Iqtisodiy bilim asoslari

Korxona 
–
tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish amalga 
oshiriladigan xo‘jalik tashkiloti.
Firma
 
– tadbirkorlik faoliyati amalga oshiriladigan korxona.
Xususiy firma
 –
yakka shaxs mulki asosida tashkil etiladigan va 
boshqariladigan firma.
Buyuk olim va mutafakkir Abu Rayhon 
Beruniyning ko‘p sonli asarlarida uning iqtisodiy 
qarashlari o‘z aksini topgan. U iqtisodiy faoliyat 
—
 
mehnat, bunyodkorlik, yaratuvchanlik asosida 
odamning ehtiyojini qondirishga bo‘lgan intilishi 
yotadi, deb hisoblagan. U o‘zining asarlarida 
jismoniy mehnat bilan bir paytda aqliy mehnat 
ham muhim ekanligini ta’kidlaydi. Uning fikricha 
ish haqi mehnatning og‘irligiga va unumdorligiga 
bog‘liq bo‘lishi kerak. Olimning asarlaridan mehnat 
taqsimotiga oid fikrlar ham joy olgan. Olim o‘sha 
davrdayoq iqtisodiyot sohasidagi inson omilining 
ahamiyati haqida qimmatli fikrlarni bildirgan.
Abu Rayhon 
Muhammad ibn 
Ahmad 
al-Beruniy
(973 – 1048)
http:eduportal.uz

---

14
uchun qo‘shgan mol-mulki va mablag‘i evaziga, u ham yetmasa, o‘z 
shaxsiy mulki evaziga qoplashga majbur deganidir. Shirkatga qishloq 
xo‘jaligidagi 
fermer xo‘jaliklari
ni misol qilib keltirish mumkin.
Sherikchilik firmasi
 
– ikki va undan ortiq shaxslarning (odam 
yoki korxonalarning) mablag‘lari asosida tashkil qilingan va ma’lum 
kelishuv shartlari asosida egalik qilinadigan, boshqariladigan va 
faoliyat natijasiga javob beriladigan firma.
Firmaning nizom jamg‘armasi
— firma faoliyatini yuritish uchun 
uning tashkilotchilari tomonidan qo‘shiladigan hissa — mol-mulk 
va mablag‘.