“İyirmi il məcburi
Yüklə 463,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
28 “İyirMi iL MəcBuri KöçKünMü oLAr?” 28 müasir təhsil müəssisələrinin azlığını uşaqların təhsilinin keyfiyyətinə mənfi təsir edən ciddi bir problem hesab edirlər. Məhdud resurslar üzərində rəqabət universitetlərə qəbul zamanı da özünü göstərir. dövlət ali təhsil müəssisələrində təhsil alan məcburi köçkün tələbələr təhsil haqqından azaddırlar 58 , bu isə o deməkdir ki, digər tələbələr dövlət təhsil müəssisələrində məhdud sayda yer ayrılan və yalnız yüksək bal yığmaqla əldə olunan təhsil haqqından azad olun- maq üçün mübarizə aparmalıdırlar. özəl ali təhsil müəssisələrində isə məcburi köçkünlər üçün təhsil haqlarının azaldılması nəzərdə tutulmur.
Məcburi köçkünlər, eləcə də yerli icmaların sənədləşmə məsələləri ilə bağlı verdikləri cavablar qarışıq olmuşdur. Bakı və Gəncə şəhərlərində söhbət edilən məcburi köçkünlər şəxsiyyəti təsdiq edən sənədləri və məcburi köçkün statusunu sübut edən vəsiqələri aldıqlarını bildirmişlər. Bununla belə Ağdam və tərtər rayonlarında məcburi köçkünlərin vəsiqələrinin olmaması daha geniş yayılmışdır. hətta hər hansı xüsusi bir bölgə daxilindəki vəziyyət də konkret haldan asılı olaraq fərqlənir. Məsələn, pirşağı və İsmayılbəyli kəndindəki yol kənarında məskunlaşmış məcburi köçkünlər bildirdilər ki, onların sürgündə fəaliyyət göstərən icra hakimiyyətlərinin rəsmiləri dövlət Komitəsinə müraciət üçün ərizə formalarını özləri gəlib toplamışlar və sonradan məcburi köçkünlərə vəsiqələri təqdim etmişlər. Bakı şəhərində, eləcə də qarağacı, əhmədağalı və təzəkənd kəndlərində yaşayan digər məcburi köçkünlər bu sahədə bürokratik problemlərin və hətta məcburi köçkün vəsiqəsi və doğum şəhadətnaməsinin alınmasında korrupsiya hallarının olduğunu qeyd etmişlər. hüseynli kəndində söhbət edilən bir məcburi köçkün qeyd etmişdir:
59
eyni zamanda məcburi köçkünlərdə yeni doğulmuş uşaqlara görə “çörək pulunun” doğum tarixindən və yaxud uşağın qeydiyyata alındığı tarixdən etibarən hesablanması barədə qeyri-müəyyənlik vardır. 60 58 qeyd etmək lazımdır ki, əsasən dövlət universitetləri istənilən halda pulsuz təhsil verir və ödənişli təhsil alanları qalmaq üçün yerlə də təmin edir. pulsuz təhsil, məcburi köçkün dövlət universitetlərindəki ödənişli yerlərə qəbul olunduğu halda şamil edilir, bu isə abituriyent test imtahanında az bal yığdığı halda baş verir. 59 Müsahibə, təzəkənd məcburi köçkün qəsəbəsindən olan məcburi köçkünlərlə hüseynli kəndində müsahibə, sentyabr 2011. 60 tərtər rayonunda bir nəfər məcburi köçkün valideyn soruşmuşdur: “Mən on aydır ki, uşağımın çörək pulunu ala bilmirəm. Ancaq deyirlər ki, tezliklə alacam. Mənə indi 10 ay üçün, yoxsa uşağımı qeydiyyata aldıqları vaxtdan sonrakı müddətə çörək pulu verəcəklər?” Bizim iştirakımızla yerli dövlət rəsmiləri bunu bilmədiklərini dedilər. Müşahidə, tərtər rayonunda kənd, sentyabr 2011.
29 AzərBAycAndA MəcBuri KöçKünLər və yerLi əhALinin dövlət Komitəsi tərəfindən verilən məcburi köçkün vəsiqələrinin son vaxtlara qədər hər hansı praktiki əhəmiyyəti yox idi. Məcburi köçkünlərin verdikləri məlumata əsasən 2011-ci ildə hökumət yeni qayda qəbul etdi və bu qaydaya əsasən “çörək pulu” almaq üçün edilən hər hansı yeni müraciətin təsdiqlənməsi üçün məcburi köçkün vəsiqəsi təqdim edilməlidir. Bu cür qaydalar əhəmiyyətli təsirə malikdir, çünki bu ödənişlər (adambaşına 15 Azn və ya 20 ABŞ dolları) bütün məcburi köçkünlərin aldığı hökumət tərəfindən verilən yeganə yardımdır. dövlət Komitəsinin rəsmisi hər hansı yeni qaydanın tətbiq olunmadığını desə də, yeni tələb yerlərdə bəzi valideynlərin 2011-ci ildə dünyaya gəlmiş övladlarına görə “çörək pulu” ala bilməmələrinə səbəb olmuşdur, halbuki, onlar özləri bu yardımı almaqda davam etmişlər. problemin xarakteri tam aydın olmasa da və mərkəzi hakimiyyət rəsmiləri yardım verilməsində hər hansı dəyişikliklərin olduğunu təkzib etsələr də, bu problemin səbəbi ola bilsin məcburi köçkünlərin qeydiyyatı və onlara vəsiqələrin verilməsi ilə məşğul olan yerli dövlət orqanlarının və dövlət Komitəsinin yerli nümayəndəliklərinin fəaliyyəti ilə bağlı ola bilər. dövlət Komitəsinin rəsmisi qeyd etdi ki, onlar qeydiyyat prosesini elektron sistem vasitəsilə həyata keçirməyə hazırlaşırlar ki, bu da məcburi köçkünlərə yerli dövlət orqanlarına getmədən Komitənin internet səhifəsində birbaşa qeydiyyatdan keçməyə im- kan verəcəkdir. 61 digər bir qeyri-müəyyənlik cəbhə xəttinə yaxın yerlərdə yerləşən kəndlərdə məcburi köçkün statusunun verilməsi ilə bağlıdır. Bu kəndlərdən bəzilərinin – çıraqlı, orta qərvənd, əhmədağalı (Ağdam rayonu) və Alxanlı (Füzuli rayonu) kəndlərinin sakinlərinə bütün imtiyazları özündə ehtiva edən məcburi köçkün statusu verilmişdir. əhmədağalı istisna olmaqla bu kəndlərin bir hissəsi dağılmış vəziyyətdədir və əhalisinin bir hissəsi qonşu kəndlərdə məskunlaşmışlar, bu səbəbdən də hökumətin bu qərarı əsaslı görünür. Buna baxmayaraq, əhmədağalı kəndində məcburi köçkün statusunun verilməsi qərarı bir qədər anlaşılmazdır, çünki kəndin özü erməni qüvvələrinin ön mövqelərindən 1700-1800 metr məsafədə yerləşir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, tərtər rayonunun qapanlı kəndi erməni mövqelərindən 150-500 metr aralı məsafədə yerləşir və hətta 1994-cü ilin may ayında bir gün müddətinə işğal edilmişdir, lakin buranın əhalisinə məcburi köçkün sta- tusu verilməmişdir. əhmədağalı və qapanlı kəndlərindəki bu vəziyyət onu göstərir ki, bəzi hallara məcburi köçkün statusunun verilməsi ilə əlaqədar hökumətin qəbul etdiyi qərarlar anlaşılmaz və ziddiyyətlidir. Məcburi köçkün statusunun sənədləşməsi digər bir vacib məsələdir. Bəzi hallarda məcburi köçkün statusu ailənin uşaq üzvlərinə keçir. əgər məcburi köçkün kişi qeyri-məcburi köçkün qadınla ailə qurursa, bu zaman onun məcburi köçkün statusu uşaqlarına da şamil edilir. Ancaq əgər məcburi köçkün qadın yerli kişi ilə ailə qurarsa onun uşaqlarına məcburi köçkünlərə verilən imtiyazlar şamil edilməyəcəkdir, ancaq özü bu imtiyazlardan 61 dövlət Komitəsinin rəsmisi ilə müsahibə, oktyabr 2011. o sistemin nə zaman tətbiq olunacağı barədə sualdan yayınırdı. eyni zamanda hazır olduqdan sonra məcburi köçkünlərin bu onlayn sistemdən nə dərəcə geniş istifadə edə biləcəkləri də qeyri-müəyyəndir. Yüklə 463,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|