İstehsalatda bəDBƏxt hadiSƏ VƏ peşƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 14-cü risk dərəcəsi
- 1.6.Məşğulluğa dair ölkə üzrə göstəricilər
- 1.7.Formal Əmək Sektoru üzrə göstəricilər
- Ümumi göstəricilər Dövrlər Sığorta olunanların sayı Ümumi Sığorta olunan qulluqçu heyətinin sayı
HESABAT İSTEHSALATDA BƏDBƏXT HADİSƏ VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ PEŞƏ ƏMƏK QABİLİYYƏTİNİN İTİRİLMƏSİ HALLARINDAN İCBARİ SIĞORTA 15
Daş kömür və liqnit hasilatı B 05 Xam neft və təbii qaz hasilatı B 06
Metal filizlərinin hasilatı V 07
Mədənçıxarma sənayesinin digər sahələri B 08
Mədənçıxarma sənayesi sahəsinə xidmətlərin göstərilməsi B 09
Aqrokimyəvi məhsulların istehsalı C 202
Beton, gips və sementdən məmulatların istehsalı C 236
Dekorativ və tikinti daşlarının kəsilməsi, emalı və naxışlanması C 237
Çuqun və poladın sair ilkin emalı C 243
Metaldan tikinti konstruksiyaları və məmulatlarının istehsalı C 251
Metal sisternlərin, radiatorların və çənlərin istehsalı C 252
Batareyaların və akkumlyatorların istehsalı C 272
Kosmik aparatlar da daxil olmaqla, uçan aparatların istehsalı C 303
Binaların tikintisi F 41
Mülkü təyinatlı inşaat işləri F 42
2. İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta tarifləri peşə riskinin dərəcəsindən və sığorta olunanların kateqoriyalarından asılı olaraq fərqləndirilməklə aşağıdakı kimi müəyyən edilsin: Peşə riskinin dərəcəsi Sığorta olunanların kateqoriyaları üzrə sığorta tarifi (faizlə) qulluqçular fəhlələr 1 0,2
0,4 2 0,2 0,5 3 0,2 0,6 4 0,2 0,8 5 0,2 0,9 6 0,3 1,0 7 0,3 1,2 8 0,3 1,4 9 0,4 1,5 10 0,4 1,6 11 0,4 1,7 12 0,5 1,8 13 0,5 1,9 14 0,5 2,0 HESABAT İSTEHSALATDA BƏDBƏXT HADİSƏ VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ PEŞƏ ƏMƏK QABİLİYYƏTİNİN İTİRİLMƏSİ HALLARINDAN İCBARİ SIĞORTA 16
Azərbaycanda əhalinin məşğulluğu 2011-ci ilin aprelindən 2012-ci ilin eyni dövrünədək 50 min nəfər artaraq 4 milyon 282 min 600 nəfərə çatıb 1 .
25,9 faiz, 2006-cı illə müqayisədə isə 6,7 faiz artaraq 4587,4 min nəfər, məşğul əhalinin sayı müvafiq olaraq 19,8 faiz və 8 faiz artaraq 4329,1 min nəfər təşkil etmişdir 2 .
muzdla işləyən işçilərin sayı 2010-cu ilin göstəricilərinə görə 1382900 nəfər təşkil etmişdir. Statistika Komitəsinin məlumatına görə 2011-ci ilin aprelindən 2012-ci ilin aprelinə qədər işçilərin sayı daha 50 000 nəfər artmışdır. Beləliklə rəqəmləri müqayisə etməklə müəyyən etmək mümkündür ki, ölkədə formal əmək sektorunda çalışan işçilərin sayı ümumi məşğul əhalinin göstəricilərindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Rəsmi əmək sektorunda işləyənlərin sayını 1432900 nəfər qəbul etsək, onda arada olan fərq 2896200 nəfər təşkil edəcəkdir. Bu şəxslərin bir qismi fərdi sahibkarlıqla məşğul olanlar, mülki-hüquqi müqavilə əsasında işləyənlər və qeyri formal əmək bazarının iştirakçılarıdır.
1 Mənbə: http://vergiler.az/art-view/527/
2 Azərbaycan Respublikasının Məşğulluq Strategiyasının həyata keçirilməsi üzrə 2011-2015-ci illər üçün Dövlət Proqramı. Mənbə:http://www.mlspp.gov.az/?id=5&sub_id=30&lang=1&dpid=68
HESABAT İSTEHSALATDA BƏDBƏXT HADİSƏ VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ PEŞƏ ƏMƏK QABİLİYYƏTİNİN İTİRİLMƏSİ HALLARINDAN İCBARİ SIĞORTA 17
İstehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəlikləri hallarından icbari sığorta sisteminin tətbiqi özlüyündə işçilərin sağlam əmək şəraitində işləmək hüququnun təmin olunmasına yönələn müsbət bir prosesdir. Bu qanunun tətbiqinə qədər olan vəziyyətin təhlili onu göstərir ki, işəgötürənlərin işçinin sağlamlığına dəyən zərərin əvəzini ödəməsi ilə bağlı çoxsaylı problemlər mövcud idi. Bu problemlər əsasən aşağıdakılardan ibarət idi: 1. İşəgötürənlər işçinin sağlamlığına dəyən zərərin əvəzini ödəməkdə maraqlı deyildi və bu baxımdan müxtəlif vasitə və üsullardan istifadə etməkdə belə ödənişləri həyata keçirməkdən yayınırdı; 2. Bir çox hallarda işçinin zədə aldığı və ya peşə xəstəliyinə tutulduğu müəssisə sonradan ləğv olunurdu, təşkilati hüquqi formasını və ya mülkiyyətçisini dəyişirdi. Belə olan halda istehsalat zədəsi və ya peşə xəstəliyi nəticəsində sağlamlığını və peşə əmək qabiliyyətinin tam və ya qismən itirən işçi və ya həmin işçi yuxarıdakı səbəblərdən vəfat etmişdirsə onun vərəsələri təyin olunmuş kompensasiyaları ya ümumiyyətlə ala bilmirdi, tam ala bilmirdi və ya olduqca çətinliklə alırdı; 3. Bir çox iş yerlərində istehsalat zədələnməsi və peşə xəstəlikləri nəticəsində kompensasiya alan işçilərin sayı həddən artıq çox olduğu üçün həmin müəssisə hətta gəlirlə işləsə belə işçilərə kompensasiyaları verməkdə çətinlik çəkirdi. Bu səbəbdən həmin müəssisələrin yerinə yetirdikləri işlər və ya göstərdikləri xidmət üçün daha çox vəsait tələb edirdi ki, bu da bu müəssisələrin rəqabət qabiliyyətini aşağı salırdı; 4. İşəgötürən tərəfdən kompensasiyaların ödənilməsi onun gəlirlərinə mənfi təsir göstərirdi və bu da dolayısı ilə orada çalışan işçilərin əmək haqlarının və sosial güzəştlərin artırılmasına imkan vermirdi. və s. İstehsalat zədələnməsi və peşə xəstəlikləri hallarından icbari sığorta sisteminin tətbiqi isə yuxarıda göstərilən bütün problemləri həll etmiş olur. Bununla belə qanunun tətbiq olunmasından keçən 1,5 ilə ərzində formal əmək sektoru üzrə işçilərin icbari sığortaya cəlb edilmə göstəriciləri istənilən səviyyədə deyildir. İcbari sığortanı sığorta şirkətləri həyata keçirir. İcbari sığorta müqaviləsi yalnız həyat sığortası üçün lisenziyası olan və bu qanunla əhatə olunan icbari sığorta növü üzrə fəaliyyətin həyata keçirilməsinə sığorta nəzarəti orqanının verdiyi icazəyə malik olan sığortaçı tərəfindən bağlanıla bilər. Ölkə üzrə sığortaya cəlb olunan işçilərin kəmiyyət göstəriciləri hər rüb üzrə Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti tərəfindən ümumiləşdirilir və iqtisadi fəaliyyət növləri üzrə qruplaşdırılır. Xidmətin hazırladığı statistik məlumatlara görə icbari sığorta sisteminin tətbiqinin ilk ilində (2011-ci il) formal əmək sektoru üzrə ümumi göstəricilər aşağıdakı kimi olmuşdur: Ümumi göstəricilər Dövrlər Sığorta olunanların sayı Ümumi Sığorta olunan qulluqçu heyətinin sayı Sığorta olunan fəhlə heyətinin sayı 2011-ci il 842 599
468 645 373 949
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|