Kapital, Cilt: I
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
32 Karl Marks Kapital I Son olarak, pek az anlaþýlmýþ olan Marxýn aktarmalar konusun- da uyguladýðý yöntem üzerine birkaç söz söylemek isterim. Yalnýzca bir olayýn anlatýldýðý ya da açýklandýðý durumlarda, diyelim ki, Ýngiliz Mavi kitaplarýndan yapýlan aktarmalar, kuþkusuz yalnýz belgesel kanýt iþini görürler. Oysa, baþka iktisatçýlarýn teorik görüþlerinin alýrdýðý yerlerde durum böyle deðildir. Burada, aktarmanýn amacý, ekonomik bir fikrin, geliþme süreci içinde ilk kez ne zaman ve kimin tarafýndan açýk ve seçik bir biçimde ortaya konulduðunu belirtmektir. Burada tek kaygý, sözkonusu ekonomik kavramýn, bilim tarihi yönünden bir deðer taþýmasý ve zamanýn ekonomik durumunun azçok uygun bir biçimde teorik bir ifadesi olmasýdýr. Yoksa, bu kavramýn, yazarýn görüþ açýsýndan, hâlâ mutlak ya da nispi bir geçerliliðe sahip olmasý, ya da bütünüyle tarihe karýþmýþ bulunmasý sözkonusu deðildir. Demek ki, bu aktarmalar, yal- nýzca metne eklenilen devamlý bir yorum, iktisat biliminin tarihinden alýnan bir yorum oluyor ve ekonomi teorisindeki önemli ilerlemelerin tarihleri ile bu ilerlemeleri saðlayanlarý saptýyor. Ve bu, o güne kadar tarihiçileri, ancak kariyeristlerin özelliði olan cehalet eðilimleriyle sivrilmiþ bulunan bir bilim için pek gerekliydi. Ýkinci baskýnýn sonsözünden de anlaþýlacaðý üzere Marxýn niçin ancak istisnai durumlarda Alman ikti- satçýlarýndan aktarmalar yaptýðý þimdi aydýnlanmýþ oluyor. Ýkinci cildin 1884 yýlý içinde yayýnlanabileceðini umuyoruz. [sayfa 34]
Londra, 7 Kasým 1883 FRÝEDRÝCH ENGELS 33 Karl Marks Kapital I ÝNGÝLÝZCE BASKIYA ÖNSÖZ DAS KAPÝTALin Ýngilizce bir baskýsýnýn yayýnlanmasý için bir ge- rekçe göstermenin gereði yoktur. Tersine, bu kitapta savunulan teorile- rin, hem Ýngiliz, hem Amerikan süreli yayýnlarýnda ve yazýnýnda sürekli olarak sözü edildiði, bazan saldýrýya uðradýðý, bazan savunulduðu, yor- umlandýðý ve yanlýþ yorumlandýðý gözönüne alýnýrsa, bu Ýngilizce baskýnýn bugüne kadar niçin geciktiðinin açýklanmasý bile beklenebilir. Yazarýn 1883te ölümünden hemen sonra, bu yapýtýn Ýngilizce bir baskýsýnýn gerçekten gerekli olduðu ortaya çýktýðý zaman, Marx ile bu satýrlarýn yazarýnýn uzun yýllardýr dostu olan ve kitapla belki de herkes- ten fazla yakýnlýðý bulunan Mr. Samuel Moore, Marxýn yazýnsal varisleri- nin bir an önce halka ulaþtýrmak istedikleri çeviriyi yapmayý kabul etti. Müsveddeleri, yapýtýn aslý ile karþýlaþtýracak ve tavsiyeye deðer gördüðüm deðiþiklikleri [sayfa 35] önerecektim. Ancak, çok geçmeden, Mr. Mooreun
34 Karl Marks Kapital I iþleri çeviriyi hepimizin istediði hýzda bitirmesine engel olunca, Dr. Ave- lingin, yapýtýn bir bölümünü üzerine alma önerisini sevinerek kabul et- tik. Ayný zamanda, Marxýn en küçük kýzý Bayan Aveling, aktarmalarý gözden geçirmeyi ve Ýngiliz yazarlarý ile Mavi kitaplardan alýnmýþ ve Marx tarafýndan Almancaya çevrilmiþ pek çok pasajýn yerine asýllarýný koymayý önerdi. Birkaç kaçýnýlmaz istisna dýþýnda bu, bütünüyle yapýlmýþ bulunuyor. Kitabýn aþaðýdaki kýsýmlarý Dr. Aveling tarafýndan çevrilmiþtir: (1) Onuncu Bölüm (Ýþgünü), ve Onbirinci Bölüm (Artý-deðer Oraný ve Kitle- si); (2) Altýncý Kýsým (Ücret, Ondokuzuncu Bölümden Yirmiikinci Bölü- me kadar); (3) Yirmidördüncü Bölümün son kýsmýný, Yirmibeþinci Bölümü ve Sekizinci Kýsmýn tamamýný (Yirmialtýncý-Otuzüçüncü Bölüm- ler) kapsamak üzere, Yirmidördüncü Bölümün Dördüncü kesiminden (Birikimin Miktarýný vb.) kitabýn sonuna kadar olan kýsým; (4) yazarýn iki önsözü. Kitabýn geri kalan kýsmý Mr. Moore tarafýndan çevrilmiþtir. Çevir- menlerin herbiri, yalnýzca kendi payýna düþen kýsýmlardan sorumlu ol- duðu halde, ben, yapýtýn tümünün ortak sorumluluðunu taþýyorum. Çalýþmamýz boyunca esas alýnmýþ olan Almanca üçüncü baskýsý Marxýn býraktýðý ve ikinci baskýnýn, 1873te yayýnlanmýþ Fransýzca me- tindeki iþaretli pasajlar ile deðiþtirilecek pasajlarýný gösteren notlarýn yardýmýyla, 1883te ben hazýrlamýþtým. 1 Böylece ikinci baskýnýn metnin- de yapýlan deðiþiklikler, on yýl kadar önce Amerikada tasarlanan, ama yeterli ve uygun bir çevirmen bulunamamasý nedeniyle vazgeçilen Ýngi- lizce çeviri için Marxýn hazýrladýðý müsveddelerde öngörülen deðiþiklik- lere genellikle uygun düþmüþtür. Bu müsveddeleri, bize, yararlanmamýz için eski dostumuz Hoboken, N[ew] J[ersey]den Bay. F. A. Sorge verdi. Bu müsveddelerde, Fransýzca baskýya dayanýlarak yapýlacak daha baþka deðiþikliklere de iþaret ediliyor; ama üçüncü baský için elde bulunan son talimattan epeyce eski olduklarýndan, bunlarý, özellikle güçlükleri yenmemize yardýmcý olduðu durumlar dýþýnda, serbestçe kullanmaya kendimi yetkili görmedim. Ayný þekilde, güç pasajlarýn çoðunun çevirisi sýrasýnda, aslýndaki tam anlamdan bir þeyler feda edilmek zorunda ka- lýndýðýnda, bizzat yazarýn neleri [sayfa 36] feda edebileceðinin bir ölçüsü olarak Fransýzca metne baþvurulmuþtur. Bununla birlikte, okuru, gene de bir güçlükten kurtarabilmiþ deði- liz: bazý terimlerin yalnýz günlük yaþamda deðil, ekonomi politikte kul- lanýlan anlamýndan farklý anlamda kullanýlmasý. Ama bu, kaçýnýlmazdý. Bir bilimin her yeni yönü, bu bilimin teknik terimlerinde bir devrim içe- rir. Hemen hemen her yirmi yýlda bir, terminolojisinin tümü köklü ola- rak deðiþen ve bir dizi farklý adlar almamýþ tek bir organik bileþim bul- 1 Le Capital, par Karl Marx. Traduction de M. J. Roy, entiérement revisée par Lauteur. Paris. Lachâtre. Bu çeviri, özellikle kitabýn son kýsmýnda, Almanca ikinci baskýnýn metnindeki önemli deðiþiklikleri ve ekleri içermektedir. Yüklə 2,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|