1
İqtisadiyyata giriş fənni üzrə
suallar və cavablar
Mövzu 1. İqtisad elminin meydana qəlməsi və onun inkişafının əsas
mərhələləri
1.İqtisadiyyat və iqtisad elmi.
2.İqtisadi nəzəriyyə yaranana qədərki iqtisadi fikir.
3.İqtisad elminin yaranması və inkişafının əsas mərhələləri.
4.Müasir iqtisad elminin istiqamətləri.
5.»Ekonomiya», «Ekonomika» (İqtisadiyyat), «İqtisadi nəzəriyyə», «Siyasi iqtisad»,
«Ekonomiks» anlayışlarının nisbəti.
1.
İqtisadiyyat və iqtisad elmi.
İqtisadiyyat «oikonomik» söründən əmələ qəlib və təsərrüfatın sərişdəli, məharətli
aparılması mənasını verir. Təsərrüfat fəaliyyəti kimi iqtisadiyyat insanların birgə yaşayışını
təmin edən şərtlərdən biridir. İqtisadiyyat sosial, siyasi, mədəni və başqa proseslərlə sıx
əlaqəlidir, buna görədə onu zəruri həyat nemətlərinin yaradılması və cəmiyyətin tələbatlarının
ödənilməsini təmin edən iqtisadi sistem kimi də başa düşmək olar.
İqtisadi fikirlər qədim dövrlərdən müxtəlif mütəfəkkirlərin əsərlərində rast olunsada, bir
müstəqil elm kimi o XV-XVII əsirlərdə yaranmağa başlamışdır. İlk iqtisadi məktəb sayılan
merkantelistlər iqtisad elminin vəzifəsini sərvətin mənbəyinin
müəyyənləşdirilməsində
görurdülər. Onlar sərvət qızılla eyniləşdirir və onun mənbəyinin
muladilə olduğunu etiraf
edirdilər. İqtisad elminin inkişafında fiziokratların əsərlərinin mühüm əhəmiyyəti olmuşdur.
Fiziokratlar tədqiqatı mübadilədən istehsala keçirdilər və sərvətin mənbəyi kimi
əkinçiliyi elan
edirlər. Fiziokrat F.Kene öz «İqtisadi cədvəl»ində ilk təkrar istehsal modelini yaratmışdır.
İqtisad elmi ingilis klassik siyasi iqtisad məktəbinin nümayəndəsi A.Smit
tərəfindən
formalaşdırmışdır, o iqtisad elminin banisi sayılır. Müasir iqtisad
elmi neoklassik məktəbin
təlimi üzərində qurulmuşdur.
