25
jihatdan ta’minlash orqali ko‘maklashish, milliy axborot makonini hamda
ommaviy axborot vositalarini rivojlantirishni rag‘batlantirish va ularning
faoliyatini qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, tarmoq korxonalarining moddiy-texnik
bazasini mustahkamlashga ustuvorlik berilmoqda[4]. Shuningdek, ta’lim tizimida
shu turdagi texnologiyalar yordamida ta’lim tashkilotlarining o‘rtasida
hamkorlik
tashkil etish samarali natijalarni beradi. Elektron hukumat tizimining yo‘lga
qo‘yilishi davlat, barcha sohalarning o‘zaro hamkorligini, shuningdek, jahon
raqamli makonida integrasiyalashuvni ta’minlashga qaratilgan[6].
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 19-fevraldagi PF-5349-
son
“Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida”gi farmoni zamоnaviy axborоt
texnologiyalari
va
kommunikatsiyalarini
rivоjlantirish,
interaktiv
davlat
xizmatlarini ko‘rsatishning yaxlit tizimini yaratish, davlat оrganlarining aholi bilan
muloqot qilishining yangi mexanizmlarini joriy etish yuzasidan
izchil ishlar olib
borilishi axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish sohasida
sifatli axborot xizmatlarini ko‘rsatishni nazarda tutadi[5].
Axborоtlar erkinligini tа’minlash, axbоrot texnologiyalari sоhasi va
оmmaviy axborоt vositalarini rivоjlantirishning institutsional-huquqiy asoslarini
shakllantirish bo‘yicha izchil ishlar amalga oshirilishi belgilab berilgan.
Fuqarolarning axborot va so‘z erkinligiga doir konstitutsiyaviy huquqlarining
ro‘yobga chiqishini ta’minlash, orqali aholining axborotlardan to‘g‘ri foydalanish
madaniyatini shakllantirish dolzarb masala sifatida berilgan[6].
Axborot texnologiyalaridan foydalanish hamda ilmiy salohiyat amaliy ish
tajribasiga ega bo‘lgan mutaxassislarni
tayyorlash choralari, axborot-resurs
markazlari bazasida mavjud darslik, o‘quv-uslubiy va boshqa qo‘llanmalar raqamli
formatga o‘tkazilib, ularning elektron platformasi shakllantirilishini ta’minlash
bo‘yicha raqamli yagona axborot qidiruv tizimini joriy qilish belgilangan[11].
Ommaviy axborot vositalari yordamida tarqatilayotgan materiallar
mazmunining, shu jumladan, shaxs, jamiyat va davlat manfaatlarining himoyasini
26
ta’minlashga qaratilgan qonun hujjatlari talablariga muvofiqligini tizimli ravishda
tahlil qilishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Xorijda O‘zbekistonning ijobiy imidjini targ‘ib etish, axborot uzatuvchi
tarmoqlar ishining sifatini ko‘tarish mamlakatimizda amalga oshirilayotgan tub
islohotlarning borishi, yaratilgan qulay shart-sharoitlar va ishbilarmonlik
muhitining yaxshilanishi to‘g‘risida ma’lumotlar tizimini
shakllantirish bu orqali
xorijiy ishbilarmon doiralar, tadbirkorlar, salohiyatli investorlar, davlat va jamoat
arboblari orasida targ‘ibot ishlarini olib borish mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy
qudratini dunyoga tanitadi[15]. Mediata’lim tushunchasi
foydalanuvchilar uchun
uchta vazifani o‘z ichiga oladi:
–
mustaqil mediafaoliyatni rivojlantirish uchun maxsus maqsadli dasturlar
tayyorlash;
–
qabul qilingan xabarlarni, axborotlarni tanqidiy tahlil qilish qobiliyatini
shakllantirish;
–
ishlab chiqish, ijodkorlik va interaktivlikni rag‘batlantirishda ommaviy
axborot vositalaridan keng foydalanish.
“Media va axborot savodxonligi” tushunchasi XXI asrda o‘zini o‘rab turgan
borliqni tushunishi uchun insonga zarur bo‘lgan turfa xil ko‘nikmalar to‘plamini
anglatadi. Media va axborot savodxonligi shaxsning huquqiy savodxonligini
rivojlantiradi, bundan tashqari arxiv ma’lumotlari bilan
ishlash biz yashayotgan
jamiyatdagi ayrim xolatlar to‘g‘risidagi manbalar bilan tanishish inson ongida
yangicha fikrlarning paydo bo‘lishiga olib keladi[138].
Media va axborot savodxonligi media va boshqa axborot yetkazuvchilar
nima ishlab chiqarayotgani, qanday xabarlarni tarqatayotgani bo‘yicha mavjud
ma’lumotlar asosida, media va boshqa axborot yetkazuvchilarni baholash hamda
maqsadli auditoriya rolini baholash imkoniyatini beradi.
Insonlar media
savodxonligi ularning quyidagi ko‘nikmalarga egaligini bildiradi:
–
medianing ta’sirini tushunish;
–
qarorlar qabul qilishda mustaqil fikrlay olishi;
–
ekologiya bo‘yicha so‘nggi ma’lumot olish;
27
Axborot savodxonligi
Axborotga bo‘lgan ehtiyojni identifikatsiya qilish
Mediata’lim
Mediasavodxonlik
Mediakompetentlik
Mediani o‘rganish
Tahlil va sintez qilish layoqati
Turli xabarlar bilan tanishish va uzatish qobiliyati
Mediamadaniyat
Shaxslar umuman jamiyat madaniyatini oshiradi
–
axborotning zarurligini anglab yetish;
–
muammolаr yechimi bo‘yicha о‘z fikriga ega bo‘lish;
–
ijоdiy rivоjlanishdа mediаgа murоjааt qilish;
–
jamiyatdagi siysiy, ijtimoiy harakatlarda faol bo‘lish.
Mediasavodxonlik ko‘nikmalarini egallash davomida professional faoliyati
doirasida va umuman hayotida samarali bilim olish layoqatini o‘zlashtiradi.
Uzluksiz kasbiy rivojlantirish jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
orqali axborotni izlash, tizimlashtirish va undan foydalanish sohasidagi
imkoniyatlari yanada kengayib boradi(1.1-rasm).
Dostları ilə paylaş: