Ix mövzu: azərbaycan XX əSRİN İlk oniLLİKLƏRİNDƏ

Şəxsi heyəti müsəlmanlardan ibarət olan “Evelina” gəmisinin tərk-silah edilməsi milli qırğına başlamaq üçün bəhanə oldu.
Ilk atəş 1918-ci il martın 30-da saat 16:00-da erməni kilsəsinin yanında açıldı.
Aprelin 2-də gecə keçənədək təkcə Bakıda 12 mindən çox azərbaycanlı qətlə yetirildi.
Şamaxıda 7 mindən çox azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, 72 kənd. Quba qəzasında 122 kənd yandırılmışdı.
1918-ci ilin sentyabrınadək Bakı quberniyasında 20 mindən çox, ümumiyyətlə, 50 minə qədər azərbaycanlı qətlə yetirilmişdir.
1918-ci il martda azərbaycanlıların soyqırımı

Bakı Xalq Komissarları Soveti və onun antiazərbaycan siyasəti.

Bolşeviklər Bakıda siyasi hakimiyyətlərini möhkəmləndirmək üçün:
1) azərbaycanlılara məxsus bütün qəzet və jurnalları bağladılar;
2) şəhər təsərrüfatını Bakı Sovetinin-bolşeviklərin ixtiyarına keçirdilər;
3) aprelin 20-də Fətəli xan Xoyskinin rəhbərlik etdiyi Bakı şəhər Dumasını buraxdılar;
4) erməni milli şurasından başqa, bütün milli şuraların fəaliyyətini qadağan etdilər.
Xoyski Fətəli Xan İskəndər Xan oğlu (1875-1920) — Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin başçısı, ADR-in Daxili İşlər Naziri (28.05.1918 – 17.06.1918), ADR-in Xarici İşlər Naziri (26.12.1918 - 14.03.1919) (24.12.1919 - 01.04.1920). Fətəli xan Xoyski 19 iyun 1920-ci ildə Tiflisdə erməni terrorçuları Aram Erkayan və Misak Qriqoryan tərəfindən qətlə yetirilib.
Bakı XKS-nin sosialist tədbirləri
neft sənayesi və Xəzər Ticarət Donanması milliləşdirildi.
1918-ci ilin avqustadək “qardaşlıq yardımı” adı ilə Sovet Rusiyasına 1 mln. 300 min ton neft və neft məhsulları göndərildi.
Bakıya 4 zirehli avtomobil, 13 təyyarə və bir çox hərbi dəstələr göndərildi.
1918-ci ildə Bakı XKS əsgərlərinin sayı 18 min nəfərə çatdırıldı, 13 mini erməni idi.
1918-ci il aprelin 25-də S.Şaumyan sədrliyi ilə Bakı Xalq Komissarları Soveti yaradıldı, tərkibində cəmi 3 azərbaycanlı var idi.
May ayında bütün köhnə hakimiyyət orqanları ləğv edildi.
Fəhlə-kəndli milisi, şəhər, qəza, mahal xalq məhkəmələri yaradıldı, hərbi tribunal təsis olundu, fövqəladə komissiya yaradıldı.