Kbt я25 uot (059) Baş redaktor

374

Tarixçi alim

Tarix

85

 illiyi

Tamilla Musayeva 

1931

DEKABR

Tamilla Həşim qızı Musayeva 1931-

ci il dekabr ayının 31-də Bakıda anadan 

olmuşdur.  1939-1949-cu  illərdə  Bakı 

şəhərində 46 saylı məktəbdə təhsil almış, 

məktəbi  bitirdikdən  sonra  Azərbaycan 

Dövlət  Universitetinin  (indiki  BDU) 

tarix fakültəsinə daxil olmuşdur. 1954-

cü ildə təhsilini fərqlənmə diplomu ilə 

bitirmişdir. 

Tamilla Musayeva 1962-ci ildə “Bi-

rinci  beşillik  illərində  Azərbaycanda 

xalq təhsilinin inkişafı uğrunda mübarizə 

(1928-1932-ci  illər)”  mövzusunda 

namizədlik  dissertasiyasını  müdafiə 

etmiş, 1980-ci ilin dekabrında isə dok-

torluq  dissertasiyasını  tamamlamışdır. 

Həmin  ildə  nəşr  olunmuş  “İnqilab  və 

Azərbaycanda xalq təhsili (1920-1940-

cı  illərdə Azərbaycanda  xalq  təhsilinin 

inkişafı tarixinin oçerkləri)” monoqrafi-

yası dissertasiya kimi müdafiəyə təqdim 

olunmuşdur.  Bu  monoqrafiyaya  görə 

ona tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsi 

verilmişdir.

Elmi 

axtarışlarının 

əsas 

istiqamətlərindən  biri  1920-1940-cı 

illərdə Azərbaycanda xalq təhsilinin inki-

şaf tarixi, bu sistemin yaranması və onun 

respublika zəhmətkeşlərinin ümumtəhsil 

səviyyəsinin  yüksəldilməsində  rolunun 

tədqiqi  olmuşdur.  Azərbaycanda  xalq 

təhsilinin inkişaf tarixinin elmi cəhətdən 

əsaslandırılmış  dövrləşdirilməsi,  onun 

əsas mərhələlərinin müəyyən edilməsi, 

xalq  təhsilinin  yaranmasının  spesifik 

xüsusiyyətlərinin  təhlili,  xalqımızın 

keçdiyi  tarixi  yolun  xüsusiyyətlərinin 

öyrənilməsi T.Musayevanın Azərbaycan 

tarixşünaslığına  dəyərli  töhfəsidir. 

T.Musayeva  bir  sıra  ümumiləşdirilmiş, 

o  cümlədən  ümumittifaq  əhəmiyyətli 

əsərlərin  yazılmasında  iştirak  etmişdir. 

Üçcildlik  “Azərbaycan  tarixi”  kitabı-

nın  müəlliflərindən  biri,  2000-ci  ildə 

çap  olunmuş  “Azərbaycan  tarixi”nin 

VI  cildinin  müəllifi  və  redaksiya 

heyətinin üzvü, 2003-cü ildə nəşr olun-

muş  “Ermənilərin  Azərbaycan  torpaq-

larında  törətdikləri  əməllər  barədə  ta-

rixi həqiqətlər” adlı əhəmiyyətli əsərin 

tərtibçi  redaktoru  və  müəlliflərindən 

biri, Azərbaycan MEA-nın 60 illik yubi-

leyi ilə bağlı 2005-ci ildə nəşr olunmuş 

“Azərbaycan Milli Elmlər Akademiya-

sının  yaradılması  və  elmi  ziyalı  kadr-

ların  formalaşması  yollarında  (1920-

1945-ci  illər)”  adlı  monoqrafiyanın  və 

Birinci Türkoloji qurultayın 80 illiyinə 

həsr  olunmuş  “Azərbaycan  xalqının 

əlifbasının  inkişafı  yolunda  mühüm 

mərhələ” adlı 2006-cı ildə çap olunmuş 

kitabın  həmmüəllifidir.  Ümumilikdə 

100-dən  artıq  elmi  əsərin,  o  cümlədən 

dörd 

monoqrafiyanın 

müəllifidir. 

T.Musayeva  1984-cü  ildə  “İnqilab  və 

Azərbaycanda  xalq  təhsili”  monoqra-

fiyasına  görə  Azərbaycan  SSR  Dövlət 

mükafatı laureatı adına layiq görülmüş, 

1992-ci  ildə  professor  elmi  rütbəsini 

almışdır.  Azərbaycan  Respublikasının 

Prezidenti İlham Əliyevin 4 iyul 2005-

ci  il  tarixli  sərəncamı  ilə  T.Musayeva 

“Əməkdar  elm  xadimi”  fəxri  adına  la-

yiq görülmüşdür.

Ə d ə b i y y a t

Ermənilərin 

Azərbaycanın tarixi 

torpaqlarına iddiaları-

nın ifşasına dəyərli töhfə 

/T.Musayeva           //

Azərbaycan.-2012.- 16 

oktyabr.- S.10.

Борьба за развития 

народного образования 

в Азербайджане в годы 

первой пятилетки 

/Т.Мусаева.- Баку, 

1964.- 134 с.

Важная веха на 

пути развития 

письменности 

азербайджанского 

народа: к 80-

летию Первого 

Тюркологического 

съезда /Т.Мусаева, 

А.Мамедов; НАН 

Азерб. Ин-т Истории 

им. А.А.Бакиханова.-

Баку: Тахсил, 2006.- 67 

с.

На путях создания 

Национальной 

Академии Наук и 

формирования кадров 

научной интеллигенции 

Азербайджана: 1920-

1945 гг. /Т.Мусаева, 

А.Мамедов; НАНА 

Институт Истории 

им. А.А.Бакиханова.-

Баку: Нурлан, 2005.- 

31

---

375

Fəlsəfə.İqtisadiyyat

90

 illiyi

Aqil Əliyev

1926-2006

DEKABR

Aqil  Əlirza  oğlu  Əliyev  1926-cı  il 

dekabr ayının 10-da Naxçıvan şəhərində 

anadan  olmuşdur.  Orta  məktəbi 

bitirdikdən sonra, 1946-1951-ci illərdə 

Azərbaycan Dövlət Universitetinin (in-

diki BDU) tarix fakültəsində təhsil al-

mışdır. Əmək fəaliyyətinə 1951-ci ildə 

Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Ta-

rix İnstitutunda elmi işçi kimi başlayan 

Aqil Əliyev sonralar Azərbaycan Poli-

texnik İnstitutunda çalışmışdır. 1953-cü 

ildən taleyini Azərbaycan Tibb Univer-

siteti  ilə  bağlayaraq  burada  müxtəlif 

vəzifələr tutmuşdur. 1973-cü ildən öm-

rünün  sonunadək Tibb  Universitetində 

İqtisadiyyat  və  Hüququn  Əsasları  ka-

fedrasının müdiri işləmişdir. 

1970-ci  ildə  elmlər  namizədi, 

1983-cü  ildə  iqtisad  elmləri  dokto-

ru  alimlik  dərəcəsi  almış,  1973-cü 

ildə dosent, 1979-cu ildə isə professor 

vəzifələrinə  irəli  çəkilmişdir.  2001-ci 

ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademi-

yasının müxbir üzvü seçilmişdir. 

Elmi  fəaliyyətində  Azərbaycanın 

sosial-iqtisadi  inkişafında  islahatla-

rın  rolu,  əhalinin  həyat  səviyyəsinin 

yüksəldilməsinin aktual problemlərinin 

araşdırılması  mühüm  yer  tutmuşdur. 

İqtisadçıların bir sıra beynəlxalq konf-

rans  və  simpoziumlardakı  çıxışları  ilə 

Azərbaycan  elmini  yüksək  səviyyədə 

təmsil etmişdir.

Professor  Aqil  Əliyev  190-dan  ar-

tıq  elmi  əsərin,  o  cümlədən  32  mo-

noqrafiya  və  kitabın  müəllifi  olmuş-

dur.  Azərbaycanda  ilk  dəfə  olaraq 

“Şəxsi  istehlakın  iqtisadiyyatı  və 

problemləri”,  “Aqrar  iqtisadiyyatın 

aktual  problemləri”,  “Kənd  əhalisinin 

həyat  səviyyəsinin  yüksəldilməsi 

problemləri”, 

“Səhiyyədə 

iqtisa-

diyyat, 

planlaşdırma, 

idarəetmə, 

maliyyələşdirmə  və  əməyin  elmi 

təşkili” və s. sanballı monoqrafiyaların, 

“Azərbaycanın  sosial-iqtisadi  inkişa-

fında islahatların rolu”, “İpək Yolunun 

bərpası  bəşəriyyətin  tərəqqi  yoludur”, 

“Azərbaycanda  bazar  münasibətləri 

şəraitində əhalinin sosial problemləri”, 

“Səhiyyənin 

iqtisadiyyatı”, 

“Azərbaycanda  əhalinin  səviyyəsinin 

yüksəldilməsinin  aktual  problemləri”, 

ikicildlik “Naxçıvan Muxtar Respubli-

kası:  nailiyyətlər,  problemlər”,  “Bazar 

iqtisadiyyatına  keçid:  dövlətin  iqtisa-

di  siyasəti”,  “Bələdiyyələr.  Metodik 

kömək”,  “Dünya  iqtisadiyyatı:  mü-

asir  dövrün  problemləri”,  “Müstəqil 

Azərbaycan  iqtisadiyyatının  aktual 

problemləri”  və  başqa  elmi  əsərlərin 

müəllifidir.

Elmin  inkişafındakı  xidmətlərinə 

görə  1946-cı  ildə  “Əmək  igidliyinə 

görə”  medalı,  1959-cu  ildə  “Səhiyyə 

əlaçısı”  döş  nişanı,  1970-ci  ildə 

“Fədakar əməyə görə” medalı, 1982-ci 

ildə  “Əməkdar  elm  xadimi”  fəxri  adı, 

1976-cı  ildə  “Qırmızı  Əmək  Bayrağı” 

ordeni,  1990-cı  ildə  “Əmək  veteranı” 

medalı,  1997-ci  ildə  “Sovet  İttifaqı 

Marşalı  Jukov”  medalı,  2000-ci  ildə 

“Şöhrət ordeni” ilə təltif olunmuşdur.

Əliyev  Aqil  Əlirza  oğlu  2006-cı  il 

mart  ayının  8-də  Bakı  şəhərində  vəfat 

etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuş-

dur.

Ə d ə b i y y a t

Bazar iqtisadiyyatına 

keçid: dövlətin iqtisadi 

siyasəti: [monoqrafiya] 

/A.Əliyev, A.Şəkərəliyev.-

Bakı: [İqtisad Universite-

ti], 2002.- 440 s.

Dünya iqtisadiyyatı: mü-

asir dövrün problemləri: 

[monoqrafiya] /A.Əliyev, 

A.Şəkərəliyev, İ.Dadaşov.-

Bakı: [Bakı Universiteti], 

2003.- 455 s.

Sosial sferanın iqtisadi 

və metodoloji əsasları            

/A.Əliyev, A.Quliyev.-Bakı: 

Adiloğlu, 2005.- 304 s.

Kərimova, H. Görkəmli 

iqtisadçı alim Aqil 

Əliyev /H.Kərimova, 

N.Allahverdiyev.- Bakı: 

Nurlan, 2006.-120 s.

Əliyev, İ. Gözəl alim, 

xeyirxah insan - Aqil 

Əliyev /İ.Əliyev //Azad 

Azərbaycan.- 2013.- 10 

dekabr.- S.2.

Əliyev, Q. Əsl vətəndaş 

və görkəmli iqtisadçı alim 

/Q.Əliyev //Azərbaycan.-

2014.- 10 dekabr.- S.6.

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

www.adam.az

www.az.wikipedia.org

10

İqtisadçı alim

---