Kommunist küçəsi 6-da (İstiqlal, 6) yerləşirdi
Yüklə 453,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
O dedi ki, sən bir az gəziş, mən fikirləşim. Təxminən on dəqiqə sonra məni və Fərəc Quliyevi yanına çağırıb, Naxçıvana getmək barədə qərarını dedi. Mən hazırlıq işlərinə başladım. Fərəc Quliyev Xalq Cəbhəsinə getdi və dedi ki, mən birbaşa hava limanına gələcəyəm. Ola bilər ki, bir-iki dəqiqə gecikəm. O, Naxçıvan Xalq Cəbhəsi ilə əlaqə saxlayıb müəyyən göstərişlər verməli idi. İqamətgahın həyətindən çıxanda Prezidenti həmişə müşayiət edən Dövlət Avtomobil Müfəttişliyinin maşınını da buraxdıq. Bizim hava limanına getməyimizi məndən başqa Vaqif Axundov və bizimlə Naxçıvana uçacaq olan üç mühafizə işçisindən başqa heç kim bilmirdi. Təxminən saat ikidə uçağa mindik. Vaqif Axundov da minmək istəyəndə dedim ki, sən qalırsan. O dedi ki, mən mütləq Prezidenti müşayiət etməliyəm. O zaman çıxım yuxarıda Prezidentlə xudahafizləşim, həm də soruşum, bəlkə mənə bir tapşırığı var. Beləliklə, təyyarəyə qalxdı, Prezidentlə vidalaşaraq aşağı enəndə məndən soruşdu ki, birdən Heydər Əliyev (o, ayın 15-dən Məclisin sədri idi) məndən Prezidentin hara getdiyini soruşsa, nə cavab verim? Dedim ki, deyərsən bilmirəm, ya Naxçıvana getdi, ya da Türkiyəyə. Təxminən saat üçdə Naxçıvanda yerə endik. Hava limanında bizi Naxçıvan Xalq Cəbhəsinin sədri Asəf Quliyev və başqa cəbhəçilər qarşıladılar. Hava limanının həyəti bom-boş idi. Maşınlar birbaşa təyyarənin yanına sürüldü. İkisi UAZ, birisi isə "Volqa" markalı üç maşın idi. Biz maşınlara minib, Ordubad rayonunun Kələki kəndinə, Elçibəyin doğulub boya başa çatdığı kəndə tərəf yola düşdük. Səhər saat altıya qalmışdı. Hava yavaş-yavaş işıqlanmağa başlamışdı ki, kəndə girdik. Kəndin ortasından keçib o biri başına gedərək, Əbülfəz bəyin ən böyük qardaşı İbrahim kişinin evinin yanında dayandıq. Bizi çox sevinclə və bir az da çaşmış vəziyyətdə qarşıladılar. Evə gəldikdən və Bəyin tam güvənli bir yerdə olduğunu gördükdən sonra məndə bir süstlük əmələ gəldi. On iki-on üç yuxusuz və gərgin gündən sonra indi dəhşətli dərəcədə yatmaq istəyirdim. Bəyin qardaşı oğluna dedim ki, mənə bir yer göstər yatım. Bəy dedi ki, bir çay iç, bir tikə çörək ye, sonra yatarsan. Dedim ki, yatmaqdan başqa heç bir şey istəmirəm. İçəri otaqda yer göstərdilər və mən uzanıb daş kimi yatdım.
ÇEVRİLİŞ BÖLÜMÜNƏ ÖN SÖZ Şəhərdə yaşayan bir kişi bütün ömrünü bir evin tikintisinə sərf edir. 30-40 il əziyyətdən sonra evi tikib başa çatdırır. Lakin evin içində cəmi bir il yaşaya bilir.
Bir gün bazardan qayıdanda görür ki, onun çox əziyyətlə tikdiyi ev yanır. Ətrafdakı adamlardan bir qismi yanğını söndürməyə çalışır, lakin əksəriyyət sevinc içindədir, yanğın alovları içində deyib-gülüb oynayırlar.
Evin sahibi olan kişi də bu deyib-gülənlərə qoşulub, çırtıq çalıb oynamağa başlayır. Adamlar ondan soruşurlar ki, sənin evin yanır, bəs niyə sevinirsən?
Kişi cavab verir ki, evin içində bir neçə taxtabiti var idi. Bu bir il içərisində məni bir gün belə rahat yatmağa qoymadılar. İndi sevinirəm ki, evin içində o taxtabitilər də yanır!..
Sovet hökümətinin dağılması bu məkanda tutulan bütün müstəmləkə xalqlara öz dövlətlərini yaratmaq imkanlarını verdi. Bu zaman Qafqazda üç yeni siyasi xadim ortaya çıxaraq, öz dövlətlərinə başçılıq etməyə başladılar. Zviad Qamsaxurdiya, Əbülfəz Elçibəy, Caxar Dudayev tam müstəqil siyasət yürüdürdülər və Rusiya "kiçik qardaşlar"ın bu özbaşınalığı ilə təbii ki, razılaşa bilməzdi. Ona görə də, "ayır buyur" siyasətini əsas götürən Moskva bu dövlətlərin içərisində daxili müxalifətlər yaratmağa, qanuni seçilmiş Qafqaz respublikaları prezidentlərinə qarşı mübarizədə onları hər cür silahlandırmağa başladı. Çeçen məsələsinə ikinci dərəcəli iş kimi baxan və Ermənistanı özününkü sayan Moskva ilk öncə Gürcüstanda hərbi çevriliş edib, qanuni prezident Zviad Qamsaxurdiyanı devirərək, öz adamı hesab edilən Eduard Şevardnadzeni hakimiyyətə gətirdi. Sonra Azərbaycanda silahlı çevriliş edərək öz adamları olan Ayaz Mütəllibovu hakimiyyətə gətirmək istədilər. Cəmi bir il hakimiyyətdə duraraq möhkəmlənməyə imkan tapmamış Əbülfəz Elçibəy cəld manevr edərək, H.Əliyevi hakimiyyətə getirdi. Azərbaycanda hadisələrin bu cür gedişi Moskvanı da məmnun etdi. Gürcüstanın və Azərbaycanın "ram edilməsinə" iki il vaxt sərf edən Rusiya Dudayevə üç illik bir vaxt qazandırdı ki, o təcrübəli bir general kimi bu vaxtdan çox səmərəli istifadə edərək öz ordusunu yaratdı və həmin ordunu müasir silahlarla təmin etməyi bacardı. Dudayev növbənin ona çatdığını çox gözəl anlayırdı. Ümumiyyətlə dağılmaqda olan və son zamanlar bütün sahələrdə dalbadal məğlubiyyətə düçar olan Rusiya Şevardnadzenin hakimiyyətə gəlməsinə yardım etdi, H.Əliyevin hakimiyyətə gəlməsindən çox məmnun qaldı və Kuçmanın Ukrayna prezidenti seçilməsinə çox böyük dəstək verdi. Bu gün vaxtilə məmnuniyyətlə dəstəklədiyi bu üç dövlət başçısına özünün düşməni kimi baxan Rusiya onları məhv etmək üçün hər vasitəyə əl atmağa hazırdır. Lakin bu dövlətlərdə durum fərqlidir. Ukrayna və Azərbaycandan fərqli olaraq, Rusiya Gürcüstanda daha sərbəst hərəkət edir. Gürcüstanda yerləşdirdiyi əsgərlərə və bazalarına güvənən Rusiya, növbəti hakimiyyət dəyişikliklərindən bəhrələnəcəyindən arxayındır. Dövlət başçısı Şevardnadzeyə qarşı Rusiya Xüsusi Xidmət orqanları tərəfindən təşkil olunmuş sui-qəsdlər bu arxayınlıqdan irəli gəlir. Nə qədər narazı olsa da Ukrayna və Azərbaycanda hakimiyyət dəyişikliyi Rusiyaya sərf edir, çünki öz ordusu ilə bu dövlətlərə müdaxilə etməyin qeyri-mümkünlüyünü başa düşür, çevriliş olarsa, bu dövlətlərdə hakimiyyətə Rusiyaya qarşı daha sərt mövqeli adamların gələcəyini Moskva daha gözəl bilir. Bir qədər sonra Rusiya Xüsusi Xidmət orqanlarının Gürcüstan və Azərbaycan çevrilişlərindəki müqayisəli rolundan və qismən Çeçenistanda olan çevriliş cəhdindən danışacağıq. İndi isə 1993-cü il 4 iyun qiyamı ərəfəsində Azərbaycanda hərbi, siyasi, iqtisadi vəziyyəti bir qədər analiz etmək və oxucuya bu barədə qismən də olsa, məlumat vermək istəyirəm. 4 iyun qiyamından əvvəl ay yarım idi ki, döyüş bölgələrində atəşkəs elan edilmişdi və hər iki tərəf bu atəşkəsə çox ciddi şəkildə riayət edirdi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası özünün 822 nömrəli məşhur qətnaməsini (bütün münaqişə boyu ərzində Azərbaycanın lehinə olan yeganə sənəd) qəbul etmişdi. Qətnaməyə əsasən erməni silahlı qüvvələri iyun ayının 15-nə kimi Kəlbəcəri qeydsiz-şərtsiz olaraq boşaltmalı, Şusa və Laçının boşaldılması üçün danışıqlara başlamalı idilər. Bu qətnatnənin icra mexanizmini müəyyənləşdirən sənəd hazırlanmış və münaqişə edən tərəflərin hamısı bu sənədi imzalamışdılar. Bu sənədi imzalama prosesində Dağlıq Qarabağ erməni icmasının başçısı tərəfindən maniə yaradılmışdı ki, o məsələni də, vəziyyətin Ermənistan üçün çıxılmaz olduğunu anlayan, Levon Ter-Petrosyan həll etmişdi; bunun üçün Xankəndidə erməni icmasının başçılarını inandırmağa iki gün vaxt sərf etmişdi. Dünyanın güclü dövlətlərindən ABŞ, Almaniya, İngiltərə, Türkiyə, İsrail, Ukrayna və başqaları artıq Azərbaycana hörmətlə yanaşır, münaqişə ilə əlaqədar məsələlərdə tədricən Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə etməyə başlayırdılar. Rus ordusu Azərbaycan ərazisindən son əsgərinə qədər çıxarılmışdı, nəinki SSRİ-də, hətta bütün Avropada birinci olaraq. Bütün bunlar Elçibəy iqtidarının və şəxsən Elçibəyin xarici siyasətdə qazandığı uğurlar ilə bağlı idi. Təsadüfi deyil ki, 1993-cü ilin 15 iyununda Azərbaycanın Milli Məclisinə sədr seçiləndən sonra etdiyi çıxışında H.Əliyev xüsusi olaraq qeyd etdi ki, keçən bir ildə Azərbaycan uğurlu xarici siyasət aparmışdır. İqtisadiyyat və sənaye sahəsində olan uğurlar göz qabağında idi. 1991-ci ildən iş fəaliyyətinə son verilmiş zavod və fabriklərin fəaliyyəti bərpa edilmiş, müəssisələrin rəhbərlərinə iş fəaliyyətində kifayət qədər sərbəstlik verilmiş və bundan ruhlanan sənaye obyektlərinin rəhbərləri artıq yaxşı nəticələr əldə etməyə başlamışdılar. Tağıyev adına toxuculuq kombinatının, Sumqayıt alüminium zavodunun və başqa bu kimi sənaye obyektlərinin nəticələri çox fərəhləndirici idi. Sənaye obyektlərinin tam gücü ilə işə Yüklə 453,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|