Kastamonu üNĠversġtesġ IV. Uluslararasi ġeyh ġA‟BÂn-i velî sempozyumu

Anahtar kelime:
Azerbaycan, Mezhepler, Hanefilik
 
ABSTRACT 
After the birth of Islamic religion, the Azerbaijani territory was made Muslim by the 
Arab armies. Azerbaijan has continued its existence for many years depending on the center 
of caliphate. This region also has a rich geography due to the widespread use of different 
belief systems. Before Islam, it is known that different beliefs such as Christianity and 
Zoroastrianism are common in the region. After the acceptance of Islam, the quarrels of 
power in the Caliphate center and the resulting political-theological debates have affected the 
region.
When we look at the scientific works carried out up to now, we have found that the 
sects in Azerbaijan have been studied very limitedly. However, when studied carefully, it 
appears that there are many Islamic sects in the region such as Kharijite, Mu'tazila, Hanafism, 
Shafiism and Shiism. In our presentation, the sectarian status of the Azerbaijani region, which 
has a rich area in terms of sectarianism, will be briefly mentioned. In particular, the Hanafi 
sect will be examined and the birth and expansion of Azerbaijan, the perspectives of the states 
established in the region and the Hanafi scholars will be examined. 
Keywords
: Azerbaijan, Sects, Hanafism. 
 
GĠRĠġ 
Ġslam dininin ortaya çıkmasından bir müddet sonra Azerbaycan bölgesi Arap orduları 
tarafından MüslümanlaĢtırılmıĢtır. Azerbaycan uzun yıllar hilafet merkezine bağlı olarak 
varlığını devam ettirmiĢtir. Bu bölge aynı zamanda farklı inanç sistemlerinin yaygın olması 
hasebiyle zengin bir coğrafyaya sahiptir. Ġslam‘dan önce bölgede Hıristiyanlık ve ZerdüĢtlük 
gibi farklı inançların yaygın olduğu bilinmektedir. Ġslam‘ın kabul edilmesinden sonraki 
dönemlerde, özellikle hilafet merkezindeki iktidar kavgaları ve bunun sonucunda ortaya çıkan 
siyasi-itikadi tartıĢmalar bölgeyi yakından etkilemiĢtir.
1
Doç. Dr., Kırıkkale Üniversitesi Ġslami Bilimler Fakültesi, Kelâm ve Ġtikâdî Kelâm Mezhepler Anabilim Dalı 
Öğretim Üyesi, [e-mail] 

---

IV. ġeyh ġa‟ban-ı Velî Sempozyumu (Hanefîlik-Mâturîdîlik) 
295 
ġimdiye kadar yapılan bilimsel çalıĢmalara bakıldığında Azerbaycan‘daki mezheplerin 
çok sınırlı Ģekilde incelendiğini tespit ediyoruz. Oysaki dikkatle incelendiğinde bölgede 
Haricilik, Mu‘tezile, Hanefilik, ġafiilk ve ġiilik gibi birçok Ġslam mezhebinin mevcut olduğu 
görülmektedir. Tebliğimizde mezhebi açıdan zengin bir alana sahip olan Azerbaycan 
bölgesinin mezhebi durumuna kısaca değinilecektir. Özellikle Hanefi mezhebi mercek altına 
alınarak, Azerbaycan‘da ortaya çıkıĢı, yayılıĢı, bölgede kurulan devletlerin Hanefiliğe olan 
bakıĢ açıları ve Hanefi âlimler incelenecektir.