Исследование в XXI веке январь, 02 г 809 mehnat nizolari tushunchasi va turlari
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
часть 2 « Новости образования : исследование в XXI веке » январь , 202 3 г 811 Mehnat to‘g‘risidagi qonunlarni va xodimning qonuniy manfaatlarini himoya qilishdan maqsad, xodim o‘z huquqining obyekti bo‘lgan ijtimoiy imtiyozlardan erkin foydalanadigan sharoitlarni ta’minlashdir. Tor ma’noda xodimlar mehnat huquqlarini himoya qilish - mehnat huquqlariga rioya etilishini ta’minlash, ularni buzilishlardan himoya qilish, shu jumladan buzilgan mehnat huquqlarini oldini olish, tiklash, ish beruvchilar va ularning vakillarini mehnat qonunchiligi va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni buzganlik uchun javobgarlikka tortishni o‘z ichiga oladi. Xodimlarning mehnat huquqlarini himoya qilish turli shakl va usullari bilan farq qiladi. Xodimlarning mehnat huquqlarini himoya qilish shakli, ushbu himoya ixtisoslashtirilgan tartibda amalga oshirilganligiga yoki mehnat huquqlari mavjud bo‘lgan shaxs tomonidan mustaqil ravishda tashkil etilishiga qarab, xodimlarning mehnat huquqlarini himoya qilish subyektlari faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlarini aks ettiradi. Yurisdiksion va noyurisdiksion mehnat huquqlarini himoya qilish shakllari mavjud. Yurisdiksiya shakli mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilgan yoki buzilish xavfi tug‘ilgan xodim, mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun zarur bo‘lgan choralarni ko‘rish bo‘yicha vakolatli organlarga murojaat qilishi tushuniladi. Ushbu shakl doirasida xodimlarning mehnat huquqlarini himoya qilish sud, ma’muriy va jamoatchilikka bo‘linadi. Noyurisdiksion mehnat huquqlarini himoya qilish shaklida xodim va (yoki) uning vakolatli vakillari mustaqil harakatlari bilan o‘zlarini himoya qilishadi. Ushbu shakl mehnat huquqlarini himoya qilish tartibida, shuningdek, kasaba uyushmalari va boshqa jamoat tashkilotlari orqali amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi 16-moddasi xodimning mehnat huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish huquqini belgilaydi. Xodimlarning mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish usullaridan biri - bu ularning mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzadigan davlat hokimiyati va boshqaruv organlari harakatlari va qarorlari ustidan sudga shikoyat qilishlaridir. Mehnat qonunbuzarliklari uchun javobgarlikni xodimlarning mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish usullaridan biri sifatida ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir. Xodimlarning mehnat huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishning quyidagi usullari mavjud: 3 1) xodimlar mehnat huquqlarini o‘zlari himoya qilishi; 3 Rahimov M.A. Xodimlarning mehnat huquqlarini himoya qilish (Qiyosiy-huquqiy tahlil) Monografiya. - T.: TDYUU, 2020. B.169. |