Kapital, Cilt: I
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
35 Karl Marks Kapital I manýzýn zor olduðu kimya biliminde, bu, en iyi biçimde görülür. Ekono- mi politik, genellikle, ticaret ve sanayi yaþamýnýn terimlerini olduklarý gibi almakla ve bunlarla iþ görmekle yetinmiþ, böyle yaparak, bu terim- lerin ifade ettikleri dar çerçeve içersine kendisini hapsettiðini tamamen gözden kaçýrmýþtýr. Böylece, hem kârýn ve hem de rantýn, emekçinin iþverenine saðlamak zorunda kaldýðý ürünün ödenmemiþ bölümünün parçalarý (son ve tek sahibi olmamakla birlikte ona ilk elkoyan kimse- dir) olduðunun tamamen farkýnda bulunulmasýna karþýn, henüz Ýngiliz klasik ekonomi politiði bile, kâr ve rantlarýn kabul edilmiþ kavramlarýnýn ötesine asla gidemedi, ürünün bu karþýlýðý ödenmemiþ kýsmýný (Marx, buna, artý-ürün diyor) bir tüm olarak bütünlüðü içersinde hiç inceleme- di ve bunun için de, bunun ne kaynaðý, ne niteliði, ne de deðerinin da- ha sonraki bölüþümünü düzenleyen yasalar üzerinde açýk bir kavrayýþa ulaþamadý. Ayný biçimde, tarýmsal ya da el zanaatlarý dýþýnda kalan bü- tün sanayi, hiç bir ayrým gözetilmeksizin manüfaktür terimi içersinde toplanmýþ, böylece iktisat tarihinin büyük ve temelden farklý iki dönemi, yani el iþçiliði çerçevesi içinde iþbölümüne dayanan asýl manüfaktür dönemi ile makineye dayanan büyük sanayi dönemi arasýndaki ayrým gözden kaçýrýlmýþtýr. Ayrýca, modern kapitalist üretimi, insanlýðýn iktisat tarihinde yalnýzca bir geçiþ aþamasý olarak gören bir teorinin, bu üretim biçimine deðiþmez ve sonsuz gözüyle bakan yazarlarýn alýþkýn olduklarý terimlerden farklý terimler kullanmak zorunda kalacaðý apaçýktýr. Yazarýn aktarmalar yaparken uyguladýðý yöntem konusunda bir- kaç söz söylemek yersiz olmasa gerekir. Çoðu zaman, baþka kaynak- lardan yapýlan aktarmalar, bilindiði gibi, metinde öne sürülen olumlama- larý desteklemek için belgesel kanýt olarak kullanýlýrlar. Ama birçok du- rumda, belli bir düþüncenin ilkönce ne zaman, nerede ve kim tarafýn- dan açýk-seçik öne sürüldüðünü [sayfa 37] göstermek için iktisatçý yazar- lardan pasajlar aktarýlýr. Bu görüþ belli bir zamanda egemen olan top- lumsal üretim ve deðiþim koþullarýnýn azçok yeterli bir ifadesi olarak önem taþýyorsa, Marxýn bu görüþü kabul edip etmemesine ya da genel olarak geçerli olup olmamasýna bakýlmaksýzýn, aktarýlýr. Bu aktarmalar, bu nedenle, bilim tarihinden alýnmýþ sürekli bir açýmlama olarak metni tamamlarlar. Çevirimiz, yapýtýn yalnýzca Birinci Kitabýný [cildini] kapsýyor. Ama bu ilk kitap, geniþ ölçüde kendi baþýna bir bütündür ve yirmi yýldýr ba- ðýmsýz bir yapýt olarak kabul edilmiþtir. 1885te Almanca olarak benim yayýmladýðým Ýkinci Kitap [cilt], 1887nin sonundan önce yayýmlanmasý olanaðý bulunmayan Üçüncü Kitap [cilt] olmaksýzýn mutlaka noksan olacaktýr. Üçüncü Kitabýn özgün Almancasý yayýnlandýðý zaman, bunla- rýn her ikisinin de Ýngilizce baskýsýný hazýrlamayý düþünmek zamaný gelmiþ olacaktýr. Das Kapitale Kara Avrupasýnda çoðu zaman iþçi sýnýfýnýn Ýncili denir. Bu yapýtta ulaþýlan sonuçlarýn, yalnýzca Almanya ve Ýsviçrede
36 Karl Marks Kapital I deðil, Fransada, Hollandada, Belçikada, Amerikada ve hatta Ýtalyada ve Ýspanyada her geçen gün giderek artan ölçüde büyük iþçi sýnýfý ha- reketinin temel ilkeleri haline geldiðini; her yerde, iþçi sýnýfýnýn, varýlan bu sonuçlarda, kendi durumunun ve özlemlerinin en uygun ifadesini bulduðunu gitgide daha çok farkettiðini, bu hareketi yakýndan bilen hiç kimse yadsýmayacaktýr. Ve Ýngilterede de Marxýn teorileri, þu anda bi- le, iþçi sýnýfý saflarýnda olduðu kadar kültürlü kimseler arasýnda da ya- yýlmakta olan sosyalist hareket üzerinde güçlü bir etki yapmaktadýr. Ama hepsi bu deðil, Ýngilterenin ekonomik durumunun esaslý bir incele- meye tâbi tutulmasý gereðinin karþý konulmaz ulusal bir zorunluluk ola- rak duyulacaðý zaman hýzla yaklaþmaktadýr. Üretimin sürekli ve hýzlý geniþlemesi ve bu nedenle de pazarlar olmadan iþlemesi mümkün ol- mayan Ýngiliz sanayi sistemi, bir durgunluða giriyor. Serbest ticaret kay- naklarýný tüketmiþ durumda; ve Manchester bile, kendi eski ekonomik inançlarýndan þüphe eder durumda. 2 Hýzla geliþen yabancý sanayi, her yerde, yalnýzca [sayfa 38] gümrük duvarlarýyla korunan pazarlarda deðil, açýk pazarlarda da ve hatta Manþýn bu tarafýnda bile Ýngiliz üretiminin karþýsýna dikilmiþ bulunuyor. Üretici güç, geometrik oranla arttýðý hal- de, pazarlar olsa olsa aritmetik oranla büyüyor. 1825ten 1867ye kadar durmadan yinelenegelen onar yýllýk durgunluk, gönenç, aþýrý üretim ve bunalým dönemleri, gerçekten ömrünü tamamlamýþ gibi görünüyor; ama yalnýzca bizi devamlý ve süreðen bir depresyonun bataklýðýna bý- rakmak için. Özlemle beklenen gönenç dönemi gelmeyecek; bunu ha- ber veren belirtileri görmemizle bunlarýn ufukta kaybolmalarý bir oluyor. Bu arada, birbirini izleyen her kýþ, bu iþsizleri ne yapmalý? büyük so- rununu yeniden ortaya çýkarýyor, ama iþsizlerin sayýsý yýldan yýla kaba- rýrken, bu soruyu yanýtlayacak kimse yok; ve biz, sabýrlarý tükenen iþsiz- lerin, yazgýlarýný kendi ellerine alacaklarý aný neredeyse hesap edecek hale geldik. Kuþkusuz, teorisinin tümü, Ýngilterenin ekonomik tarihinin ve koþullarýný bir ömür boyu incelenmesinin sonucu olan ve bu çalýþma- da, hiç deðilse Avrupada, Ýngilterenin barýþçý ve yasal yollarla kaçýnýl- maz toplumsal devrimin tümüyle etkilenebileceði biricik ülke olacaðý sonucuna varan bir adamýn sesine, böyle bir anda, kulak vermek gerekir. O, ayný zamanda, bu barýþçý ve yasal devrime, Ýngiliz egemen sýnýflarýnýn köle yanlýsý bir isyan olmaksýzýn boyun eðeceklerini pek ummadýðýný da sözlerine eklemeyi kuþku yok ki hiç unutmadý. [sayfa 39] 5 Kasým 1886 FRÝEDRÝCH ENGELS 2 Manchester Ticaret Odasýnýn bugün öðleden sonra yapýlan üç aylýk toplantýsýnda, serbest ticaret konusunda ateþli bir tartýþma oldu. Ýngilterenin serbest ticaret örneðini baþka ülkelerin izlemesi için 40 yýl boþu boþuna bekleyen bu oda, bu durumun yeniden gözden geçirilmesi zamanýnýn geldiði düþüncesindedir anlamýnda bir karar tasarýsý önerildi. Karar tasarýsý 21e karþý 22 oyla, yani bir oy farký ile reddedildi. - Evening Standard, 1 Kasým 1886. Yüklə 2,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|