International refereed journal of design and architecture print issn

202
202
PEYZAJ MİMARLIĞI, ŞEHİRCİLİK VE PARAMETRİK ÜSLUP 
ETKİLEŞİMİNİN KENTSEL TASARIMA YANSIMALARI 
1
THE REFLECTIONS OF INTERACTIONS AMONG LANDSCAPE  
ARCHITECTURE, URBANISM AND PARAMETRIC STYLE ON URBAN 
DESIGN
Veli İLKE
1
, E. Figen İLKE
2
1
 İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İstanbul / Türkiye 
2
 Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü,  Ankara / Türkiye 
Öz: Kent planlama ve peyzaj mimarlığı, planlama ve tasarım 
arasındaki boşluğu doldurmayı amaçlayan, uyum sağlayabi-
lir süreç tabanlı planlama ve tasarım yöntemleri geliştirmek 
son  yıllarda  üzerinde  sıklıkla  durulan  araştırma  konusudur. 
Bu  bağlamda,  geleceğin  kentsel  peyzajlarını  şekillendirecek 
melez  disiplinler  üstü  ortamın  tarif  edilmesi  önem  taşımak-
tadır. Bu çalışmada, peyzaj şehirciliğinin eksik vaatlerini ve 
parametrik  dönemin  biçimsel  kaygılarının  ötesinde,  sosyo-
ekolojik  süreçler  ile  ilişkilendirilmiş  kentsel  tasarım  sentezi 
oluşturmak amaçlanmıştır.Bu kapsamda, peyzaj mimarlığı ve 
şehircilik  etkileşiminin,  kent  ekolojisinin  bilimsel  birikimi 
ve  parametrik  dönemin  teknolojik  araçlarının  rehberliğinde 
kentsel tasarım alanındaki etkileşimlerine tanımlama getiril-
miştir. İlk olarak, günümüz kentsel mekân algısındaki değişim 
ve peyzaj şehirciliğinin temelleri ve mevcut uygulamaları in-
celenmiştir.  İkinci olarak:  parametrik üslubun temelleri ve 
şehircilik  alanındaki  uygulamalarına  değinilmiştir.  Üçüncü 
olarak,  kentleri  insan  egemen  karmaşık  ekosistemler  olarak 
kabul eden kent ekolojisi üzerinde durulmuştur.    Son olarak, 
kentsel ekosistemlerdeki akışları yöneten altyapı olarak pey-
zaj fikrinin kentsel tasarım alanına yansımaları ve parametrik 
araçlarla  oluşturulan  ilişkisel  alan  tanımlanmıştır.  Böylece, 
geleceğin kentsel mekân algısını şekillendirecek melez alana 
ilişkin öneriler getirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Peyzaj Şehirciliği,  Altyapı Olarak Pey-
zaj, Kent Ekolojisi, Parametrik Üslup
Abstract:  Improving  adaptable  process-based  planning  and 
design methods that aims to fill the gaps between urban plan-
ning  and  landscape  architecture,  planning  and  design  has 
been frequently emphasized as a research subject over the last 
decade. In this context, defining the hybrid transdisciplinary 
field that shapes future urban landscapes is important subject. 
Beyond  the  deficient  commitments  of  landscape  urbanism 
and stylistic concerns of parametricism, the research aims to 
constitute  the  synthesis  of  urban  design  approaches  associ-
ated with socio-ecological processes. Within the scope of the 
research, the interaction between landscape architecture and 
urbanism defined under the guidance of the scientific knowl-
edge of urban ecology and digital technologies of parametric 
era: Firstly, the change of present urban space perception, the 
fundamentals of landscape urbanism and the practices in the 
field  of  urban  design  have  been  investigated.  Secondly,  the 
fundamentals of parametricism and the practices in the field 
of urban design have been mentioned. Thirdly, urban ecology 
that accepts cities as human dominated ecosystems has been 
emphasized. Lastly, the idea of landscape as infrastructure that 
conducts the flows of urban ecosystems on urban design and 
the relational field comprised by parametric technologies have 
been defined. Thus, we have given suggestions concerning the 
hybrid field that can form the future urban landscapes.
Key Words: Landscape Urbanism, Landscape As Infrastruc-
ture, Urban Ecology, Parametricism
(1)  
Sorumlu Yazar: Veli İLKE, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İstanbul / Türkiye, 
[e-mail] Geliş Tarihi / Received: 11.08.2016 Düzeltme Tarihi / Revision Date: 01.11.2016-09.12.2016-
17.01.2017 Kabul Tarihi/ Accepted: 21.02.2017 Makalenin Türü: Typeofarticle (Araştırma – Uygulama /Research 
- Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Commit
Doi: 10.17365/TMD.2017.1.014.x
TMD
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:127 K:214
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
203
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
GİRİŞ
Değişen / dönüşen şehircilik anlayışına tanım-
lama getiren peyzaj şehirciliği, “peyzajın çağ-
daş şehirciliğin temel yapıtaşı olarak mimari-
nin yerini aldığı mevcut durumda süregiden 
yaklaşımın  bir  tarifidir”  (Waldheim,  2006: 
11). Charles Waldheim tarafından McHarg’ın 
ekolojik savunuculuğuyla,  James Corner’ın 
kentsel tasarım vizyonunu bütünleştirerek ta-
nımladığı bu ortak zemin (Steiner, 2011: 333) 
son on yıldır kentsel tasarım alanında önem 
kazanmaktadır. 
Corner (2003: 58), peyzaj şehirciliğini “yeni 
bir  melez  disiplin  önermek  üzere  iki  farklı 
kavramı bir araya getiren karmaşık bir ala-
şım” olarak tanımlar. Tanım itibarıyla peyzaj 
şehirciliği disiplinler arasıdır. Yaklaşım, çağ-
daş  kentsel  dinamiklerin  karmaşıklığından 
hareketle kentsel tasarımın mirasını genişlete-
rek; kent ekolojisi, peyzaj mimarlığı, mimar-
lık, kent planlama ve inşaat mühendisliğinin 
bilgi ve teknikleriyle bütünleştirmektedir 
Günümüz kentlerinin ele alınmasında peyza-
jın  hızla  değişen  kapsamı,  peyzaj  şehirciliği 
yaklaşımını ortaya çıkaran biçimlendirici et-
kendir.  Temelinde,  bizim  kültürel  imgemize 
hakim  olan  dikey  yoğun  kent  yerine,  çoğu 
yönden  peyzaja  vurgu  yapan  bir  kent  fikri 
yer alır. Bir yaklaşımın ötesinde; kentleri an-
lama, analiz etme ve tasarlamada disiplinler 
üstü bir alan olarak öne çıkmaktadır. Bu yeni 
melez alanı yaratmak için; kent planlama ve 
peyzaj mimarlığı, planlama ve tasarım arasın-
daki  boşluğu  birleştirme  girişimde  bulunur. 
Böylece  kentler,  yapısal  durağan  bir  model-
den çok, ağların oluşturduğu bir süreç modeli 
olarak yeniden ele alınmaktadır. 
Peyzaj  şehirciliğini  anlamanın  en  iyi  yolu, 
beliren (emergent), gerçekleştirici (performa-
tive)  ve  üretken  (generative)  süreçleri  anla-
maktan  geçer.  Bu  süreçler  kentsel  peyzajlar 
gibi karmaşık uyum sağlayabilir sistemlerde, 
sistem  bileşenleri  arasındaki  etkileşimlerin 
ürünüdürler. Bu süreçler tarafından yönetilen 
kentler, zamanla değişen parametrelere sahip-
tir.  Herhangi  bir  basit  yapıya  indirgenemez; 
daha çok zamanla, yeni yapılar üretmeyi sür-
dürür. Bu nedenle, peyzaj şehirciliği durağan 
bir tasarımdan çok, uyum sağlayan hareketli 
süreç tabanlı bir planlama duruşudur.  Peyzaj 
şehirciliğini  bir  moda  terim  veya  değişen 
planlama ve tasarım anlayışını tarif eden bir 
paradigma olmaktan bir sonraki aşamaya ta-
şımanın yolu, yaklaşımın doğadakine benzer 
kendinden  organizasyonlu  biçimler  üretme 
iddiası bulunan araçlarla buluşturulmasından 
geçmektedir.  Kent  ekolojisi  bilimsel  biriki-
mini  tasarıma  aktaran
 
kural  tabanlı  -  etmen 
tabanlı -gerçekleştirici - üretken - parametrik 
tasarım  araçların  peyzaj  şehirciliği  söylemi 
ile buluşması şehircilik ve peyzaj mimarlığı 
alanını  bütünüyle  yenileyecek  yeni  ufuklar 
vaat etmektedir.

---