7
mürəkkəbləşməsi (çətinləşməsi) və dərinləşməsi baş verir. Belə vəziyyət daimi olaraq qalır.
Digər
tərəfdən, tələbatların (resurslar və texnologiyalar) ödənilməsi üçün bizim vasitələrimiz
praktiki şəkildə həmişə məhduddur. Bu məhdudluq müxtəlif ola bilər.
Hər şeydən əvvəl, bu təbiətdə mövcud olan müxtəlif nemətlər miqdarının təbii
bərabərsizliyidir ki, bunlardan da bir sırası digərlərinə nisbətən az yayılmışdır. Məhdudluq,
həmçinin insanların yaratdığı nemətləri də əhatə edir. Bu, hazırki
anda nəinki nemətlərin
mövcud növ ehtiyatlarına, həm də indiki şəraitdə onların təkrar istehsalı üçün mövcud olan
imkanlara (deməli, həm də vasitələrə də) da aiddir. Onların ehtiyatlarını doldurmaq imkanından
asılı olaraq nemətlər təkrar istehsal olanlara və təkrar istehsal olunmayanlara bölünür.
Nemətlərin əksəriyyəti nadirdir, yəni bu nemətləri yalnız digər nemətlərdən imtina etmək
yolu ilə əldə etmək olar. Nemətlərin nadirliyi və məhdudluğu – eyni şey deyildir.
Nemət o
zaman nadir olur ki, onlara olan tələbat bu nemətlərdən başqa onları da üstələyir.
Mövcud istehlakçıda olan nemət ehtiyatları hər hansı bir tələbatın tam ödənilməsi üçün
çatmaya bilər ki, bu da tez-tez baş verir. Lakin, hətta təsəvvür etsək ki, bu konkret dar çərçivədə
müəyyənləşdirilmiş tələbat hazırki dövrdə tam ödənilmişdir, bu halda da tam aydın olasaq ki,
nəzərdən keçirilən iqtisadi subyektdə eyni zamanda mövcud olan
həmin vəsaitlərin istifadə
edilməsi hesabına tam dolğun ödənmiş təlabat kimi ödənilə biləsi bütün yerdə qalan
tələbatlar da ödənməmiş qaldı. Nemətlərə olan tələbata nəzərən onların məhdudluğu
nemətlərin kifayətsizliyini xarakterizə edir.
Nəticədə nadirlik və çatışmazlıq nemətlərin məhdudluğunun müxtəlif tərəfləri kimi üzə
çıxır.
Nemətlərin, o cümlədən də resurs və texnologiyaların məhdudluğu isə insanların iqtisadi
həyat fəaliyyəti sahəsinə daxil olan nemətlərin, praktiki, universal xassəsidir.
Dostları ilə paylaş: 
