İslamda Uşaq Tərbiyəsinin Əsasları

Dördüncü fəsil 
Əqiqi məkruh görənlərin dəlillərinə verilən rəddiyə 
İmam Əhməd demişdir: “Əqiqi məkruh görənlərin bəziləri 
onu cahiliyyə əməllərindən hesab etmişlər. Bu, onların elmləri-
nin zəif olması və bu haqda mövcud  xəbərləri bilmədiklərinə 
görədir. Peyğəmbər 

 Həsən və Hüseyn 

 üçün əqiq kəsmiş, 
səhabələr  də  onun  kimi  etmişdirlər.  Əqiq  Peyğəmbərdən 

 
gələn bir sünnət olduğu halda onlar bunu cahiliyyə əməli he-
sab  edirlər.  Peyğəmbər 

  “Oğlan  uşağı  öz  əqiqi  qarşılığında 
                                                 
70
 İsnadı həsəndir. Mən isə bu hədisin mürsəl olduğunu düşünürəm. 
71
 Beyhaqi “əs-Sunənu`l-Kubra”: 9/593. Hədisin isnadı yaxşıdır.  

---

53 
 
girovdur” demişdir. Bu hədisi Əbu Hüreyrə 

 Peyğəmbərdən 

  rəvayət  etmişdir  və  sənədi  qəbul  olunandır”.  Başqa  bir 
rəvayətdə isə İmam Əhmədin belə dediyi bildirilir: “Əqiq ba-
rəsində  Peyğəmbərdən 

,  səhabələrdən  və  tabiinlərdən  rəva-
yət  olunan  bir  çox  hədis  vardır.  Bunlar  isə  əqiqin  cahiliyyə 
əməli olduğunu deyirlər”. Bu zaman imam onların bu sözünə 
təəccüb edərcəsinə gülümsədi”. 
əl-Meymuni demişdir: “Əbu Abdullaha dedim: “Əqiq barə-
sində şəriətdə sabit olan bir şey varmı?” O dedi: “Bəli. Vallahi, 
Peyğəmbərdən 

  bu  haqda  rəvayət  olunan  hədislər  vardır. 
“Oğlan  üçün  iki,  qız  üçün  bir  qoyun  kəsin”  hədisi  kimi”. 
Dedim ki, bu hədislərə zidd olan başqa hədislər var, bəs onla-
ra  nə  deyirsən?  O  Dedi:  “o  hədislər  səhihlik  baxımından  bir 
şey  deyillər”.  Amr  ibn  Şuaybın  rəvayət  etdiyi  “Əqiqi  sevmi-
rəm” hədisinə gəlincə isə bu hədis əqiqin müstəhəb olmasının 
dəlillərindəndir.  Bu  hədisin  başqa  bir  rəvayəti  də  var.  Həmin 
rəvayətdə  Peyğəmbərdən 

  əqiq  barəsində  soruşurlar.  O  isə 
“Mən  əqiqləri  sevmirəm”  deyə  cavab  verir.  Belə  deməklə  o 
sanki həmin qurbanın əqiq adlandırılmasından xoşu gəlmədi-
yini  bildirib. Səhabələr “Ey  Allah`ın Rəsulu! Biz səndən  övla-
dımız olduğu zaman kəsdiyimiz qurban barəsində soruşuruq” 
deyə  soruşdular.  O  dedi:  “Sizdən  hər  kim  öz  övladı  üçün 
qurban kəsməyi sevirsə, oğlan uşağı üçün iki eyni
72
 qoyun, qız 
                                                 
72
  Alimlər  burada  iki  eyni  qoyun  sözünü  iki  yöndən  şərh  etmişdir.  Bəzi 
alimlərə görə eyni deyildikdə yaş və həcm baxımından digərlərinə görə isə 
hərəsini başqa vaxtlarda deyil, hər ikisini də eyni vaxtda kəsilməsi nəzərdə 
tutulur. Bir müsəlmanın ehtiyat  babından  hər iki şərti də yerinə yetirməsi 
daha  yaxşıdır.  Yəni  həm  kəsilən  qurbanların  yaşca  həcmcə  eyni  olması, 
həm də eyni vaxtda kəsilməsi kimi.  (Tər.) 

---

54 
 
üçün isə bir qoyun kəssin”. Əbu Rafinin hədisinə gəlincə isə o, 
səhih deyildir”.
73
 
İmam Əhməd əqiqin  müstəhəbliyinə ziddiyyət təşkil edən 
hədisləri zəif hesab edərək onları ciddi qəbul etmmiş və  Pey-
ğəmbərin 

  Həsən  və  Hüseyn 

  üçün  qurban  kəsməsi  ilə 
bağlı hədislərin kifayət qədər çox olduğunu bildirmişdir.  
İbn Abbas 

 Peyğəmbərin 

 Həsən və Hüseynin 

 hər biri 
üçün bir qoç kəsdiyini rəvayət etmişdir. Bu hədisi Əbu Davud 
nəql  etmişdir.  Ənəsin 

  rəvayətinə  görə  isə  Peyğəmbər 

 
Həsən və Hüseyn 

 üçün iki qoç kəsmişdir.
74
 
Aişə 
g
  rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər 

  dünyaya  gəldikləri-
nin  yeddinci  günündə  Həsən  və  Hüseyn 

  üçün  əqiq  kəsdi. 
Əgər  Peyğəmbərin 

  Fatiməyə 
g
  dediyi  “ona  əqiq  kəsmə” 
sözü  səhihdirsə,  bu  yenə  də  əqiqin  məkruh  olduğunu  göstər-
məz.  Çünki  Peyğəmbər 

  qızının  əvəzinə  əqiq  kəsməyi  öz 
üzərinə almaq və onun üzərindən əziyyəti qaldırmaq istəmiş-
dir. Əksinə, o özü Həsən və Hüseyn 

 üçün əqiq kəsmişdir.