İsgəndər Atilla

         

339

 

İsgəndər Atilla 

Gözəlsiz bir gülşən zindana bənzər, 

Sevgisiz bir başda əqrəblər gəzər, 

Nə görsəm, hanki bəzmə etsəm güzər, 

Həp duyduğum, gözəllikdir, sevgidir. 

Bənim Tanrım 

 

İsmayıl bəy

*

 türk yurduna şan verdi, 

Öksüz, ölgün millətinə can verdi. 

 

Onun məsləki: 

“İşdə birlik; dildə, fikirdə birlik...” 

İş, fikir, dil birliyi, olmayınca 

Əvət, pək çətindir cihanda dirlik. 

İsmayıl bəy 

 

Ah, səni gördüm də dağıldı hüşum, 

Vuruldum sana, sanki bir sərxoşum, 

Bən də sənin kibi qərib bir quşum, 

Gəl bana, ey gönlü yaralı qaçqın. 

Qaçqın

**

 

 

2.22. Dövri mətbuatda çap etdirdiyi şeirlər 

 

1. Məhəmməd  Tağı  Sidqinin  vəfatı  münasibətilə  yazdığı 

şeir-nekroloq. “Şərqi-Rus”, 23 yanvar 1904. 

2. Növhə (müxəmməs). “İrşad”, 18 yanvar 1906. 

3.  Hali-əsəfiştimalımı  təsvirdə  bir  ahi-məzlumanə, 

“Füyuzat”,  №15  (13  aprel)  1907.  (Hüseyn  Rasizadə  Naxçivani 

imzası ilə.) 

4.  Yadı-mazi.  “Siratıl-müstəqim”  (İstanbul),  19  mart  1909. 

(Qafqazlı Hüseyn Cavid imzası ilə) 

5. Son baharda. “Siratı-müstəqim” (Darülfünunun ədəbiyyat 

                                                 

*

 

İsmayıl bəy Qaspıralı. (Qasprinski) 

**

 

Şeir Mişkinaz xanıma həsr edilmişdir. 

---

340

                                            

Əsrin şairi IX 

şöbəsindən), 8 may 1909; “İttifaq”, 14 may 1909. 

6. Elmi-bəşər. (Bir məktub münasibətilə bəradərimə.) “Siratı-

müstəqim”,  27  avqust  1909  (Qafqazlı  Hüseyn  Cavid  imzası  ilə); 

“İttifaq”, 16 sentyabr 1909. 

7. Bakıda. “Həqiqət”, 27 dekabr 1910.

*

 

8. Həmiyyət qurbanı. “Həqiqət”, 4 yanvar 1910. 

9.  Çiçək  sevgisi.  (Ədəbiyyati-hikmətpərvər  Hüseynzadə 

əfəndiyə.) “Həqiqət”, 27 yanvar 1910. 

10. İbtilayi-qəram. (Qardaşım Abdulla Tofiqə). “Həqiqət”, 2 

fevral 1910. 

11. Öksüz Ənvər. “Həqiqət”, 28 fevral 1910. 

12. Çəkinmə gül.... “Həqiqət”, 7 mart 1910. 

13. Qoca bir türkün vəsiyyəti. “Həqiqət”, 19 aprel 1910. 

14.  Nəcmi-geysudar.  (Şeir  həmin  günlərdə  görünmüş  quy-

ruqlu ulduza həsr edilib.) “Həqiqət”, 18 yanvar 1910. 

15.  Bir  rəsm  için.  “Həqiqət”,  20  yanvar  1910;  Bir  rəsm 

qarşısında, “İqbal”, 7 iyun 1913. 

16. Qadın. “İşıq”, 24 mart 1912; “İqbal”, 25 aprel 1912. 

17.  İlk  bahar.  (Kiçik  bir  məktbəliyə.)  “Məktəb”,  21  aprel 

1912. 

18. Bir qız. (Qız məktəbində) “Məktəb”, 22 may 1912. 

19. Novruz bayramı. “Molla Nəsrəddin”, №8 (mart) 1913. 

20.  Sevinmə,  gülmə,  quzum!..  “Səlalə”,  №4  (2  mart)  1913, 

“İqbal”, 15 mart 1913.

*

 

21.  Şeyx  Sənan.  Türbəsi  önündə  (“Bahar  şəbnəmləri”ndən 

bir yapraq). “İqbal”, 18 may 1914. 

                                                 

*

 

Bu şeir mətbuatda müxtəlif ad və qeydlə çap edilmişdir. “Həqiqət” qəzetində: 

“Balaxanı yolunda”. Albər ilə Marqarit arasında söhbət. Son nəşrlərdə Bakıda. 

Balaxanı neft mədənlərinə gedərkən Məsud ilə Şəfiqə arasında müsahibə... 

*

Qeyd. 

H.Cavidin  “İqbal” qəzetində  (14  may  1912,  №59)  çap  etdirdiyi 

“Nakamlıq  adlı  məqaləsində  M.Ə.Sabirin  ölümündən kədərlənir, hiddətlənir. 

Yazı nekroloq təsiri bağışlayır. (Bu haqda bax: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı 

m

əsələləri. Bakı, “Elm”, 1979, s. 251.) 

---

         

341

 

İsgəndər Atilla 

22.  İştə  bir  divanədən  bir  xatirə.  “İqbal”,  14  mart  1914;  12 

mart 1913; 13 mart 1914; 16 mart 1914; 17 mart 1914. 

23.  Pəmbə  çarşaf.  (“Bahar  şəbnəmləri”ndən  bir  yapraq.) 

“İqbal”, 28 mart 1914. 

24. Vərəmli qız. “İqbal”, 1 may 1914. 

25. Xuraman-xuraman. “İqbal”,  5 may 1914. 

26. Görmədim. “İqbal”, 8 may 1914. 

27. Uyuyor.... “İqbal”, 22 iyun 1914. 

28. Şeyx Sənan. Türbəsi önündə. “İqbal”, 18 may 1914. 

29.  Rəqs.  (“Bahar  şəbnəmləri”ndən  bir  yapraq.)  “İqbal”,  25 

mart 1914. 

30. Vərəmli qız. “İqbal”, 1 may 1914. 

31.  Dəniz  tamaşası  (“Bahar  şəbnəmləri”ndən  bir  parça). 

“Məktəb”, 22 may 1912. 

32. Məzlumlar  için.  (Hüseyn  Cavid  bəy  əfəndi  tərəfindən 

“Səadət”  müəllimlərinin  çıxaracağı  məcmuəyə  basılmaq  üçün 

göndərilən  bu  şeir,  məzkur  məcmuənin  çıxacağı  baş 

tutmadığından “İqbal”da dərc olunur.) “İqbal”, 19 mart 1915. 

33. Qürubə doğru (Qürubə qarşı). “Yeni iqbal”, 24 may 1915. 

34. Ey ruhi-pürsükun. “Açıq söz”, 19 oktyabr 1915. 

35. Dün və bu gün. “Açıq söz”, 2 oktyabr 1915. 

36. Çoban türküsü. “Qurtuluş”, №2 1915 (16 oktyabr). 

37.Ey ruhi-püskükun. “Açıq söz”, 16 oktaybr 1915. 

38. “İsmayıl bəy”. “Məktəb”, 31 oktyabr 1915. 

39. Hərb ilahi qarşısında. “Açıq söz”, 17 aprel 1917. 

40. Dəniz  pərisi.  (“Bahar  şəbnəmləri”ndən  bir  yapraq.) 

“Beyrəqi-ədalət”,

*

 10 iyun 1917. 

41. Hərb və fəlakət. “Qardaş köməyi”, aprel 1917.

**

 

                                                 

*

 

İran Ədalət (Kommunist) Partiyasının orqanı. 

**

  M

ətbuatda belə  bir qeydlə  çap  edilmişdir:  “Kars  və  Ərdəhan... faciələri 

münasib

ətilə  haman fələkzadələr nəfinə  “Mühərrir” namində  məcmuədə 

[“K

əşkuli-nəğəm”] böyük şairimiz Hüseyn Cavid tərəfindən deyilmişdir.” 

---