16
AKSIYADORLIK JAMIYATI
3- MAVZU
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. 1- rasmda aksiyalar tasvirlangan. Ular qanday qog‘ozlar? Bilganlaringizni
sinfdoshlaringiz bilan o‘rtoqlashing.
2. 2- rasmdagi fond indekslari haqida televideniye orqali berilgan
ma’lumotlarni eslay olasizmi? Ularning qaysi birini bilasiz
va u haqida
nimalarni ayta olasiz?
3. 3- rasmdagi zavod, 4- rasmdagi bank kabi yirik kompaniyalar faoliyatini
tashkil qilish va boshqarishda tadbirkorlar qanday qiyinchiliklarga
duch kelishi mumkin deb o‘ylaysiz?
1
2
3
4
Mas’uliyati cheklangan firmalar yirik korxonalar miqyosida —
aksiyadorlik jamiyati
ko‘rinishida tashkil qilinadi. Aksiyadorlik jamiyati
boshlang‘ich nizom jamg‘armasi hajmiga teng miqdorda o‘z
aksiya
larini
chiqaradi va sotadi. Bu aksiyani sotib olgan har bir kishi jamiyatning
aksiyador
iga aylanadi. Jamiyat aksiyadorga har yilgi foydasidan sotib
olgan aksiyasiga mos ravishda haq —
dividend
to‘laydi.
Aksiyadorlik
jamiyatini chet ellarda
aksiyadorlik kompaniyasi
yoki
korporatsiyalar
deb
ham atashadi. Agar aksiyadorlik jamiyatining aksiyalari istalgan shaxsga
sotilsa, bunday jamiyat
ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyati
deb,
agar faqat
oldindan belgilab qo‘yilgan shaxslar guruhiga (masalan, jamiyatning
http:eduportal.uz
17
Aksiyalar ikki xil — oddiy va imtiyozli bo‘ladi.
Oddiy aksiyalar
ulardan keladigan daromad — dividendni kafolatlamaydi. Lekin
aksiyadorlik jamiyati umumiy majlisida ovoz berish huquqini, ya’ni
boshqaruvda qatnashish huquqini beradi.
Imtiyozli aksiyalar
esa ulardan
keladigan har yilgi dividendni aksiya narxining ma’lum foizi miqdorida
kafolatlaydi. Imtiyozli aksiya egasi aksiyadorlar jamiyatini boshqarishda
qatnasha olmaydi, chunki u aksiyadorlar
umumiy majlisida ovozga ega
bo‘lmaydi. Aksiyadorlik jamiyati faoliyati bilan bog‘liq muhim masalalarni
aksiyadorlarning umumiy majlisida saylanadigan
direktorlar kengashi
hal
qiladi. Jamiyatni boshqarish esa yollangan
menejerlar
tomonidan amalga
oshiriladi.
Dostları ilə paylaş: