KitabxanaşÜnasliq

35

---

KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA
№1 (22) 
2017
46%-ı fərqlidir. İdendifiklik fərqli deyil cavabı verənlərin sayı “ABŞ, Kanada, 
Çin, Hindistan, Rusiya, Braziliya, Argentina, Almaniya, Polşa, Fransa” 10% 
təşkil edir. Belə nəticə çıxarmaq olar ki, individlərin (fərdlərin) sosial 
qrupların, eləcə də etno-mədəni tərkibin giper mühitdə transformasiyası baş 
verir. Vəziyyətin belə hal alması giper mühitdə etno-mədəni idendifikliyin 
qorunub saxlanılması üçün bir sıra ölkələrdə dövlət informasiya siyasəti 
işlənib hazırlanır və tətbiq olunur.
Etno-mədəni idendifikliyi aşağıdakı kimi ifadə etmək olar:
Subyektin özu ilə etnik mühitin digər nümayəndələrini birləşdirən 
tarixə, mədəniyyətə, öz xalqının milli adət-ənənələrinə, onun ideyalarına, hiss 
və maraqlarına, ideallarına, folklor və dilinə, etnos, yaşayış ərazisinə və 
dövlətçiliyinə, eləcə də onun pozitiv dəyərlər münasibətində ifadə olunan 
emosional-koqnutiv prosesdir.
Etno-mədəni mühitin formalaşması bütün ölkələrdə dövlət siyasəti 
olaraq qarşıya qoyulur. Dövlətlər etno-mədəni idendifikliyin qorunması 
məqsədilə giper mühitin təsirlərindən müdafiə olunmaq məqsədilə bir sıra 
tədbirlər həyata keçirirlər. Giper mühitdə etno mühitin idendifikliyini təmin 
edən başlıca elementlərdən birini dil təşkil edir. Giper məkanda informasiya 
axtarıcısı (istehlakçı) m üxtəlif məqsədlərlə ən yeni və müasir informasiya 
axtarışı zamanı milli resurslardan ənənəvi olaraq ehtiyaclarını ödəyə bilmir və 
ingilisdilli və ya digər dillərdə resurslara müraciət etmək 
məcburiyyəti 
qarşısında qalır. Bu problemin həlli istiqamətində dünya təcrübəsində bir sıra 
modellər mövcuddur.
Rusiya və 
Qazax 
mütəxəssisləri 
əsasən 
aşagıdakı 
modelleri 
müəyyənləşdirmişlər:
-Giper mühitdən izolyasiya modeli (Şimali Koreya, Çin, İran);
-Güclü resurs kontenti modeli;
-Güclü internet resurslarını yaradaraq istehlakçıların daxili sistemlərə 
dəvət 
olunması (Cənubi Koreya,Yaponiya, Rusiya);
-Dominant model (qlobal informasiya məkanında milli resursların üstünlük 
təşkil etməsi) (ABŞ, Avropa)
-Asılı model (inkişaf etməkdə olan və daxili resursları zəif olan ölkələrə 
xarakterikdir).
Əlbəttəki, m üxtəlif ölkələr siyasi və iqtisadi amillərin təsiri ilə 
yuxarıda qeyd olunan modellerin birinden çıxır və diğərinə daxil ola bilir.
Ən optimal olanı, Rusiya və MDB modellərində nəzərdə tutulmayan, 
lakin XXI əsrin tələbləri ilə qarşıya çıxan "ğibrid modeli" diqqəti cəlb edir.
Tədqiqatın aktuallığı hər şeydən əvvəl bəşəriyyətin etnomədəniyyət və 
siyasi inkişafı prosesində XX yüzilliyin sonunda irəli gəlmiş mürəkkəb sosial 
problemlərin həllinin ehtiyacıyla təyin edilir.Hələ heç vaxt insan bu ğün