6
1.Resursların məhdudluğu və tələbatların sonsuzluğu problemi.
2.İqtisadi tələbatlar və onların təsnifatı. İqtisadi nemət, məhsul, xidmətlər.
3.İqtisadi resurslar və onların növləri.
4.İqtisadi seçim. İstehsal imkanları əyrisi. Alternativ xərjlər.
5.Əmək prosesinin sadə momentləri. Məhsuldar qüvvələr və istehsal münasibətləri.
1.Resursların məhdudluğu və tələbatların sonsuzluğu problemi.
Hər bir iqtisadi fəaliyyət müvafiq tələbatın müəyyənləşdirilməsindən başlanır. Mövcud dövr
çərçivəsində tələbatların nisbi və müvəqqəti ödənilməsi mütləq olaraq sonradan onlarınyenidən
bərpası, istehsalı, genişlənməsi, mürəkkəbləşməsi (çətinləşməsi) və dərinləşməsi baş verir. Belə
vəziyyət daimi olaraq qalır. Digər tərəfdən, tələbatların (resurslar və texnologiyalar) ödənilməsi
üçün bizim vasitələrimiz praktiki şəkildə həmişə məhduddur. Bu məhdudluq müxtəlif ola bilər.
Hər şeydən əvvəl, bu təbiətdə mövcud olan müxtəlif nemətlər miqdarının
təbii
bərabərsizliyidir ki, bunlardan da bir sırası digərlərinə nisbətən az yayılmışdır. Məhdudluq,
həmçinin insanların yaratdığı nemətləri də əhatə edir. Bu, hazırki anda nəinki
nemətlərin mövcud
növ ehtiyatlarına, həm də indiki şəraitdə onların təkrar istehsalı üçün mövcud olan imkanlara
(deməli, həm də vasitələrə də) da aiddir. Onların ehtiyatlarını doldurmaq imkanından asılı olaraq
nemətlər təkrar istehsal olanlara və təkrar istehsal olunmayanlara bölünür.
Nemətlərin
əksəriyyəti nadirdir, yəni bu nemətləri yalnız digər nemətlərdən imtina etmək
yolu ilə əldə etmək olar. Nemətlərin nadirliyi və məhdudluğu – eyni şey deyildir.
Nemət o zaman
nadir olur ki, onlara olan tələbat bu nemətlərdən başqa onları da üstələyir.
Mövcud istehlakçıda olan nemət ehtiyatları hər hansı bir tələbatın tam ödənilməsi üçün
çatmaya bilər ki, bu da tez-tez baş verir. Lakin, hətta təsəvvür etsək ki, bu konkret dar çərçivədə
müəyyənləşdirilmiş tələbat hazırki
dövrdə tam ödənilmişdir, bu halda da tam aydın olasaq ki,
nəzərdən keçirilən iqtisadi subyektdə eyni zamanda mövcud olan
həmin vəsaitlərin istifadə
edilməsi hesabına tam dolğun ödənmiş təlabat kimi ödənilə biləsi bütün yerdə qalan tələbatlar da
ödənməmiş qaldı. Nemətlərə olan tələbata nəzərən onların məhdudluğu nemətlərin
kifayətsizliyini xarakterizə edir.
Nəticədə nadirlik və çatışmazlıq nemətlərin məhdudluğunun müxtəlif tərəfləri kimi üzə çıxır.
Nemətlərin, o cümlədən də resurs və texnologiyaların məhdudluğu isə insanların
iqtisadi həyat
fəaliyyəti sahəsinə daxil olan nemətlərin,
praktiki, universal xassəsidir.
Dostları ilə paylaş: 
