Salatın Əhmədli
195
şəklidir. Rayon mərkəzindən bizi gətirən «UAZ»
maşınının (o vaxt dağ kəndlərinə belə maşınlar taksi
kimi işləyirdi) pulunu Laçın verdi. Evə çatana qədər
çəkiləcək xərci Laçın hələ Bakıdan hesablamışdı.
«UAZ»-ın pulunu ve-rəndə gördüm ki, Bakıdan rayon
mərkəzinə
qədər
gəl-diyimiz
puldan
rayon
mərkəzindən kəndə qədər olan məsafənin pulu daha
çoxdur. Təəccüblə baxdığımı görən Laçın güldü:
- Bəs necə, elə bilirsən dağlarda yaşamaq
asandır?
- Yox, demirəm ki, asandır. Amma, burada bir
uyğunsuzluq var.
- Uyğunsuzluq olmasaydı daha köhnə hökuməti
niyə yıxmağa çalışırdıq. Yetmiş il ərzində bu məsələni
sovet hökuməti həll edə bilməyib,-Laçın lap bişmiş
siyasətçi kimi cavab verdi.
Atasının bizə yaxınlaşdığını görüb söhbətimizi
yarımçıq kəsdik. O, əvvəlcə mənimlə görüşdü. Çox
isti, lap elə doğma balası kimi məni qucaqladı:
- Xoş gəlmisən, ay bala. Sən də Laçının qardaşı-
san. Bax bizim bu dağlar sənə peşkəşdir,- dedi. Sonra
da Laçınla görüşdü.
Salatın Əhmədli
196
Dönüb yoldan bir qədər yuxarıda bulağın başında
dayanmış, bizdən bir az böyük olan cavanlara işarə
elədi. Nə dediyini başa düşməsəm də, bizə yolu
göstərdi:
- Qalxın yuxarı, gəlirəm.
Bulağın başına yığışan, bizi qarşılamaq üçün
gəlmiş adamlar Laçınla məni araya aldılar. Mənimlə
mehribanlıqla görüşəndən sonra onlardan biri zarafatla
məni göstərib dedi:.
- Dostun nə yaxşı ilin-günün bu çağında bu tə-
rəflərə gələ bilib?- Bilmirsiniz, güllə altındayıq?
Başqa birisi yenə Laçına söz atdı:
- Gərək qonağını göz bəbəyin kimi qoruyasan,
sağ-salamat Bakıya qaytarasan. Bakılı hara, bu dağlar
hara? Gözlə ha, qayalardan ayağı sürüşməsin.
Mən özüm də şəhərli olmadığımı onlara
söylədim.
- Düzü, mən kənd uşağı olsam da aran yerində
bö-yümüşəm. Yerimiz düzəngahlıqdır. Muğan ellərin-
dənəm,-həm də etiraf etdim,-Düz deyirsiniz, mən belə
dağlar görməmişəm.
Elə bəri başdan sərt qayalara, başı buludlarda itən
sıldırım dağlara tərəf baxıb heyrətimi gizlətmədim.
Salatın Əhmədli
197
Quzuluq tükü üstündə olan bir toğlunu lap
mənim yanıma çəkdilər. Laçının atası qolunu çirmə-
lədi. Bıçağı toğlunun başına çəkəndə aralanmaq istə-
səm də, Laçın məni buraxmadı.
- Ə, burda dur, toğlunu sənin ayağına kəsirlər,
mənim yox.
Bir qədər sıxılsam, çəkinsəm də Laçınla münasi-
bətimizdən irəli gələn cəsarətimlə onu cavabsız
qoymadım:
- Düz deyirsən, hər dəfə sənin gəlişinə bir toğlu
kəssələr onda bu dağlarda qoyun-quzu qalmaz.
Bu sözə hamı gülüşdü.
Bulağa endik, bulaq başında qızlar qab-qacağı
suya çəkir, bulaqdan bir qədər yuxarıda, yaşıl çəmənli
yastanada süfrə salırdılar. Laçın onları bir-bir gös-
tərirdi:
- Anamı gördün, bayaq səninlə görüşdü. Bu, ba-
cımdır, adı Bənövşədir. O da bibim qızı Lalədir. Orta
məktəbin axırıncı sinfindədirlər.
Laçınla atası bir qədər qarabəniz, mis rənginə
çalsalar da Bənövşə çox göyçək, dürüst və qamətli bir
qız idi. Deyərdim ki, anasına çəkib. Amma bir ailənin
övladı olduqları elə kənardanca diqqəti çəkirdi.
Salatın Əhmədli
198
Lalənin isə yanaqları dağ laləsi kimi közərirdi.
Kürəyinin arxasına atdığı saçları qoşa hörüyə
yığılmışdı. Hələ o vaxtacan kənddə dəbdə olduğundan
saçlarını başının ortasından ayırmışdı. Elə bil başının
ortasından bir cığır keçirdi. Amma yanlarından saçının
gödək hissəsi alnında və ya-naqlarının yanında qıvrılıb
cığa yaratmışdı. Bu da ona ayrıca bir gözəllik verirdi.
Biz bulağa yaxınlaşanda qızlar əl saxlayıb kənara
çəkildilər. Lalə:
-Xoş gəlmisiniz,-dedi.
İlahi, qızın bir-birinə yapışmış dodaqları açılanda
elə bil ki, qönçəsi çat vermiş qızılgül idi, gözümü ox-
şadı. Hələ o vaxtdan illər keçsə də, onun «xoş gəlmisi-
niz» sözlərini dediyi zaman aldığı görkəm gözümün
qabağındadır.
Turşsuyun üstündə gün əyilənəcən qaldıq. Arada
Laçınla mən meşə dolayısı ilə gəzintiyə çıxdıq. Ancaq
Lalə elə bil ki, gözlərimin qabağında idi. Haraya ge-
dirdimsə onu görürdüm. Bu, nə idi? Hansı hiss idi bir-
dən-birə məni çulğamışdı?
- Qızlar orta məktəbin axırıncı sinfində oxuyur-
lar. Bu il ali məktəbə sənəd verəcəklər,- deyə Laçın
dilləndi:
Salatın Əhmədli
199
- Gələn il üçün gərək qızlara indidən ev axtaraq.
Laçın deyəsən doğrudan-doğruya elə indidən
qayğılanırdı. Zarafat deyil, biz üçüncü kursu bitirirdik.
Hələ bir il oxuyacaqdıq. Lalənin ali məktəbə qəbulu
mümkün olsaydı, o vaxt dediyimiz kimi, tələbə yolda-
şı olacaqdıq.
Beş gün dağlarda Laçıngilin qonağı oldum. Laçı-
nın anasının tələbi ilə biz hər gün yuxudan tez durur-
duq. Səhərin gözü açılmamış Səlimə xala biz yatan
otağa daxil olur, Laçını haylayırdı:
-Dur, səhər-səhər ayağınız çöl-çəmənin şehinə
dəysin, bir bulağa enin, üzünüzə dağ suyu vurun.
Biz nə qədər tez qalxsaq da Bənövşəni də, Laləni
də bizdən tez oyanmış görürdük. Onlar çəpər qonşusu
idilər.
Tüstülənən samovar, həyətdəki ağacın altındakı
stolun üstünə düzülmüş qaymaq, bal, pendir bizi
gözləyirdi. Biz süfrə başına keçənə qədər heç kim
stola yaxınlaşmırdı. Ağ süfrə dəsmalı yeməklərin
üstündən götürülmürdü. Yeməkdən sonra ailə üzvləri-
nin hərəsi bir işin dalınca gedirdi. Az müddət də olsa,
qızlarla birgə qalırdıq. Mənə elə gəlirdi ki, bir qədər
hürkək olan Lalə artıq qəlbimdə yanan alovlardan
Salatın Əhmədli
200
xəbərdardı. Dərslərinə dair verdiyim suallara da üzünü
yana tutub cavab verirdi. Bu zaman onun qırmızı
yanağının bir az da allandığını hiss edirdim. Qəlbimdə
bir işıq alovlanmışdı. Nədənsə mənə elə gəlirdi ki,
Lalə elə bu il ali məktəbə qəbul olunacaq. Və mən də
artıq ruhumu ovsunlamış hisslərimi, duyğularımı ona
Bakıda aça biləcəyəm.
Yola düşmək vaxtı gəldi. Onunla necə görüşüb
ayrılacağımı bilmirdim. Laçıngilin yaxşı bağ-bağçası
vardı. Dəmir tor çəkilmiş çəpərin içəri üzündə cərgə
ilə ağ-qırmızı qızılgüllər əkilmişdi. Laçın məni güllə-
rin yanına apardı:
- Gəl bu güllərdən bir neçəsin dərib özümüzlə
Bakıya aparaq. Bizə inanmayacaqlar, ancaq qoy
inansınlar. Bunlar soyuğa davamlı sortlardır. Atam
aşağılardan gətirib əkib. Bir bizim həyətimizdədir, bir
də bibimgilin həyətində.
Laçın bir neçə gülü saplağı uzun olmaqla
qayçıladı. Qönçələr yarımaçılmış vəziyyətdə idi. Gül-
ləri mən götürdüm. Bu vaxt Lalə də öz həyətlərindən
bir neçə qızıl-gül qönçəsi gətirdi. Mən əlimi ona uzat-
dım. Bu, vida görüşü idi. Ancaq gələcəyə ümidli gö-
rüş. Lalə dərdiyi gülləri mənə verdi. Onları qucağımda
Dostları ilə paylaş: |