12
2- MAVZU
FIRMA VA UNING TURLARI
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. Rasmlarda tasvirlangan tadbirkorlik faoliyatlaridan qaysilarini tashkil
qilish qiyinroq? Nima sababdan?
2. Ularning qaysilarini bitta odam o‘zi tashkil qilishi
va yuritishi unchalik
qiyin emas?
3. Qaysilarini sherik bilan hamkorlikda tashkil qilgan ma’qul?
4. Rasmlardagi korxonalarni yuritish uchun qanday tashkiliy ishlarni
amalga oshirish zarur, deb o‘ylaysiz?
Ma’lumki, tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish jarayoni
korxona
larda
amalga oshiriladi. Davlat mulki asosida tashkil qilingan korxonalar —
davlat
korxonalari
, xususiy mulk asosida tashkil
qilingan korxonalar esa
xususiy
korxonalar
deb yuritiladi. Shuningdek, davlat va xususiy mulkka asoslangan
aralash turdagi korxonalar ham bo‘lishi mumkin.
3
2
1
5
4
6
http:eduportal.uz
13
Tadbirkorlik faoliyati amalga
oshiriladigan korxona
firma
deb ata-
ladi. Firma turli xil tovar va xizmatlarni foyda olish uchun ishlab
chiqaradi. Firmalar, ko‘pincha, xususiy mulk asosida tashkil qilinadi.
Firmalar qanday
mulk asosida tashkil qilinishi, kim tomonidan qanday
boshqarilishi, firma foydasi qanday taqsimlanishi va firma faoliyatining
natijasiga kim va qanday javob berishiga qarab turli shakllarda bo‘ladi.
Xususiy firma
ning mulkdori yakka shaxs bo‘lib, firma uning mulki
va mablag‘i asosida tashkil qilinadi va bevosita
shu mulkdor tomonidan
boshqariladi. Firma faoliyatidan olingan foyda ham, zarar ham faqat
firma egasiga taalluqli. Firma egasi firma faoliyatining natijasiga to‘la
javobgar bo‘ladi.
Ikki va undan ortiq kishilar mulki asosida, birgalikda faoliyat ko‘rsatish
maqsadida tashkil qilingan firma —
shirkat
deb ataladi. Shirkat uning
a’zolari manfaatlariga xizmat qiladi. Shirkatda uni ta’sis etgan a’zolarning
ishlashlari shart bo‘lib, umumiy faoliyat natijasi —
foyda ular orasida
o‘zaro kelishuvga ko‘ra taqsimlanadi. Shu bilan birga, shirkat a’zolari
shirkat majburiyatlariga to‘liq javobgar bo‘ladilar. Bu, agar shirkat ishi
yurishmay, qarzga botib
sinsa
, qarzni shirkat a’zolari
uni tashkil qilish
Dostları ilə paylaş: