Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
30
yığışmışıq. Mikayıl Müşfiq həyatın bütün səslərinə, bütün çağırışlarına cavab verən əsl şairdir. O, ahəngini Azərbaycanın dahi şairlərinin ahəngindən götürmüş bir şairdir. O, həyata, həyat həqiqətlərinə inanar, vətəni, insanları, təbiəti sevərdi. Şeirə, sənətə dərya böyüklüyündə məhəbbəti vardı. Hərəkətlərində, oturuşunda, duruşunda, şair narahatlığı, şair çılğınlığı yaşayırdı. Ürəkdən yanmadığı, duymadığı heç nəyi qələmə almazdı. Özünün dediyi kimi, yaratdığı şeiri sevərək yaradırdı. Müşfiq deyəndə gözümüzün önündə çoşqun təbiətli, cavan və əzəmətli bir şair canlanır. O, Azərbaycan poeziyasının əbədi gənc şairidir. II aparıcı: Müşfiqin səmimi, dərin orijinal poeziyası mövzuca rəngarəng, məzmunca dolğundur. Zəmanəsi üçün səciyyəvi olan problemlər bu poeziyada öz bədii inikasını tapmışdır. M.Müşfiq özünə qarşı tələbkar olan sənətkarlarımızdan olmuşdur. “Neynəyim ki, fikrim kimi qəşəng olsun nəğmələrim”. Bu sual həmişə onu düşündürmüş, poetik formalar sahəsində yeni-yeni kəşflər etməyə sövq vermişdir. Müşfiqin şeirləri musiqili, ahəngdar, rəngarəng, ölçülü, tutarlı, oynaq qafiyəlidir. Hələ axıcılıq. Müşfiqanə axıcılıq. Müşfiq şairlərimiz içərisində dil zənginliyi etibarilə ən irəlidə gedənlərdəndir. Bəli, sözə hakim, sözü məharətlə yerində işlətməyi bacaran obrazlı dilə malik şairin poeziyası həmişə müasirdir. Oxucuların bədii zövqlərinin inkişafında fəal rol oynayır, qəlbləri oxşayır. Ruhlara bir sərinlik gətirir. I aparıcı: M.Müşfiq poeziyası sözün həqiqi mənasında xəlqi poeziyadır. Xalq ruhunun, xalq mənəviyyatının poetik misralarda həmişə inikasına çalışan Müşfiq “Tərtərhes nəğmələri” ndə xalqa, torpağa bağlılıq haqqında heç də təsadüfi yazmamışdı: Həqiqəti görməyənin, Batsın adı-sanı, şair! 31
Elə könül verən şair oğlunu xalq öz könlündə yaşadır, əbədiyyətə aparır. Mikayıl Müşfiq həm də bir şəxsiyyət kimi iz qoyub. O, ilk növbədə vətənini, xalqını, millətini, el-obasını, soykökünü sevən, ona bağlı olan bir vətəndaş-şair olub. O, təpədən dırnağa türkçü idi. Çünki onun damarlarında türk qanı axırdı. O, İslam dininə könüldən bağlı idi, dərin etiqadı, sevgisi vardı. Allah sevdalısı idi. Müşfiq həm də bir qəhrəmanlıq, kişilik mücəssiməsi idi. Bütün amansız, misli görünməmiş əzab-əziyyət, işgəncələrə, psixoloji təsirlərə rəğmən öz ustadı, müəllimi olan Hüseyn Cavidə, Əhməd Cavada dönük çıxmadı, onları satmadı. Bu da Müşfiqin böyüklüyünün bariz nümunəsidir deyilmi?
həmişə müdrik ifadə kimi istifadə edirik. Gəlin oxucuların ifasında həmin müdrik ifadələrdən bir neçəsini dinləyək. Oxucular səhnəyə yaxınlaşır. Sevgim mübarizə, sevgilim həyat. *** Bəxtiyardır o şair ki, rübabında mühitinin mahnısını çağırır, sonra bütün gur səsilə gələcəyə hayqırır. *** Ah nə böyük şərəfdir sənətkar olmaq! Nə xoşdur bir his kimi qəlblərə girmək səssiz, sorğusuz, Bütün fənalıqları yıxıb devirmək qara-qorxusuz. *** Ey şeir yazmaqla keçən günlərim, Siz ki, ən vəfalı günlərimsiniz! I aparıcı: Bu gün Müşfiqin şeirlərinə musiqi yozumu verilir. Sənətkarlar onun yaradıcılığına dönə-dönə müraciət edirlər. Korifey ifaçılardan tutmuş gənc istedadlara qədər
Mikayıl 32
Müşfiqdən oxumağı özlərinə şərəf sayırlar. Unudulmaz Şövkət Ələkbərovanın həzin səslə ifa etdiyi “Oxu tar, oxu tar”, Zeynəb Xanlarovanın məlahətlə oxuduğu “Qal sənə qurban”, “Sənin gülüşlərin”, Nəzakət Məmmədovanın can verdiyi “Maralım”, Eyyub Yaqubovun təqdim etdiyi “Ana” mahnıları dinləyici alqışını, rəgbətini qazanmış sənət inciləridir.
heyrətlənməyə, dəhşətə gəlməyə bilmirsən. Belə qısa ömürdə bu qədər mükəmməl yaradıcılığa nail olmaq ancaq istedadın sayəsində mümkün idi. Bir də təqdiqatçılar haqlı olaraq söyləyirlər ki, Mikayıl Müşfiqin qəlbində həmişə səksəkə varmış. Əgər belə olmasaydı, o, 1935-ci ildə “Necə əl çəkim” şeirini nədən yazırdı. Müşfiq sanki sövqi-təbii duyurmuş ki, onu açılan yelkənini bağlayacaq qara yellər tezliklə əsəcək. Məlum 37-ci il... Şəxsiyyətə pərəstişin qurbanları: Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad,
Mikayıl Müşfiq, Seyid Hüseyn... Tufana düşdülər, ürəyimizdə hər an sızıldayan yara açdılar. Onların içində Müşfiq ən cavanı idi. Şairin faciəli ölümünü səs-küysüz qarşılamağa məcbur olan qələm dostlarından şairə Nigar Rəfibəyli təəssüf hissi ilə deyirdi: Dostumuz, qardaşımız Müşfiqin faciəli ölümü qəlblərimizdə faciəli iz açdı. Bu yaranın ağrısını səssiz keçirmək lazım idi. Ona bərkdən belə ağlamaq olmazdı”. Müşfiqi tez susdurdular. Fəqət o unudulası biri deyil. O həmişə yaşıl rəngdə ümidlər verən sevgi ümmanıdır. Sevgi isə unudulmur, lal olsa belə... O, doğma Azərbaycanımızı hürr, müstəqil, azad görmək arzusundaydı. Bu arzu, istəklər çin oldu, Azərbaycan yenidən öz müstəqilliyinə qovuşdu. II aparıcı:
29 il qısa, lakin son dərəcə şərəfli, mənali, parlaq ömür sürən özü demişkən xalqı ilə titrəyən, xalq ilə gülən, vətən üçün yaşayan, vətən üçün ölən Mikayıl Müşfiq XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının klassikinə çevrilib, müasir Azərbaycan poeziyasının banilərindən oldu. Adətən, Nizami, Füzuli, Nəsimi dedikdə gözlərimiz önündə yaşlı bir nuranı kişi
33
obrazı canlanır. Lakin bu gün 110 yaşlı Mikayıl Müşfiq gözlərimiz önündə elə 29 yaşlı yaraşıqlı, gözəl simada canlanır, xatirələrə köçür. Mikayıl Müşfiqə daima xalq məhəbbəti, dövlət qayğısı vardır. Xalq onu hər zaman ehtiramla yad edir, hər il Bakıda və Xızıda büstü önündə tədbirlər keçirdilir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə şairin 100 illik yubileyi respublikada təntənəli şəkildə qeyd olunub. Hazırda şairin 110 illiyinə hazırlıq işləri gedir. I aparıcı:
Bir zaman dahi dramaturq Cəfər Cabbarlının ölümünə həsr etdiyi şeirində söylədiyi fikriləri bu gün Müşfiqin özünə aid etmək olar. ... Fəqət ölən deyil onun sənəti, Bağlamış adına əbədiyyəti. Fikirlərimizi Mikayıl Müşfiqin 1931-ci il yanvarın 27-də qələmə aldığı bu sətirlərlə bitirmək istərdik: “İnsanın ömrü bir çiçəyin ömründən daha qısadı. Çiçək solur və tökülürsə, bu gün gülən, sevilən və sevdiyinin xəyalı ilə yaşayan bir insan da sabah bütün istək və arzularına əlvida edərək həmişəlik gözlərini yummağa məhkumdur. Kim bilir, bəlkə də qəbrinin üstündə yaşıl otların belə göyərmək ehtimalı yox! Lakin bu heç də qorxulacaq bir şey deyildir. Həyatda əbədi və daimi yaşamaq hər kəsin öz əlindədir. Cəmiyyət həyatı əbədi və ölməzdir. O, dalğalanan, daşan və inkişaf edən bir seldir ki, getdikcə yeni dalğalar əskilərini basaraq köpüklənir. Bu sel ölümsüz və sonsuzdur. Bu selin ağuşuna atılanlar və öz xüsusi həyatlarını cəmiyyət həyatına fəda edənlər üçün həyat əbədi və daimidir”. Böyük məna və fəlsəfi fikir var bu sətirlərdə deyilmi? Sanki qulağıma Müşfiqin öz səsində bir səs gəldi: Gəlmiş hüzuruna bir qara dağlı, Bir qara qulundur, qolları bağlı, Gəl, çəkmə könlümə sən hicran dağı, Gümüş topuğunda xal, sənə qurban.
34
Əsərləri Seçilmiş əsərləri : 3 cilddə. I cild : şeirlər (1925-1937). - Bakı : Avrasiya Press, 2008. - 242 s. Seçilmiş əsərləri : 3 cilddə. II cild : müxtəlif illərin şeirləri və poemalar. - Bakı : Avrasiya Press. - 246 s. Seçilmiş əsərləri : 3 cilddə. III cild : uşaqlar üçün mənzum nağıllar və tərcümələr. - Bakı : Avrasiya Press. - 256 s. Seçilmiş əsərləri : poeziya. - Bakı : Çaşıoğlu, 2005. - 240 s. - (Azərbaycan Ədəbiyyatı). Seçilmiş əsərləri : şeirlər, poemalar. - Bakı : Şərq-qərb, 2004. - 352 s. - (Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı). Könlümü al, oxu! : şeirlər, poemalar. - Bakı : Maarif, 2002. - 96 s. - (Məktəb kitabxanası). Mən şirin ləhcəli bir bülbüləm... : [şeirlər, poemalar, mənzum oçerk]. - Bakı : Kitab klubu, 2014. - 400 s. Şəngül, Şüngül, Məngül : kiçik yaşlı uşaqlar və ibtidai sinif şagirdləri üçün. - Bakı : CBS Polygraphic production, 2001. - 19 s.
Şəngül, Şüngül, Məngül : nağıl. - Bakı : Altun kitab, 2013. - 24 s. : rəngli il. - (Altun klassika : 6-9 yaş). Elektron resurs Seçilmiş əsərləri [Elektron resurs]. - Elektron mətn. - Bakı : İnnovativ Tədris Mənbələri (İTM) QSC, 2012. - 1 el. opt. disk (CD-ROM) : ağ-qara : il. ; 12 sm. - (Nizami layihəsi). - (qutuda)
Bayram axşamı ; Zəhra üçün : şeirlər // Yusifbəyli R. Uşaq ədəbiyyatı. – Bakı : Şirvannəşr, 2006. – S. 91-92.
35
Ölkəm ; Ana ; Xalı və b. : şeirlər // XX əsr Azərbaycan poeziyası antologiyası. I kitab : 1920-ci illərin poeziyası. - Bakı : Elm, 2009. - S. 362-395. Şəngül, Şüngül, Məngül : mənzum nağıl // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı antologiyası. 3 cilddə. - Bakı : Öndər, 2004. - C. 2. - S. 96-105. Şəngül, Şüngül, Məngül ; Kəndli və ilan // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı antologiyası : 2 cilddə : Klassik və müasir uşaq poeziyası. - Bakı : Renessans, 2016. – C.2. – S. 98-119. Əsərləri dövri mətbuatda Ana ; Oxu, tar.! ; Xalı ; Ölkəm : Müşfiqdən Müşfiqanə şeirlər // Yeni Azərbaycan. - 2016. - 9 yanvar. - № 4. - S. 7. Ey gənc yolçu : şeir // Füyuzat. - 2016. - № 4. - S. 62-63. Qızım üçün : şeir // İşıq. - 2016. - № 2. - S. 43. Vətəndaş : şeir // Füyuzat. - 2016. - № 3. - S. 25. Yalqız ağac : şeir // Füyuzat. - 2013. - № 4. - S. 62. Yenə o bağ olaydı : şeir // Yeni Azərbaycan. - 2016. - 9 yanvar. - № 4. - S. 7.
tarixi. 3 cilddə : dərslik. - Bakı : Apostrof, 2010. - C. 2. - S. 185- 192.
Şirvannəşr, 2007. - S. 90-142. Kənan A. Öz-özünü yandıran şair : Mikayıl Müşfiq // XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar. – Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 31- 47.
36
Müşfiq haqqında // Seçilmiş əsərləri. - Bakı : Nurlan, 2009. – C.3. - S. 527-530. - Məqalə ilk dəfə "Azərbaycan" jurnalının 1998-ci il 2-ci sayında dərc edilmişdir.
: dərslik. - Bakı : Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. C. 1. - S. 192-210.
antologiyası : 2 cilddə : Klassik və müasir uşaq poeziyası. - Bakı : Renessans, 2016. – C.2. – S. 97.
– Bakı : Elm, 2011. – S. -235-237. Rüstəm S. Mikayıl Müşfiq // Seçilmiş əsərləri 3 cilddə. - Bakı : Şərq-Qərb, 2005. – C.2. - S. 244-247. Sadıq F. Müşfiq şeirinin şəfəqində yol getmək olar : Mikayıl Müşfiq - 80 // Taleyin acığına. – Bakı : Çinar-Çap, 2003. - S. 245-247.
Şirvannəşr, 2006. – S. 89-90. Dövri mətbuatda Abbaslı T. Çağlar Müşfiq... : Ömrü yarımçıq, sözü bütöv, irsi əbədi Mikayıl Müşfiq // Mədəniyyət. - 2016. - 6 yanvar. - № 1. - S. 11.
könüllərinin "həri"sini almışımız, hər cür duyar-duyğuları da "Oxu, Tar" sayağı çalmışımız... // Mədəniyyət. - 2017. - 7 iyun. - № 43. - S. 13. Ağayeva K. Dağların sinəsində bir tar oxuyur : Azərbaycanın xalq şairi, Mikayıl Müşfiqin yaradıcılığı haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 23 may. - № 32/33. - S. 14.
37
haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 23 yanvar. - № 4/5. - S. 21.
Cahangirova N. Azaddır hər günəş nur saçmasında : Mikayıl Müşfiq yaradıcılığında poema janrının özəllikləri // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 6 iyun. - № 36/37. - S. 25.
2016. - 12 mart. - № 10. - S. 30-31. Cəbrayıl Q. Yenə o bağ olaydı : [şair Mikayıl Müşfiqin yaradıcılığı haqqında] // Mədəniyyət.az. - 2017. - № 1. - S. 14- 17.
kompleksləri // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 31 oktyabr. - № 56. - S. 4-5.
yad edilib // Mədəniyyət. - 2014. - 8 yanvar. - № 1. - S. 13. Əhmədalılar T. Oxu, yar... : Mikayıl Müşfiq haqqında // Mədəniyyət. - 2014. - 6 iyun. - № 43. - S. 12. Əhmədgil A. Mikayıl Müşfiq: vəhy və ya uzaqgörənlik // Ədəbiyyat qəzeti. - 2014. - 3 oktyabr. - № 38. - S. 13. Əhmədov N. Səni kim unudar? : Mikayıl Müşfiq-105 // Palitra. - 2014. - 16 aprel. - № 64. - S. 13. Əliyeva A. Səni kim unudar... : Mikayıl Müşfiq - 110 / A. Əliyeva // Mədəniyyət. - 2018. - 25 may. - № 41. - S. 13. Xəlilzadə F. Əbədiyyət nəğməsi : Mikayıl Müşfiq - 105 // Kaspi. - 2013. - 5 iyun. - № 100. - S. 11. Xəlilzadə F. Müşfiqli günlərimin əbədiliyi və ya yuxalmış bir ürəklə ayrıldığım xanım // Kaspi. - 2017. - 13 sentyabr. - № 148. - S. 11.
38
M.Müşfiqin "Oxu" şeirlərinin təhlili // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 26 dekabr. - № 64. - S. 29. Kamal R. O dalğın çoçuq : [şair Mikayıl Müşfiqin yaradıcılığı haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. - 2016. - 4 iyun. - № 21. - S. 5. Kamal R. Polisemiya qurbanı şairlər // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 11 noyabr. - № 40. - S. 27. Mikayıl Müşfiq // Yada düşdü. - 2013. - № 3. - S. 72-73. Mikayıl Müşfiqin 110 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı (17 may 2018-ci il) // Azərbaycan. - 2018. - 18 may. - № 111. - S. 1.
// Səs. - 2017. - 3 mart. - № 40. - S. 12. Müşfiq Ş. Müşfiq poeziyasının notlardakı sədası // 525-ci qəzet. - 2018. - 7 aprel. - № 61. - S. 12. Novruz S. Ruhuma toxunmayın : [Mikayıl Müşfiqin qətlindən 75 il keçir] // Ədəbiyyat qəzeti. - 2013. - 11 yanvar. - № 1. - S. 4.
şair Mikayıl Müşfiq haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 13 iyun. - № 38/40. - S. 5.
Azərbaycan. - 2014. - 6 sentyabr. - № 193. - S. 6. Sözümüzün, şeirimizin ömrünə ömür calamış, nakam ömürlü şair... : Mikayıl Müşfiq // Yeni Azərbaycan. - 2016. - 9 yanvar. - № 4. - S. 7. Yusifli C. Müşfiq - yuxuda yazılan şeirlər : bir şeirin dedikləri // Ədəbiyyat qəzeti. - 2014. - № 27. 39
Axundzadə D. Müşfiqli günlər. - Bakı : XAN nəşriyyatı, 2015. - 175 s. - ("XAN" Xatirə Ədəbiyyatı ; VI kitab). Bayram T. Müşfiqin adı : şeir // Seçilmiş əsərləri. – Bakı : Lider, 2005. – S. 159. Dalğın N. Ən şirin layla : Mikayıl Müşfiqin 60 illiyinə // Ürəklərdə bəslənən sevdaya şükür. - Bakı : MBM, 2008. - S. 83. Dəmirçi Z. Müşfiq : Mikayıl Müşfiqə həsr olunmuş poema // Qayalı. - Bakı : UniPrint, 2008. - S. 321-331. Dilbazi M. Müşfiqi öldürdülər : şeir : ithaf // Seçilmiş əsərləri. - Bakı : Lider, 2004. - S. 115-116. İsgəndərzadə M. Səni kim unudar : Mikayıl Müşfiqə həsr olunur // Azərbaycan dramaturgiyası antologiyası. 4 cilddə. - Bakı : Şərq-Qərb, 2007. - C. 4. - S. 30-111.
kollaj. - Bakı : Qərənfil MMC, 2008. - 240 s. Mahcamal. Müşfiqə rekviyem // Azərbaycan. - 2013. - № 11. - S. 129-132. Rza R. Qızıl gül olmayaydı : Mikayıl Müşfiqə həsr olunmuş poema // Seçilmiş əsərləri. 5cilddə. - Bakı : Öndər, 2005. – C. 4. - S. 216-262.
– Bakı : Lider, 2005. - S. 173-174. Xəndan R. (Zəka). Mikayıl Müşfiqə : şeir // Azərbaycan cahandır. - Bakı : Mütərcim, 2009. - S. 212-213.
40
(metodik vəsait) Ünvan:AZ-1022 Bakı şəh.,S.Vurğun küç.88; E-mail:info@clb.az URL:www.clb.az
F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında çap olunmuşdur. Sifariş: 36 Çapa imzalanmışdır: 30.04.2018 Tirajı:100 Pulsuz
Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|