“İyirmi il məcburi
Yüklə 463,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
26 “İyirMi iL MəcBuri KöçKünMü oLAr?” Təhsil sovetlər dövründə olduğu kimi, doqquz illik icbari təhsilə (yaş həddi 6-15) cəlb olunma səviyyəsi yüksəkdir və demək olar ki, hər kəs oxuyub-yazmağı bacarır. Lakin müstəqillik əldə edildikdən sonra səhiyyə sahəsində olduğu kimi təhsil sektorunda da əhəmiyyətli dərəcədə geriləmələr baş vermişdir. orta təhsildən sonra ali təhsil almaq imkanları getdikcə çətinləşir, belə ki, kasıb əhali övladlarının universitetlərdə təhsil ala bilmələrini təmin etməkdə çətinlik çəkirlər. Bundan əlavə, tədris materiallarını əldə etmək imkanlarının aşağı olması, müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin aşağı düşməsi və məktəblərin, xüsusən də kənd yerlərindəki təhsil müəssisələrinin fiziki şəraitinin aşağı olması səbəbindən keyfiyyətli təhsilə çıxış imkanlarındakı qeyri-bərabərlik getdikcə daha da genişlənir. yuxarıda deyilənlərlə yanaşı, qeyd etmək lazımdır ki, əksər məcburi köçkünlər övladlarının təhsil səviyyəsinin qaneedici olduğunu ifadə etmişlər. Bəziləri hətta onların məktəblərindəki təhsil səviyyəsinin yerli məktəblərdəki təhsil səviyyəsindən daha yaxşı olduğunu iddia edirdilər. Məsələn, sumqayıt şəhərində yerləşən qubadlı rayon icra hakimiyyətinin rəsmisi qeyd edirdi ki, 2011-ci ildə qubadlı məktəblərinin məzunları arasında universitetlərə qəbul göstəricisi 41 faiz təşkil etmişdir, bir məcburi köçkün məktəbində isə, qəbul göstəricisi 80 faiz olmuşdur. 54 tələbə qəbulu üzrə dövlət Komitəsinin sədri öz müsahibəsində qeyd etmişdir ki, universitetlərə müraciət edən məcburi köçkün məzunların sayı getdikcə artır və son illər onların qəbul imtahanlarında yığdıqları balların sayında da artım müşahidə edilmişdir. 55
Məcburi köçkünlərin yerli məktəblərdə təhsil almalarına heç bir məhdudiyyət yoxdur. Kənd yerlərində kiçik icmalarda yaşayan məcburi köçkünlər adətən yerli məktəblərdə təhsil alırlar, çünki bu icmalardakı uşaqların sayı onlar üçün ayrıca məktəblərin yaradılmasına imkan vermir. Lakin daha böyük icmalarda əksər məcburi köçkünlər öz övladlarını onlar üçün ayrılmış məktəblərə göndərirlər. pirşağı və Gəncədə həyata keçirilən fokus qrupların iştirakçıları belə qeyd etdilər ki, məcburi köçkün məktəblərində çalışan müəllimlər yerli məktəblərdəki müəllimlərlə müqayisədə şagirdlərə daha çox diqqət və qayğı göstərirlər. Bu misallar əsasında ümumiləşdirmə aparmaq və yerli əhali ilə müqayisədə məcburi köçkünlərin təhsil səviyyəsinin keyfiyyəti barədə qəti fikir səsləndirmək çətindir. Məcburi köçkün müəllimlərinin daha yaxşı çalışması haqqında formalaşmış bu fikir onların öz icmalarının maraqlarına xidmət etmək arzusundan irəli gələr bilər. Məcburi köçkünlərin yerli məktəblərdən daha çox öz məktəblərinə üstünlük vermələrinin digər bir ehtimal olu- nan səbəbi ondan ibarətdir ki, müəyyən bir ərazidə yaşayan məcburi köçkün ailələrinin iqtisadi vəziyyəti ümumilikdə eynidir və bu da onlara məktəb uşaqları üçün bərabər şəraiti təmin etməyə imkan verir. valideynlərin gəlirlərinin qeyri-bərabər olması yerli məktəblərdə 54 Müsahibə, qubalının mühacirətdə olan yerli rəsmisi, sumqayıt, oktyabr 2011. 55 “Məleykə Abbaszadə: Məcburi Köçkün Məzunların qəbul İmtahanlarındakı nəticələri İldən-ilə yüksəlir”, 525-ci qəzet, 22 dekabr, 2010. 27 AzərBAycAndA MəcBuri KöçKünLər və yerLi əhALinin özünü daha çox göstərir və bu da bəzən psixoloji pozğunluğa və kasıb ailələrdən gələn uşaqların ayrı-seçkiliyə məruz qalmasına səbəb olur. Fokus qrup iştirakçılarının bəziləri özləri müəllimlər idi və bu da onların verdikləri cavablara təsir edə bilərdi. Buna baxmayaraq qavrayışlar və bəzi dəlillər bir fikri dəstəkləyir ki, ümumilikdə məcburi köçkünlər arasında təhsil imkanlarının təmin olunması və tədrisin keyfiyyəti yerdə qalan əhali ilə müqayisədə heç də pis deyildir. Kiçik məcburi köçkün icmalarının məskunlaşdıqları bəzi ucqar ərazilərdə təhsil, eləcə də digər sosial xidmətlərə çıxış imkanları daha məhduddur. Məsələn, əskipara kəndinin kənarındakı köhnə sovxoz adlanan ərazidə yaşayan məcburi köçkünlər bildirirdilər ki, onların uşaqları əskipara kənd məktəbinə getmək üçün yeddi kilometrə qədər yol qət etməli olurlar. 56 Lakin bu hal geniş yayılmamışdır, əksinə istisna hallarda müşahidə edilmişdir. Məcburi köçkünlər onların uşaqlarının aldıqları təhsil səviyyəsindən az razı qalsalar da, daha çox məktəb binalarının pis vəziyyətdə olmasından xüsusilə şikayətlənirlər. əksər məcburi köçkün məktəbləri texniki şərtlərə cavab verməyən binalarda təşkil edilmişdir və burada qış mövsümündə əsas çətinlik məktəbin istiliklə təmin olunmasıdır. soyuq aylarda müəllimlər və şagirdlər siniflərdə baş və üst geyimlərini çıxartmırlar və istilik yaratmaq üçün hər növ isidicilərdən (elektrik və yanacaqla işləyən) istifadə edirlər. Bəzi məktəb binalarında, o cümlədən pirşağıdakı məktəbdə sinif otaqları kiçikdir. Belə olan halda müəllimlər sinifləri qruplara ayırmaq və növbə ilə işləmək məcburiyyətində qalırlar ki, bu da tədris mühitinə təsir edir. Məcburi köçkün valideynlərini narahat edən digər bir məsələ evlərdə məktəb şagirdlərinin müstəqil şəkildə ev tapşırıqlarını hazırlamaları üçün ayrıca otağın olmamasıdır:
yerli sakinlər onların yaşadıqları icmalarda təhsilin keyfiyyətindən daha çox narazılıqlarını ifadə edirdilər: müəllimlər özlərinin peşəkar öhdəliklərini lazımınca yerinə yetirmirlər; əksər müəllimlərin peşəkar bacarıqları azdır; onlar şagirdlərin sinifdə tədris almalarında maraqlı deyillər. yaxşı qiymət almaq üçün rüşvət vermək və məktəbin büdcəsinə hər hansı bir şəkildə ianə etmək geniş yayılmışdır. Məktəb ləvazimatları çox bahadır və bəzi yoxsul ailələrin öz uşaqlarını məktəbə göndərməyə imkanları çatmır. qış mövsümündə sinif otaqlarının isidilməsi eyni zamanda yerli məktəblərdə də problemdir və bu adətən valideynlərin vəsaiti hesabına həll edilir. hər iki qrup –məcburi köçkünlər və yerli icmalar – 56 Məcburi köçkün icması ilə müsahibə, sentyabr 2011. 57 Gəncə şəhərindəki yataqxanada məskunlaşmış Kəlbəcər məcburi köçkünləri ilə müsahibələr, oktyabr 2011. Yüklə 463,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|