlar üretilmektedir. Bu konutlar geçmiş-
te  ekonomik  oldukları  için  tercih  edilirken, 
günümüzde  üst  ve  orta  gelir  grubu  için  bir 
moda ve statü göstergesi ve giderek bireysel-
leşen toplum içerisinde dışa kapalı, güvenlik-
li,  sosyalleşme  alanları  oldukları  için  tercih 
edilmektedir (Sadıkoğlu, 2010: 59). Geçmiş-
te dar gelirli ve kalabalık aileler için üretilen 
küçük konutlar, günümüzde öğrencilerden iş 
adamlarına,  bekarlardan  yeni  evlilere  veya 
boşanmış bireylere kadar farklı hane halkla-
rı için alternatif yaşam alanları sunmaktadır. 
Geçmişteki tek sesliliğinin aksine günümüz-
de bu konutlar mekansal açıdan da oldukça 
gereksinimini  karşılayacak  nitelikteki  konuttur” 
(Geray, 1989: 35-45).
değişken bir yapı sergilemektedir. Farklı ih-
tiyaçlar ve beklentiler, mekanların da değişi-
mini  ve  dönüşümünü,  günümüz  koşullarına 
adapte olmasını gerekli hale getirmiştir.
Bu çalışmanın amacı, küçük konutların geçir-
miş  olduğu  mekansal  değişim  ve  dönüşüm-
leri Ankara kenti üzerinden okumaktır. Mo-
dernleşme süreciyle birlikte hızlı bir şekilde 
göç alan Ankara, hem ülkenin yönetim mer-
kezi olması ile hem de günümüzde çok sayıda 
üniversiteye  ev  sahipliği  yapması  nedeniyle 
küçük konut gereksiniminin fazlaca hissedil-
diği kozmopolit kentlerden biridir. Bu kentsel 
çeşitlilik, küçük konut olgusunu farklı yönle-
riyle ele alabilmek ve tartışabilmek açısından 
önemli veriler sunmaktadır. 
Çalışma  kapsamında,  Ankara’nın  başkent 
oluşundan  günümüze  kadar  geçen  süreçte 
küçük  konut  olgusunun  kent  merkezinden 
bugünkü  metropol  çeperlerine  kadar  nasıl 
bir  değişim  ve  dönüşüm  geçirdiğini  anla-
yabilmek  için,  Ankara’nın  kentsel  gelişi-
mi  ve  planlanma  süreci  kısaca  aktarılmıştır.  
Küçük  konutların  tercih  edilirliğinde  etkili 
olan faktörler de Ankara bağlamında kısaca 
açıklanmıştır.  Bu  bilgiler,  günümüz  küçük 
konut tipolojilerinin kent içerisindeki yer se-
çimlerini  anlamak  açısından  önemli  bilgiler 
sunmaktadır. Çalışmanın içeriği bakımından 
güncel küçük konut tipleri; stüdyolar, loftlar, 
ev ofisler/home ofisler ve suitler olarak sınır-
landırılmıştır. Flat, cohousing gibi literatürde 

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:161 K:269
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
259
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
yer  alan  diğer  daire  tipleri Ankara  kentinde 
örneklerine rastlanmadığı için çalışma kapsa-
mına alınmamıştır (Gülmez, 2008: 54-64).
Çalışmanın  yöntemini;  internet  ortamındaki 
bir emlak sitesinden elde edilen veriler oluş-
turmaktadır. Veriler; 12 Aralık 2016 tarihin-
de web sitesinde küçük konut olarak, Ankara 
merkez ilçeleri (Çankaya, Yenimahalle, Ma-
mak,  Etimesgut,  Sincan,  Gölbaşı,  Keçiören 
ve Altındağ) için verilen tüm satılık ve kiralık 
ilanların  sayısal  verilere  dönüştürülmesiy-
le elde edilmiştir (Şekil 1). Küçük konutları 
sistem içerisinde diğer konut tiplerinden ayırt 
edebilmek için hem stüdyo, loft, home ofis/
ev  ofis  ve  suit  anahtar  kelimeleri  ile  arama 
motorunda  tarama  yapılmıştır  hem  de  1+0, 
1+1 daireler özelliklerine göre bu konutlara 
dahil edilmiştir. 
Şekil 1. Ankara Merkez İlçelerinin Kent 
Merkezine Göre Konumları
Kent içerisinde küçük konutların nasıl bir da-
ğılım gösterdikleri, hangi ilçelerde yoğunlaş-
tıkları bu grafikler aracılığıyla okunmaktadır. 
Ev  ofis/home  ofis  ve  loftların  2+1  ve  daha 
büyük odalı ilanlarına rastlanmasına rağmen, 
sayısal veriler içerisine dahil edilmemiştir. Bu 
şekilde kent içerisinde, esas tek kişilik hane 
halkı  için  düşünülmüş  yaşam  alanları  önce-
likli  olarak  ele  alınmıştır.  İncelenen  ı̇lanlar 
içerisinde standart 1+0 veya 1+1 daire plan-
ları  haricinde,  kullanıcı  gereksinimleri  için 
özelleşebilen  ve  mekansal  olarak  yenilikler 
getiren plan çözümlemeleri ayrıca bir tabloya 
aktarılmıştır.  Böylece,  bu  küçük  konutların 
mekansal sınırlılıklarına rağmen, kullanıcı ile 
kurmuş  oldukları  etkileşimin  potansiyelleri 
ortaya  konulmaya  çalışılmıştır.  Bu  tabloda, 
projelerin  künye  bilgilerine  yer  verilmiş  ve 
farklılaşan özellikleri şematik plan üzerinde 
vurgulanmıştır.
KÜÇÜK KONUT TİPOLOJİLERİ ve  
ANKARA’DAKİ GELİŞİMİ
Ankara’nın 13 Ekim 1923’te başkent olması 
ile kent, ülkenin yönetim merkezi olarak yeni 
bir statü kazanmış ve bu tarihten itibaren hızlı 
bir kentsel gelişmenin sahnesi haline gelmiş-
tir.  Ülkenin  önemli  bir  cazibe  merkezi  olan 
Ankara, kentleşme ve konut sorununa da ilk 
modernist çözümlerin üretildiği şehir olmuş-
tur (Uçar ve Özsoy, 2006: 11-24).

---