Kapital, Cilt: I
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
37 Karl Marks Kapital I ALMANCA DÖRDÜNCÜ BASKIYA ONSÖZ DÖRDÜNCÜ baský, hem metne hem de dipnotlara son biçimlerini vermemi gerektiriyordu. Aþaðýdaki kýsa açýklama, bu görevi nasýl yerine getirdiðimi gösterecektir. Fransýzca baský ile Marxýn müsvedde notlarýný bir kez daha karþýlaþtýrdýktan sonra, Almanca metne, bu çeviriden bazý eklemeler daha yaptým. Bunlar þu sayfalardadýr: s. 80 (3. baskýda s. 88) [bu baský- da s. 131], s. 458-60 (3. baskýda s. 509-10) [bu baskýda s. 502], s. 547-51 (3. baskýda s. 600) [bu baskýda s. 600-604] s. 591-93 (3. baskýda s. 644) [bu baskýda s. 644-646] ve s. 596 (3. baskýda s. 648) [bu baskýda s. 648- 649] dipnot 1 [bu baskýda not 86]. Ayrýca, Fransýzca ve Ýngilizce baskýla- rý örnek alarak, maden iþçileri ile ilgili uzun dipnotu metne kattým (3. baskýda s. 509-15, 4. baskýda s. 461-67) [bu baskýda s. 506-514]. Öteki küçük deðiþiklikler, tamamen teknik niteliktedir. [sayfa 40] 38 Karl Marks Kapital I Bunlardan baþka, özellikle tarihsel koþullarýn gerektirdiði yerler- de birkaç açýklayýcý not daha ekledim. Bütün bu ek dipnotlar köþeli parantez içine alýnmýþ ya da adýmýn ilk harfleriyle ya da D. H. harfleri ile gösterilmiþtir. 3 Bu arada, Ýngilizce baskýnýn yayýnlanmasý ile birçok aktarmalarýn baþtan sona gözden geçirilmesi zorunlu duruma gelmiþti. Bu baský için Marxýn en küçük kýzý Eleanor, bütün aktarmalarý asýllarýyla karþýlaþtýrmak iþini üzerine aldý ve böylece Ýngilizce kaynaklardan alýnan ve büyük çoðunluðu oluþturan aktarmalarýn, Almancadan tekrar çevirileri deðil, Ýngilizce asýllarý verilmiþ oldu. Dördüncü baskýyý hazýrlarken bu metne baþvurmak iþi de, bana düþüyordu. Bu karþýlaþtýrma çeþitli küçük yanlýþlýklarý ortaya çýkarttý. Kýsmen not defterinden kopya edilirken ya- pýlan yanlýþlýklar yüzünden, kýsmen de üç baskýnýn birikmiþ baský yanlýþlýklarý yüzünden bazý sayfa numaralarý yanlýþ gösterilmiþti; böyle- sine büyük aktarmalar not defterinden alýnýrken kaçýnýlmaz olarak yanlýþ yerlere konmuþ ya da iþaretler atlanmýþtý; yer yer bazý sözcükler isabet- siz çevrilmiþ; Marxýn henüz Ýngilizce bilmediði ve Ýngiliz iktisatçýlarýný Fransýzca çevirilerinden okuduðu, 1843-45 yýllarýna ait Pariste tutulmuþ eski not defterlerinden alýnan pasajlarda, örneðin þimdi Ýngilizce asýlla- rýndan yararlanýlan Steuart, Ure vb. yazarlardan alýnan pasajlarda, dil- den dile yapýlan iki çeviriden dolayý ufak-tefek anlam farklarý ortaya çýkmýþ ve buna benzer bazý küçük yanlýþlar ya da ihmaller olmuþtu. Ancak, dördüncü baskýyý daha öncekilerle karþýlaþtýran herkes, bütün bu yorucu gözden geçirme ve düzeltmelerin yapýtta sözü edilmeye deðer en küçük bir deðiþiklik yapmadýðý kanýsýna varacaktýr. Yapýtta yalnýzca bir tek aktarmanýn, Richard Jonestan yapýlan aktarmanýn asýl metindeki yeri bulunamamýþtýr (4. baský; s. 562, dipnot 47). Marx, belki de kitabýn adýný yazarken atlamýþ olacak 4 Öteki bütün aktarmalar inan- dýrýcýlýk deðerini aynen korumakla ya da bugünkü tam biçimleriyle bu deðeri daha da artýrmaktadýrlar. Bununla birlikte, þimdi burada eski bir öyküye dönmek gereðini duyuyorum. [sayfa 41] Benim bildiðim kadarýyla, Marx tarafýndan yapýlan aktarmalardan yalnýz bir tanesinin doðruluðu þüphe konusu olmuþtur. Bu konu onun ölümünden sonra da devam ettiði için burada onu bilmemezlikten gelmem yerinde olmaz. 17 Mart 1872 tarihinde Alman Sanayiciler Birliðinin, Berlinde ya- yýnlanan organý Concordiada Karl Marx Nasýl Aktarýr? baþlýklý imzasýz bir yazý çýktý. Yazýda, ahlâka sýðmayan ve yakýþýksýz bir dille, Gladstoneun 16 Nisan 1863 tarihli Bütçe Konuþmasýndan yapýlan aktarmanýn (Ulus- 3 Ýngilizce ve Türkçe çeviride köþeli parantez [ ] içinde verilmiþ ve F.E. harfleri ile simgelenmiþtir. -Ed. 4 Marx, kitabýn adýnda deðil, sayfa numarasýnda yanlýþlýk yapmýþtýr. Sayfa 37 yerine 36 yazmýþtýr. (Bu baskýda s. 615.) -Ed. 39 Karl Marks Kapital I lararasý Ýþçi Birliðinin 1864 yýlý Açýþ Konuþmasýnda ve sonra tekrar Kapi- talin I. cilt, s. 617, 4. baský; s. 671, 3. baský) [bu baskýda s. 669] tahrif edildiði iddia ediliyor ve, bu baþdöndürücü servet ve kudret artýþý ... tamamýyla mülk sahibi sýnýflarla sýnýrlý bir artýþtýr tümcesindeki tek bir sözcüðün bile Hansardý 5 stenoyla tutulmuþ (yarý-resmi) raporunda bu- lunmadýðý öne sürülüyordu. Ama bu tümce Gladstoneun konuþmasýnýn hiç bir yerinde yok. Orada, tam karþýtý ifade edilmiþtir. (Altý çizilerek devam ediliyor): Bu tümce, hem biçim, hem öz olarak, Marx tarafýn- dan araya sýkýþtýrýlmýþ bir yalandýr. Concordianýn bu sayýsý; Marxa Mayýsta gönderilmiþti; Marx, 1 Haziran tarihli Volksstaatda adsýz yazara karþýlýk verdi. Aktarma için hangi gazete haberinden yararlandýðýný anýmsayamadýðý için önce iki Ýngilizce yayýnda çýkmýþ ayný anlamdaki parçayý, sonra da The Timesta çýkan haberi belirtmekle yetindi. Bu gazeteye göre Gladstone þöyle söylemiþti: That is the state of the case as regards the wealth of this coun- try. I must say for one, I should look almost with apprehension and with pain upon this intoxicating augmentation of wealth and power, if it were my belief that it was confined to classes who are in easy circumstances. This takes no cognizance at all of the condition of the labouring population. The augmentation I have described and which is founded, I think, upon accurate returns, is an augmentation entirely confined to classes possessed of property. 6
Görüldüðü gibi, Gladstone, burada, böyle olsaydý üzülürdüm, di- yor, oysa böyledir: bu baþdöndürücü servet ve kudret artýþý tamamen mülk sahibi sýnýfa inhisar ediyor. Yarý-resmi Hansarda gelince Marx þöyle devam ediyor: Daha sonra üzerinde oynanan metinde [zurecht- gestümpert], Bay Gladstone, bir Ýngiliz maliye bakanýnýn aðzýndan çýktý- ðýnda, kuþkusuz, saygýnlýðýný yitirecek bu pasajý deðiþtirecek [wegzupfu- schen] kadar kurnazdý. Aslýnda bu, Ýngiliz parlamentosunda gelenek- selleþmiþ bir usuldür ve hiç de küçük Laskerin, Bebele karþý bir buluþu deðildir. Adsýz yazar kýzdýkça kýzýyor. 4 Temmuz tarihli Concordiada çý- kan yanýtýnda, ikinci elden kaynaklarý bir yana itiyor ve parlamentoda yapýlan konuþmalarý, steno ile tutulan tutanaklardan almanýn âdet olduðunu alçakgönüllülükle belirtiyor; bununla birlikte, The Timesta çýkan haber ile (tahrif edilmiþ tümceyi içeren haber) Hansardýn met- ninin (bu tümceyi almayan) esasta birbirine tamamen uyduðunu, oysa, ayný biçimde The Timesýn haberinin, Açýþ konuþmasýndaki o 5 Ýngiliz parlamentosundaki konuþmalarýn resmi olarak yayýnlandýðý tutanaklar. -ç. 6 Bu ülkenin zenginliði yönünden iþte durum böyle. Ben kendi payýma, bu baþ döndurücü servet ve kudret artýþýnýn varlýklý sýnýflarla sýnýrlý olduðu inancýnda olsaydým, bunu kaygýyla ve a- cýyla karþýlardým. Bu, çalýþan halkýn durumunu hiç dikkate almýyor. Belirttiðim ve sanýrým doðru hesaplara dayanan bu artýþ, tamamýyla mülk sahibi sýnýflarla sýnýrlý bir artýþtýr. -ç.
Yüklə 2,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|