Kimyoviy texnologiya

 
 

---

16 
2-Laboratoriya ishi 
Suvning muvaqqat (korbonatli) qattiqligini aniqlash 
Ishdan maqsadi:
 
Suv tarkibidagi karbonat miqdorini va umumiy 
qattiqligini aniqlash usullarini o`rganish. 
Kerakli reaktiv va jixozlar: 
 
 
 
Xlorid kislotaning 0,1 normal eritmasi;
 
 
 
Hajmi 150 ml li konussimon kolba 
 
 
 
1 % li to`q sariq metil eritmasi;
 
 
 
Hajmi 100 ml li byuretka;

---

17 
Nazariy ma`lumotlar 
Suvni qattiqligi. 
mg∙ekv
hisobida qattiqligi 
Suv
1-4 mg∙ekv gacha 
Yumshoq suv 
4-8 mg∙ekv gacha 
O’rtacha yumshoq suv 
8-12 mg∙ekv gacha 
Qattiq suv 
12 mg∙ekv dan katta 
O’ta qattiq suv 
Suvni qattiqligini keltirib chiqaradigan moddalar. 
Suvni qattiqligi 
Keltirib 
chiqaradigan 
moddalar 
Qattiqlikni 
yo’qotish usullari 
Doimiy qattiqlik 
CaSO
4
, CaCl
2
, 
MgSO
4
, MgCl
2
so’da, Na
3
PO
4
qo’shish kerak 
Vaqtinchalik 
(muvaqqat) qattiqlik 
Ca(HCO
3
)
2
va 
Mg(HCO
3
)
2
Qaynatish, ohakli 
suv qo’shish, ishqor 
qo’shish, soda 
(Na
2
CO
3
) qo’shish 
kerak. 
 
 
Suvning qattiqligi unda erigan ishqorli kalsiy va magniy metallarning 
tuzlariga bog’liq bo`ladi. Ba`zi bir hollarda suvning qattiqligi uning tarkibidagi 
kaliy, natriy, temir (II), marganes (II), alyuminiy tuzlarining mavjudligi bilan 
belgilanadi. 
Suv qattiqligining oshishi uning organik moddalar bilan ifloslanganligiga 
ham bog’liq bo`lishi mumkin. Chunki, organik moddalar parchalanganda, ko`mir 
kislotasi (uglekislota) hosil bo`ladi va bu tuproqdagi qattiq kalsiy va magniy 
tuzlarining ishqorliy yuvilishini tezlashtiradi.
Suvning qattiqligi 4 xil