Iqtisadiyyatında "Maliyyə-kredit"
Yüklə 1,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
hazırlanması; 2) analogiyalar metodu, surət üzrə proqnozlaşdırma metodu (korporativ metod). Perspektiv üçün məntiqi modelləşdirmə göstəricilərinin və məqsədlərinin detallaşdırma dərəcəsi, balans qurmaq istiqamətləri və dərəcələri, kompleks yanaşmalann üstünlüyü nəzərə alınmalıdır. Məntiqi modelləşdirmədə əsas yanaşma-şistemli yanaşmadır. 4.7. QİYMƏTLİ KAĞIZLAR BAZARININ TEXNİKİ TƏHLİLİNDƏ İSTİFADƏ EDİLƏN ÜSUL VƏ VASİTƏLƏR Texniki analizdə istifadə edilən üsul və vasitələr dörd yerə ayrılır: 1. Dou nəzəriyyəsi. 2. Qiymət göstəriciləri. 3. Miqdar göstəriciləri. 4 Sair göstəricilər. Dou nəzəriyyəsi; XX əsrin əvvəllərində ABŞ-da Çarilz H.Dou səhmlərin qiymətlərinin fərziyyələrə görə formalaşmadığını, səhmlərin qiymətlərinin üç müxtəlif tendensiyadan təsirləndiyi hipotezini ortaya çıxarmışdır. Dounun ortaya çıxardığı bu hipotez ən qədim texniki təhlil vasitəsidir. 1902-ci ildən yəni Dounun ölümündən sonra bu nəzəriyyə “The Wall Street Jour- nal”-ın əməkdaşları tərəfindən daha da inkişaf etdirilmişdir. Dou nəzəriyyəsinin əsas prinsipləri aşağıdakılardır: 1. İndekslər həm mövcud, həm də potensial investorların bütün qərarlarını, istəklərini və s. əks etdirir. 2. Bazardakı qiymət hərəkətlərində tendensiyası vardır. 154 3. İndekslərin (Day Jones sənaye indeksi və Day Jones nəqliyyat indeksi) bir-birilərinə müvafiq olması lazımdır. Hər iki indeksin eyni istiqamətdə dəyişməsi çox vacibdir. Məsələn: Əgər Day Jones sənaye indeksi artıbsa, Day Jones nəqliyyat indeksi də artmalıdır. 4. Əməliyyatların həcmi tendensiyalara uyğun olmalıdır. Yəni istər azalma, istərsə də yüksəlmə mərhələsində olan hər bir uzun müddətli tendensiya əməliyyat həcminin də artması ilə təsdiqlənir. 5. Bazardakı mövcud tendensiya əhəmiyyətli bir dəyişiklik baş verənə qədər davam edir. 6. Qiymət təhlillərində yalnız sonuncu qiymətlər nəzərə almır. Yəni Dou nəzəriyyəsi ən yüksək, ən aşağı və ya orta qiymətlərdən istifadə etmir, sadəcə olaraq son qiymətlərdən istifadə edir. Miqdar göstəriciləri İçində ən geniş istifadə olunanları birjanın əməliyyat həcmi, az miqdarda əməliyyat həcmi, qısa satış (açıq satış) və etibarlılıq indeksləridir. Birjanın əməliyyat həcmi. Texniki təhlil aparanlar birjadakı əməliyyat həcmi ilə qiymət hərəkətləri arasında əlaqə qururlar və əməliyyat həcmindəki dəyişmələrin qiymət dəyişmələri üçün əsas göstərici olduğunu irəli sürürlər. Buna görə də alqı-satqı miqdarı səhmlərin tələb və təklif miqdarının funksiyasıdır. Beləliklə alqı-sat- qı miqdarı, həm bazar, həm də ayrı-ayrı səhmlər üçün dönüş nöqtələrinin müəyyənləşməsində istifadə edilir. Birjalarda əməliyyat həcmi qiymətlər artan zaman artır, qiymətlər düşən zaman isə əməliyyat həcmi azalır. Əməliyyat həcmindəki dəyişmələr, qiymət dəyişmələrindən əvvəl baş verir. Yüksələn bazarlarda qiymətlər azalmadan əvvəl əməliyyat həcmləri azalmağa başlayır. Əməliyyat həcminin düşməsi bazar qiymətlərinin də düşəcəyi barədə məlumat vermiş olur. Əksinə geriləyən 155 bazarlarda qiymətlər artmazdan əvvəl əməliyyat həcmi artmağa başlayır və qiymətlərin artması barədə məlumat verir. Beləliklə də, əməliyyat həcmi vasitəsilə bazardakı səhmlərin qiymətləri müəyyən edilmiş olur. Buna görə də qiymətli kağızlar bazarı ilə maraqlanan həvəskar investor qiymətlər yüksəldiyi zaman səhm alır, qiymət düşüncə səhm satır. Kiçik investorlar qiymətlər yüksəldiyi zaman bazara etibar etmir, qiymətlərin yüksəlməsi davam etməyə başlayanda o, qiymətlərin daha da artacağını düşünərək səhmlərdən özünün etibar etdiklərini satın alır. Əslində kiçik investor qiymətlərin ən yüksək olduğu zaman investisiya qoyunca qiymətlərin tezliklə düşə biləcəyini fikirləşmir. Qiymətlər ən aşağı olduğu zaman o səhmləri satışa çıxarır. Kiçik investor səhmlərini satdığı an, peşəkar investorun bu səhmlərə investisiya qoyduqları müşahidə olunur. Etibarlılıq indeksi. Etibarlılıq indeksi ABŞ-da qiymətli kağızların keyfiyyətini əks etdirən göstəricidir və qiymətli kağızlar bazarı haqqında qənaətə gəlmək məqsədilə istifadə edilir. Etibarlılıq indeksi aşağıdakı kimi hesablanır: yüksək keyfiyyətli qiymətli kağızların mənfəəti etibarlılıq indeksi = --------------------------------------------------------------------------------- aşağı keyfiyyətli qiymətli kağızlarm mənfəəti Daha çox aşağı və orta səviyyəli qiymətli kağızlardan əldə edilən mənfəət yüksək olduğuna görə bu nisbət 1-dən aşağı olur. İqtisadi göstəricilər müsbət olduğu zaman investorların az keyfiyyətli qiymətli kağızlara tələbi çoxalır. Bu tələbin artması qiymətli kağızlarm mənfəətini azaldır və etibarlıhq indeksi 1-ə yaxınlaşır. Əksinə olduğu zaman isə etibarlılıq indeksinin aşağı düşdüyü müşahidə olunur. Etibarlılıq indeksi iqtisadi göstəricilər barədə mühüm məlumat verir. 156 V BOLMƏ BEYNƏLXALQ VALYUTA-KREDİT MÜNASİBƏTLƏRİ 5.1. VALYUTA SİYASƏTİ Valyuta siyasəti - valyuta münasibətləri sahəsində dövlət tərəfindən həyata keçirilən iqtisadi, hüquqi və inzibati tədbirlər kompleksidir. Valyuta münasibətləri nisbi müstəqilliyə malik olub, tədiyyə balansı, valyuta məzənnəsi, kredit və əməliyyat üzrə hesablaşmalar vasitəsilə həyata keçirilir. Valyuta münasibətləri ayrı-ayn Ölkələrin iqtisadi inkişaf səviyyələrinin və onlar arasındakı beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin təkmilləşməsində əsas rol oynayır. İqtisadiyyatın tənzimlənməsi sistemində valyuta siyasəti mühüm yer tutur. Valyuta siyasəti pul siyasətinin mühüm tərkib hissəsidir və onun çoxtərəfli məqsədlərinin yerinə yetirilməsinə, yəni güclü iqtisadi inkişafın təmin edilməsinə, işsizlik və inflyasiyamn artmasının dayandırılmasına, tədiyə balansı müvazinətinin dəstəklənməsinə yönəldilir. Valyuta siyasəti dövlətin cari və strateji məqsədlərinə uyğun olaraq ümumdünya təsərrüfat əlaqələri sistemində iqtisadiyyatın daxili və xarici dinamik müvazinətini təmin etmək, beynəlxalq valyuta və digər iqtisadi münasibətləri həyata keçirmək üçün tətbiq olunan əməliyyaların məcmusudur. Valyuta siyasətinin istiqaməti və formaları ölkənin valyuta- iqtisadi vəziyyəti, dünya iqtisadiyyatı və beynəlxalq valyuta sisteminin təkamülü ilə müəyyən edilir. Valyuta siyasəti məqsəd və formasından asılı olaraq struktur və cari valyuta siyasətinə bölünür. 157 Yüklə 1,29 Mb. Dostları ilə paylaş:
|