İstehsalatda bəDBƏxt hadiSƏ VƏ peşƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Metodologiya
- Əməyin mühafizəsi və texniki təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmasının vəziyyətinə dair monitorinqin həyata keçirilməsi üzrə metodologiya
- Xülasə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 35-ci maddəsinə görə “
- İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında
- “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında” Azərbaycan
- Birinci hissə
HESABAT İSTEHSALATDA BƏDBƏXT HADİSƏ VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ PEŞƏ ƏMƏK QABİLİYYƏTİNİN İTİRİLMƏSİ HALLARINDAN İCBARİ SIĞORTA 4 Beynəlxalq Əmək Təşkilatının qiymətləndirməsinə görə hər il iş yerində 2,2 milyon nəfər ölür. Bu hər 15 saniyədə istehsalatda 1 nəfərin ölməsi deməkdir. Hər gün isə istehsalatda ölənlərin sayı 5 000 nəfəri keçir. BƏT-in məlumatına görə istehsalatda bədbəxt hadisələrin sayı ildə 250 000 000, peşə xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərin sayı isə 160 000 000 nəfərə yaxındır. HESABAT İSTEHSALATDA BƏDBƏXT HADİSƏ VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ PEŞƏ ƏMƏK QABİLİYYƏTİNİN İTİRİLMƏSİ HALLARINDAN İCBARİ SIĞORTA 5
Hesabat hazırlanarkən aşağıdakı metodologiya tətbiq olunmuşdur:
Bu istiqamətdə monitorinq aşağıdakı monitorinq alətlərinin tətbiqi yolu ilə həyata keçiriləcəkdir: • Rəsmi statistikanın müqayisəli təhlili; • Formal əmək bazarı iştirakçılarının və rəsmi sığorta olunanların nisbətlərinin müqayisəsi; • İnformasiya sorğularının verilməsi yolu rəsmi məlumatların toplanması; • Qanunvericiliyin analizi. • Ekspertlərlə intervülər. Nəticələr əsasında hesabat və tövsiyələr hazırlanacaqdır. Hesabatın ilkin versiyası maraqlı tərəflərlə müzakirə olunacaqdır. Əməyin mühafizəsi və texniki təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmasının vəziyyətinə dair monitorinqin həyata keçirilməsi üzrə metodologiya Monitorinqin həyata keçirilməsi üçün aşağıdakı alətlər tətbiq olunacaqdır. • Tədqiqat
Tədqiqat əsasən istehsal və tikinti sahələrini əhatə etmişdir. Əməyin mühafizəsi və təhlükəsizlik texnikası qaydalarının tətbiqi, ədalətli və əlverişli əmək şəraitinin olub olmamağı 60 indikator əsasında müşahidə olunmuşdur. Tədqiqat xüsusi sorğu vərəqi əsasında həyata keçirilmişdir. Bu metod Beynəlxalq Əmək Təşkilatının standartlarına (BƏT standartları) uyğun olaraq mütəxəssislər tərəfindən hazırlanmışdır. • Analiz Əməyin mühafizəsini təmin edən normalar təhlil edilmişdir; • Ekspertlərlə intervülərin keçirilməsi; Əməyin mühafizəsi sahəsində tanınan mütəxəsislərlə intervülər keçirilmişdir; Xülasə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 35-ci maddəsinə görə “Hər kəsin təhlükəsiz və sağlam şəraitdə işləmək.... hüququ vardır”. Əmək Məcəlləsinin 215-ci maddəsinə görə “Müəssisənin mülkiyyətçisi və işəgötürəni işçilərin iş yerlərində əməyin mühafizəsi normalarının və qaydalarının yerinə yetirilməsinə bilavasitə cavabdehdirlər...”. Həmin məcəllənin 195-ci maddəsinin c) bəndinə görə “işəgötürən tərəfindən əməyin mühafizəsi qaydalarına əməl olunmadığına görə baş vermiş istehsalat qəzası nəticəsində əmək funksiyasını yerinə yetirərkən işçinin
sağlamlığına və səhhətinə ziyan vurulduqda, habelə bu səbəbdən həlak olması ilə əlaqədar onun ailə üzvlərinə, himayəsində olan şəxslərə müvafiq maddi ziyan dəydikdə” işəgötürən tam maddi məsuliyyət daşıyır. 2011-ci ilin yanvar ayına qədər işəgötürənlər istehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəlikləri hallarına görə işçinin sağlamlığına dəyən zərərin ödənilməsini həyata keçirərkən çəkilən
HESABAT İSTEHSALATDA BƏDBƏXT HADİSƏ VƏ PEŞƏ XƏSTƏLİKLƏRİ NƏTİCƏSİNDƏ PEŞƏ ƏMƏK QABİLİYYƏTİNİN İTİRİLMƏSİ HALLARINDAN İCBARİ SIĞORTA 6 xərcləri bir qayda olaraq müəssisənin vəsaiti hesabına həyata keçirirdi. İşəgötürənin işçi qarşısında olan bu məsuliyyətini sığorta etmək hüququ olsa belə bu hüquqdan nadir hallarda istifadə olunurdu və belə sığortalama ilə bağlı müvafiq normativ hüquqi baza yox idi (yalnız ümumi qaydada həyat sığorta sistemi tətbiq oluna bilərdi). 11 may 2010-cu il tarixində imzalanmış və 2011-ci ilin yanvar ayının 1-dən tətbiq olunmağa başlamış “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində
Respublikasının Qanunu və qanunun tətbiqi məqsədi ilə qəbul olunmuş bir sıra normativ hüquqi aktlar istehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəliklərindən icbari sığortanın tətbiqini məcburi etdi. Bütün işəgötürənlər Qanuna uyğun olaraq muzdlu əməyə cəlb etdiyi işçiləri bədbəxt hadisə və peşə xəstəliklərindən icbari sığorta etməlidir. Qanunun tətbiqi ilə əlaqədar Əmək Məcəlləsinin 225-ci maddəsi də yeni redaksiyada qəbul olundu. Həmin maddəyə görə “1. İşəgötürən qanunvericiliklə müəyyən olunmuş
Beləliklə “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun qəbul olunması ilə əmək sferasında işəgötürənin işçinin sağlamlığına dəyən zərərlə bağlı məsuliyyətinin sığortası icbari xarakter aldı. Təqdim olunan hesabat Qanunun tətbiqindən keçən 1,5 ili əhatə edir. Hesabat iki hissədən ibarətdir. Birinci hissə Qanunun tətbiqindən keçən 1,5 il ərzində işəgötürənlər tərəfindən işçilərin bədbəxt hadisə və peşə xəstəliklərindən icbari sığorta edilməsinin göstəriciləri və bu göstəricilərin təhlili, ikinci hissə isə istehsalatda əməyin mühafizəsinə dair qanunvericiliyin və normativlərin tətbiqi göstəricilərinə dair monitorinqin nəticələri əks olunur. Hesabat hazırlanarkən həm formal əmək sferası, həm də qeyri formal əmək sferasındakı vəziyyət təhlil olunmuşdur. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, istehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəlikləri hallarından işçilərin icbari sığortalanması 2011-ci ilin yanvar ayından tətbiq olunmağa başlamışdır. Müvafiq qanun və qanunun tətbiqi ilə əlaqədar qəbul olunmuş digər normativ hüquqi aktlar, o cümlədən qaydalar, müqavilə forması və s. sənədlər bu yeni növ həyat sığorta sisteminin tətbiqinin hüquqi əsaslarını yaradır. Əslində bu növ sığorta digər ölkələrdə uzun müddətdir ki, tətbiq olunur. Məsələn, Rusiya Federasiyasında bu növ sığortanın tətbiqi ilə bağlı qanun 2000- ci ildən qüvvədədir. Azərbaycanda da bəzi şirkətlər öz işçiləri qarşısında onların sağlamlığına dəyə biləcək zərərlə bağlı məsuliyyətinin sığortasını həyata keçirirdi. Lakin bu könüllü idi və icbari sayılmırdı. Əmək Məcəlləsinə görə işəgötürən işçi qarşısında onun sağlamlığına dəyə biləcək zərərə görə (istehsal və onunla bağlı proseslər zamanı) tam maddi məsuliyyət daşıyır. Bu qanunun tətbiqinə qədər bir qayda olaraq sığortaçı qismində işəgötürənin özü çıxış edirdi. Bu isə bir sıra mənfi nəticələrə gətirib çıxarırdı. Qanun sığorta olunan işçinin istehsal prosesi zamanı sağlamlığına dəyə bilən zərərə görə əvəzin ödənilməsinin hüquqi, iqtisadi və təşkilati məsələlərini müəyyən edir. Hesabatın son hissəsidə iş yerlərində təhlükəsiz və əlverişli əmək şəraitinin yaradılması istiqamətində dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərinə dair təkliflər və tövsiyələr verilir. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|