«Kitabi-Dədə Qorqud» bir müqəddimə və 12 boydan ibarət dastandı
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
Bir gün Ulaş oğlu Qazan bəy yerindәn durmuşdu. Qara yer üzәrindә otaqlarını tikdirmişdi. Min yerdә ipәk xalça döşәtmişdi. Hündür alaçıq göy üzünә di-rәnmişdi. Doxsan dәstә gәnc oğuz mәclisinә toplaşmışdı. Ağzı böyuk şәrab küplәri ortalığa qoyulmuşdu. Doqquz yerdә kef mәclisi qurulmuşdu, qızıl qәdәһlәr, süraһilәr düzülmüşdü. Doqquz qara gözlü, һörmə saçlı, əllәri bilәyindәn xınalı, barmaqları naxışlı, boğazları bir qarış kafir qızları al şәrabı qızıl qәdəһlә Qalın Oğuz bәylərinә paylayırdılar. Ulaş oğlu Salur Qazan һәr bir şorab küpündən içmişdi. Qızılı sapla tikilmnş çadır-otaqlar, qatar-qatar dəvәlәr bağışlayırdı. Oğlu Uruz qarşısında yay kimi söykәnib durmuşdu. Sağ yanında qardaşı Qaragünә oturmuşdu. Sol yanında dayısı Aruz oturmuşdu. Qazan sağına baxdı, qaһ-qaһ güldü. Soluna baxdı, çox sevindi. Qarşısına baxdı, oğlu Uruzu gördü. Әlini әlinә çalıb ağladı. Oğlu Uruza bu iş xoş gәlmәdi. İrəli gәldi, diz çökdü. Çağırıb atasına söyləyir, görәk, xanım, nә söylәyib deyir: Sözümü anla mәnim, sözümü dinlə, ağam Qazan. Sağına baxdın qaһ-qaһla güldün. Soluna baxdın, çox sevindin. Qarşıya baxdın, mәni görüb ağladın. Sәbəbi nәdir, söylә mәnә, Qara başım qurban olsun, ata, sәnә! Demәzsәnsә, qalxıb yerimdәn duraram, Qara gözlü igidlərimi öz dәstәmә qataram, Qanlı Abxaz elinә mәn gedәrәm, Qızıl xaça mәn әl basaram, Pilon1 geyәn keşişin əlini öpәrәm, Qara gözlü kafir qızını mәn alaram, Daһa sәnin üzünә mәn gәlmərәm. Ağlamağına sәbəb nәdir? Söylә mәnә! Qara başım qurban olsun, ağam, sәnə! Qazan bәy qızardı. Oğlanın üzünә baxdı. Çağırıb söylәyir, xanım, görәk, nә söylәyir: 57 Bәri gəl, qulunum oğul! Sağ tәrәfi baxanda mәn Qardaşım Qaragünәni gördum— Baş kәsib—qan tökübdür, һaqqın alıb, ad qazanıbdır. Sol tәrəfә baxdıqda dayım Aruzu gördüm,— Baş kәsib—qan tökübdür, һaqqın alıb, ad qazanıbdır. Qarşıma baxanda sәni gördüm. On altı yaşın oldu, Bir gün ola, düşüb ölәm, sәn qalarsan; Јay çokmomıson, ox atmamısan, baş kәsməyibsən, qan tökmәyibsәn. Qanlı Oğuz yurdunda bir mükafat almayıbsan. Sabaһkı gün vaxt gәlәr, mәn ölüb sәn qalanda taxt-tacımı birdәn sәnә vermәzlәr,—-deyə sonumu andım. ağladım, oğul!— dedi. Uruz burada söylәmiş, görək, xanım, nә söylәmişdir: A bәy ata! Dəvәcә böyümuşsәn, köşәkcә ağlın yox! Təpәcә böyümüşsәn, darıca beynin yox! һünәri oğul atadanmı görәr, öyrәnәr, Yoxsa atalar oğuldanmı öyrәnir? Sәn mәni götürüb һaçan kafir sәrһәdinә çıxardın, qılınc çalıb baş kәsdin? Mәn sәndәn nә gördüm ki, nә öyrәnim?—dedi. Qazan bәy әlini әlinә vurub qaһ-qaһ güldü. Dedi: «A bәylәr, Uruz yaxşı deyir. Siz yeyiniz-içiniz, söһbәtinizi eləyin. Mәn bu oğlanı götürüb ova gedim. Yeddi günlük azuqә ilә çıxaq. Ox atdığım yerlәri, qılınc çalıb baş kәsdiyim yerlәri göstәrim. Kafir sәrһәddindә Cızıqlara, Ağlağana, Göycә dağa götürüb aparım. Sonra oğlana gәrәk olar, a bәylәr!» Qonur atını çәkdirdi, mindi. Donu qaş-daşla bәzәnmiş üç yüz igidi seçdi, öz dəstəsinә qoşdu. Uruz da qırx ala gözlü igidini özü ilә apardı. Qazan 58 oğlunu götürüb uca dağlar üzәrinә ova çıxdı. Ov ovladı, quş vurdu. Sığın-geyik yıxdı. һündür və gözәl göy çəmənlikdә çadır qurdu. Bir neçә gün bәylәr elәcә yeyib-içdi. Sәn demә, Başı açığın1 Dadiani qalasından, Aq-saqa qala- sından kafirin casusu bunları görüb, tәkürә dedi: «һey, nә oturursan, ay itini ulatmayan, pişiyini miyoldatmayan! Albanların* başçısı Qazan öz oğlu ilә sәrxoş olub yatır». On altı min qara donlu kafir ata mindi. Qazanın üzәrinə irәlilәdi. Baxıb gördülәr altı bölük toz endi. Kimi dedi: «Geyik tozudur», kimisi dedi: «Düşmən gәlir». Qazan dedi; «Geyik olsaydı, bir ya iki bölük olardı. Bilin ki, bu gәlәn düşmәndir». Toz yarıldı, gün kimi parıldadı, doniz kimi yayıldı, meşә kimi qaraldı. On altı min ip üzəngili, gecə papaqlı, azğın dinli, quzğun dilli kafir gәlib çıxdı. Qazan Qonur atı- nı çәkdirdi, mindi. Oğlu Uruz bәdәvi atının cilovunu çәkib oynatdı, onun qarşısına gәldi, dedi: Bәri gәl, ağam Qazan! Dәniz kimi qaralıb gәlәn nәdir? Od kimi işarıb, ulduz kimi parlayıb gәlәn nәdir? Öz dilinlә beş kәlmә xәbәr ver mәnә! Qara başım qurban olsun, atam, sənә! Qazan dedi; Bәri gәl, aslanım oğul! Böyük dәniz kimi yayılıb gәlәn kafirin qoşunudur. Gün kimi parlayıb gәlәn kafirin papağındakı işıqdır. Ulduz kimi işarıb gәlәn kafirin nizәsidir. Azğın dinli yağıdır, düşmәndir, oğul! 59 Oğlan dedi: «Yağı» deyәndә nәyә deyirlәr?» Qazandedi: «Oğul, ona görә yağı deyirlәr ki, biz onlara yetsәk, öldürәrik; onlar bizә yetsә, öldürәrlәr». Uruz dedi: «Ata, onların içindә bәy ikidlәrdәn öldürülsә, qan һaqqı tәlob edәrlәrmi?» Qazan dedi: «Oğul, min kafir öl-dürsәn dә, kimsә sәndәn qan iddiasında olmaz. Amma bunlar az-ğın dinli kafirdirlәr, yaxşı yerdә rast kәldilәr. Ançaq sәn yaman yerdә mәnә buxov oldun, oğul!» Uruz burada söylәmişdir; görәk, xanım, nә söylәyib demişdir: Bәri gәl, ağam Qazan! Qalxıb yerimdәn bәdәvi atımı saxlayırdım bu gün üçün. Günü gәldi, һündür meydanda sәyirdim mәn sәnin üçün! Uzaq vuran sür1 nizәmi saxlayırdım bu kün üçün. Günü gәldi, qarınlara-kökslәrә sancım mәn sәnin üçün! Böyük, iti polad qılıncımı saxlayırdım bu gün üçün, Günü gәldi, murdar dinli kafir başın kәsdirim sәnin üçün Әynimdә bәrk dәmir donumu saxlayırdım bu kün üçün, Künü kәldi, qolçaq-yaxa tikdirib-taxım sәnin üçün! Başımda parlaq zireһi saxlayırdım sәnin üçün, Künü kәldi, qaba toppuz altında әzdirim sәnin üçün! Qırx ikidimi saxlayırdım bu kün üçün, Günu gәldi, kafir başını kәsdirim sәnin üçün! Aslan adımı saxlayırdım sәnin üçün. Kafirlә әlbәyaxa tutaşım mәn sәnin üçün! Ağız-dildәn bir neçә sez söylә mәnә! Qara başım qurban olsun, ağam, sәnә! Qazan burada söylәmiş, kerәk, xanım, nә söylәmiş; Dedi: Oğul, oğul, ay oğul! Sәsimi anla, sözümü dinlә! 0 kafirin oxçusu var, atdığı üç oxdan biri boşa çıxmaz. 60 Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|