5
vaxt\nda yaz\q ki]inin [iyninw da` boyda dwrd qoymu]am. Mwndwn xwbwrsiz minnwtw gedib ki, “Wziz
adam\ belw x\rxalamaq olmaz. Qaraxan alt\ q\z atas\d\r, he[ olmasa, o q\zlar\n xatirinw m=hlwt ver,
=z^n^ d^zwltsin.” Ba]lay\b ki, “he[ bir hwftw dw m=hlwt yoxdur”. Vw sairw vw ilaxirw; Qaraxan\n
dan\]d\`\n\n ham\s\n\ buraya k=[^rmwk m^mk^n deyil. S=hbwtin elw bir n=qtwsi yeti]di ki,
Zwlimxan daha d=zw bilmwyib birdwn ayaq saxlad\. Ba]\n\ azca yana wywrwk, eyni mwzwmmwtli,
twwss^fl^ g=zlwrlw qarda]\n\n ^z^nw baxd\.
- Qaraxan, qarda], birdwfwlik deyw bilmwzswnmi ki, mwswlw Z^mr^d^n ^stwdir?
Ax\r ki, Qaraxan s=z^nw ara verib duruxdu. Onlar\n ayaqlar\ alt\nda xwzwl x\]\lt\s\ kwsildi. B=y^k
qarda]la birgw, wtrafda ax]am\n toran\na b^r^nwn a`aclar da elw bil canl\twk qulaq kwsilib bu dwrin
s^kut i[indw Zwlimxan\n sakit vw yor`un swsini dinlwdi.
- Swnin s=hbwtin Z^mr^d^n ^stwdir, ya yox?
- Bir s=z var, onu da swn deyirswn, daha mwn nw deyim, qurban\n olum!
- Deyirswn Wziz wmi Z^mr^dw g=rw dwyi]ib?
- Ayr\ izah yoxdur, qaqa], a`l\na qurban olum swnin.
- Ywni Wziz wmi o qwdwrmi x\rda adamd\r, Qaraxan?
- Yox, yox… Mwn elw demwrwm, qwtiyywn demwrwm, qaqa]! Ax\ necw olsa, o da atad\r. Qismwt
olar, =z^n g=rwrswn =vlad nw olan ]eydir, qaqa]. +vlad\n d\rna`\n\n ucuna da] toxunanda
atan\n ^rwyinw tikan kimi bat\r… Bizim ki]iyw a[\qca deyib ki, “ki[ik o`lun mwnim q\z\m\
bwdbwxt elwdi”.
- Z^mr^d^ bwdbwxt elwywn mwn deyilwm, Qaraxan, mwn hwmi]w ona xo]bwxtlik
arzulam\]am… Wziz wminin, g=r^n^r, he[ nwdwn xwbwri yoxdur. Swn ki, bilirswn!..
- Bilirwm, bilirwm nwyw eyham vurursan! Qaqa], qurban\n olum, mwn swnw d=nw-d=nw
yazm\]am, indi dw boynuma al\ram, ]wxswn mwnim g^nah\m b=y^kd^r. Z^mr^d mwnim
balalar\m\n aras\nda, mwnim wlimin alt\nda b=y^y^b, wgwr onun bwzi xasiyywtlwri swnin
xo]una gwlmirsw, twqsir ham\dan wvvwl mwnim boynuma d^]^r. Ancaq, u]aq swn deywn qwdwr
dw korlanmay\b ax\, ay qaqa], qurban olum swnw! Bilirwm, wlbwttw oras\n\ da bilirwm ki, bu
saat m^nasibwtiniz gwrgindir. Ancaq, inand\r\ram swni, evlwnswniz hwr ]ey yoluna d^]wcwk,
mwnim twcr^bwmw inan, qaqa]! Nw qwdwr ki ni]anl\ qal\rsan, aral\qda min c^r anla]\lmazl\q
olur. O`lanla q\z uzun m^ddwt ni]anl\ qalanda, iraq sizdwn, g=r^rswn hwtta ax\rda ayr\l\qnan
qurtar\r. Amma elw ki vaxt\nda evlwnirswn, yax\n ^nsiyywt hwr ]eyi yuyub apar\r. Inan mwnim
twcr^bwmw, qarda] qarda]a pis ]ey t=vsiyw elwmwz! Ni]anl\ vaxt\m\zda Swriyyw bac\nnan
mwnim aram\zda he[ bilirswnmi nw qwdwr naraz\l\q olub? Swn gwl indi tama]a elw, g=r necw
can-hacan\q! Inan\rsanm\ ki, dindirwndw bir-birimizw “can” deyirik!
- Inan\ram… Siz bir-birinizi [ox istwyirsiniz…
- Bws swn?.. Z^rm^d =z^ mwgwr swni az istwyir? Ke[wn ildwn bwri yaz\q q\z yasa bat\b! Swnin
g=rd^y^n o oynar-g^lwr Z^mr^ddwn wswr-wlamwt qalmay\b, xwzan vurmu] yarpa`a d=n^b!..
Swn mwni o qwdwr dw k^t adam hesab elwmw, qarda], g=zlwrindwn dw g=r^rwm ki, bax bu
dwqiqw swn onun hwsrwtini [wkirswn! Etiraz elwmw! {ox adam biz me]w[ilwri mwdwniyywtdwn,
siz ]whwrlilwrin dili ilw deswk, sivilizasiyadan kwnar say\r. Amma, mwncw, swn twsdiq elwrswn ki,
me]w adam\nda olan hwssasl\q he[ kwsdw ola bilmwz! A`acdan, otdan, [i[wkdwn savay\ biz
me]w[ilwr insan ^rwyindwn dw xwbwrdar\q. O handa da qarda] ^rwyi ola! Swn onu sevirswn,
qaqa], =z^ dw, necw deywrlwr, atw]in ^rwklw sevirswn. Ancaq swn twlwbkarsan, Z^mr^d isw
6
hwlwlik o twlwblwrin ham\s\na swn istwdiyin kimi cavab verw bilmir. Bax, gwl wyri oturaq, d^z
dan\]aq, qaqa], qurban\n olum, ax\, swn hwlw ona ali twhsil verwcwkswn, =z^nlw apar\b b=y^k-
b=y^k ]whwrlwrdw gwzdirwcwkswn, sa`l\q olsun, lap xaricw dw aparacaqsan…
- Mwn Z^mr^dlw evlwnmwywcwywm, Qaraxan! — Bu cavab elw sakit bir inamla, elw ayd\n vw
swrrast deyildi ki, Qaraxan wvvwlcw hwtta =z^n^ itirdi. Zwlimxan isw, bu cavab\n Qaraxana swrt
bir ]illwtwk dwydiyini hiss edib, qarda]\n\n [a]q\nl\`\na baxa bilmwsw dw, hwmin ayd\n vw
swrrast ifadw ilw twkrar etdi ki: — Evlwnmwywcwywm. Bu barwdw dan\]ma`a da dwymwz,
Qaraxan. Mwnim Z^mr^dlw ke[wn ilki s=hbwtimi dw, o s=hbwtlw wlaqwdar ba]qa mwswlwlwri dw
swn =z^n az-[ox bilirswn. Mwnw elw gwlir ki, s=hbwti twzwlwmwyw dw dwymwz. Swnw do`rudan da
k=mwk laz\md\rsa, o ayr\ mwswlwdir.
- W]i, k=mwk nwdir, a`z\mda swnw deyirwm, wlli-ayaql\ gedirwm, swnw qurban olum!..
- Bunsuz, “qurban olum”suz dan\], swn Allah, Qaraxan! Mwn istwmirwm swn belw s\z\ldayasan!
— Zwlimxan bu s=zlwri asta, yum]aq swslw, ancaq kwskin bir etiraz kimi s=ylwsw dw, Qaraxan
o qwdwr diqqwt yetirw bilmwdi.
- G=r bir nwyw fikir verirswn! — deyib, =z hissini gizlwtmwyi bacarmayan bir adam
swmimiyywtilw az qala a`lams\nd\. — S\z\lday\b-s\z\ldamamaq bwywm mwnin =z^mdwn
as\l\d\r? A`z\mda swnw deyirwm bada gedirwm, g^daza gedirwm, qarda]! Bir hwftwdir ^z^mw
sal\b yerimi twhvil vermirwm. Sabahlar\ twhvil-twslim qurtaran kimi g=rwcwkswn prokuror
sanksiyas\n\ verdi. A`z\birw d^]d^kdwn sonra, t^lk^ t^lk^l^y^n^ s^but elwywnwcwn,
baxacaqsan ki, dwrisini bo`az\ndan [\xartd\lar. Partbilet wlimdwn gedib, kwmwrim belimdwn
a[\landan sonra dizinw [\rpacaqsan, ancaq tufan yerini almayacaq, vaxtkwn ba]a d^],
qarda]\n\n dwrdinw [arw q\l, qarda]!
Zwlimxan barmaqlar\n\ yand\ran siqareti yan\ndan =td^klwri pal\d k=t^y^n^n ^st^nw basd\,
wtraf\ndak\ xwzwlw bax\b son q\`\lc\ma qwdwr s=nd^rd^. Dikwlib k=ks^n^ =t^rd^:
- Dwh]wtli s=zlwr dan\]\rsan, Qaraxan!
- Qurban\n olum, dwh]wt g=z qaba`\nda durdu`u yerdw ayr\ c^r necw dan\]\m!..
Onlar yolun sa` vw solunda s\x daraq di]lwritwk d^z^lm^] akasiyal\qdan birba] talaya [\xd\lar.
Qaraxan qar]\da birdwn-birw g=r^nwn i]\qlardan diksinmi] kimi, swsini q\sd\:
- Ali savadl\ jurnalist, qwlwm sahibi dw olsan, hwr halda swn hwlw [ox cavansan. Qohumun,
dostun d^]mwnw [evrilmwyindwn betwr dwh]wtli he[ nw ola bilmwz, qarda]! Bax odur,
evimizin qaba`\nda bir dwstw wrbe]ik durub, swnin yolunu g=zlwyirlwr. Onlar\n aras\nda da
bizim qohumlar var, haz\rla]\blar swnin aya`\n\n alt\nda qurban kwssinlwr. Ancaq mwn
bilmirwm ki, sabahlar\ yerimi twhvil verwndwn sonra onlardan he[ olmasa bircwciyi s=z^mw
s=ykwk duracaqm\? Zwmanw dwyi]ib, adamlar m^rwkkwb olub, qarda]! Swnin qarda]\n q\rx
ikinci ilin may\ndan q\rx be]in may\nacan, d^z ^[ il gecw-g^nd^z m^haribwdw q\z\l g^llwnin
qaba`\nda dayand\, qorxu-h^rk^ bilmwdi, lap qorxsa da ba]\n\ itirmwdi. Ancaq indi, a[\`\,
can\mda vwlvwlw var!.. Bundan art\q mwn swnw daha he[ nw demwywcwywm. +l[, bi[, fikirlw],
fikirli g=zlwrinw qurban olum, bayaqdan ^[ siqaret [wkibswn… Indi atannan s=hbwt elwrswn.
Wlbwttw, he[ kws swni mwcbur elwmwk xwyal\nda deyil. Ancaq gwrwk bizim vwziyywtimizi dw
nwzwrw alasan. Di gwl. Bir az ayaql\ gwl, ywqin evdw intizar qald\lar. Swnw dw yaman wziyywt
oldu, stol adam\, birdwn-birw bu qwdwr yol yeridin, qurban\n olum!..