Kashfiyotlar •davr nashriyoti

«Biz har holda Qutbda boMdikva munosib ravishda olyapmiz».
R obert S kott
Rual Amundsen 1911-yil 20-oktabrda qutb safariga yo'l olgandi. U 
nafaqat o'z niyati haqida Skottga xabar bergan, balki o'z raqibiga yor- 
dam berishga tayyorligini ham bildirgandi. Amundsen unga o'zining 
grenlandiyalik laychalarini taklif qildi. Kim biladi deysiz, agar ingliz eks­
peditsiyasi a’zolari uning bu taklifini rad etmasdan, kuchli, chidamli va 
yaxshi o'rgatilgan kuchuklarini qabul qilganlarida qutbga qarab poyga 
nima bilan tugagan bo'lardi?
Amundsenning Janubiy qutbga tanlagan marshru-
ti Skott tanlagan yo'ldan 100 km ga qisqaroq edi.
Bu yo ‘l albatta o'g ir bo'lib chiqdi: Ross muzligidagi
ikkita yoriqdan o'tish va muzlikdan mashaqqat b i­
lan ko'tarilishga to'g'ri keldi.

---

Jasur dengizchilar avlodi
Skandinaviyalik jasur dengizchilar avlodi - norveg 
Rual Amundsen
1872-yilda tug'ilgan. Uning ota-bobolari ham dengizchi bo'lishgan, 
u yoshligidan Arktikaga sayohat qilishni orzu qilgan va o'z orzusini 
ro'yobga chiqarishga muvaffaq bo'lgan.
1894-1899-yillarda u turli kemalarda matros va shturman sifa­
tida xizmat qilgan. 1903-yildan boshlab keng dovruq taratgan bir 
qator ekspeditsiyalarni amalga oshirgan. Amundsen qutb ekspe- 
ditsiyalarining muvaffaqiyatsizlikka uchrashining asl sabablaridan 
biri - qutbchilarning kemalarni boshqarishni bilishmasliklari ekan- 
ligini bilardi. U kapitanlik unvoni uchun imtihon topshiradi, so'ngra o'z 
oldiga qo'ygan murakkab vazifani muvaffaqiyatli hal qiladi: dengizlar 
va Kanadaning Arktika arxipelagidan o'tib Atlantika okeanidan Tinch 
okeanga borgan (1903-1906). Keyingi vazifa - Shimoliy qutb, biroq u 
ekspeditsiyaga tayyorgarlik ko'rayotganida amerikaliklar u yerga yetib 
borganligi haqidagi xabar yetib keladi. Shundan keyin u Janubiy qutb­
ni zabt etishga kirishadi va unga ingliz Robert Skottdan bir oy oldin -
1911-yil 14-dekabrda yetib boradi.
1918-yil yozda jasur sayyoh Shimoliy 
dengiz yo'li orqali Sibir qirg'oqlarini bosib 
o'tadi va