KöRPƏ SƏSİ, ana nəFƏSİ
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Salatın Əhmədli 327 A N D
- Salatın Əhmədli 328
- Salatın Əhmədli 329
- Salatın Əhmədli 330
- Salatın Əhmədli 331
- Salatın Əhmədli 332
- Salatın Əhmədli 333
- Salatın Əhmədli 334
- Salatın Əhmədli 335
- Salatın Əhmədli 337
- Salatın Əhmədli 339
- Salatın Əhmədli 340
- Salatın Əhmədli 341
- Salatın Əhmədli 342
- Salatın Əhmədli 343 SALATIN ƏHMƏDLİ
Salatın Əhmədli 327 A N D Qapıbir qonşuda yas düşmüşdü. İçəridən gələn ağlaşma səsi, eşidilən ağı iliklərə işləyirdi. İndi tez-tez qapılardan ağı səsləri gəlirdi. Qarabağ uğrunda şəhidlər verirdik. Bu gün də qeyrət hissi içində alova çevrilən oğullarımız var ki, Qarabağ itkisinə dözmür, vətən uğrunda döyüşlərdə canından belə keçməyə hazırdır. Ağ-dərə uğrunda gedən döyüşlərdə can verən Vaqif bu igidlərdən biri idi. Ağdərə düzən yerdi, İgidlər gəzən yerdi, Evin yıxılsın, erməni, Əlim üzülən yerdi. Böyük bacı ara vermədən yanıqlı-yanıqlı ağla- yırdı. Qardaşının ölümünə tez-tez bayatı deyir, məclisdə oturmuş arvadların göz yaşı tökməsinə səbəb olurdu. Əzizinəm, qar daşı, Qarlı dağdan qar daşı, Bacıları görüm ki, Ağlamasın qardaşı. Salatın Əhmədli 328 Yasa gəlmiş qadınların, gəlinlərin, ağbirçəklərin hərəsinin bir dərdi, bir yaralı yeri vardı. Kimisi sakitcə, kimisi göynəyə-göynəyə ağlayırdı. Yas yerində ağı deyib ağlamaq dədə-baba adətimizdi. Əgər yas yiyəsi və ya başqa birisi ağı deyib ağlamırsa, o ölüyə qarşı etinasızlıq, hörmətsizlik hesab olunur. Vaqifin kiçik bacısı Sona daşa dönmüşdü, gözündən bir damcı yaş çıxmırdı, dilindən bir kəlmə ağı-bayatı eşidilmirdi… Bunun şahidi olan yasa gəlmiş qadınlar arasında pıçhapıç düşdü, onlar bir-birinə baxırdı, dilləri və gözləri öz işində idi; “bacıya bax da, gözündən bir damcı yaş da çıxmır. Qardaş ölə, bacının gözündən yaş çıxmaya, müsibətdir… Allah adamı belə bacıdan saxlasın”. Sözlər nə qədər yavaş deyilsə də bacıların qula- ğına çatırdı. Ancaq bacıların hec biri bu deyilənlərə əhəmiyyət verməyib öz işlərində idi; böyük bacı ağlayıb özünə divan edir, kiçik bacı Sona isə dinməz- söyləməz oturmuş, kirimişcə başını aşağı salıb fikrə getmişdi. Aradabir bulaq kimi qaynayan göz yaşlarını dəsmalının ucu ilə yavaşca silirdi. Bacılar yanar, ağlar, Günlərin sanar ağlar, Salatın Əhmədli 329 Qardaşı ölən bacı Halına yanar ağlar. ... Vaqif bacıların yeganə qardaşı idi. Zahiri qədər daxili də gözəl idi, uşaqla uşaq, böyüklə böyük olan Vaqif Qarabağ uğrunda döyüşlərə yollandı. Erməni vandalistlərinin tapdağı altında inildəyən ana vətəni azad etməyi özünə şərəfli borc hesab edirdi. Vaqif Ağdərə uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak etmiş, peşəkar kəşfiyyatçı kimi tanınmışdı. Onun iti zəkası, böyüklərə məxsus məsləhətləri həmişə özünü doğruldurdu. Odur ki, dəstənin komandiri də həmişə onunla hesablaşırdı. Ermənilərə qarşı hansı tərəfdən, necə hücuma keçməyi, hansı manevrlərdən istifadə etməyi yol-daşlarına başa salırdı. O gün yenə də kəşfiyyata getmişdilər. Dəstədə dörd nəfər idilər. Gecə yatmış ermənilərin içinə girə- rək tapşırığı yerinə yetirmişdilər. Geri qayıdarkən du- yuq düşmüş erməni quldur dəstəsinin onların dalınca gəldiyini gördülər. Azərbaycan ordusunun mübariz bir hissəsi olan bu dəstənin başçısı Vaqif yenə də yoldaşlarının köməyinə çatdı: -Siz üzüyuxarı gedin, mən onların qabağını sax- layacağam. Salatın Əhmədli 330 Vaqifdə Vətən sevgisi çox böyük idi. O, hələ uşaq ikən anası Pakizədən ermənilərin törətdikləri vəhşilikləri eşitmişdi. Onun kövrək uşaq qəlbi ermənilərə qarşı kinlə dolmuşdu. Anası danışırdı ki, dağın o üzündə yaşayan ermənilər tez-tez azərbay- canlıların yaşadığı kəndə hücum edir, dinc əhalini gülləbaran edir, adamları öldürürdilər. Kəndin kişiləri ermənilərə qarşı əks hücuma keçir, kəndi, arvad- uşaqları onların caynağından azad ed irdilər. Bu döyüşlərdə Pakizənin əmiləri də iştirak ediblər. Qeyri- bərabər döyüşdə ermənilər onları əsir götürüb kənddən çıxmışdılar. Bir neçə gündən sonra isə onların atları dağ başında görünmüş, çöldə heyvan otaran çobanlar atı tanımışdılar; Atlardan biri Pakizənin əmisi Əbdüləzimin idi. Ermənilər onu öldürüb şaq -qalamış, sonra parça-parça edilmiş cəsədini çuvala doldurub ata yükləmişdilər. Çobanlar çuvalın ağzını açanda ətürpədici mənzərə ilə qarşılaşmışdılar. Əbdülə-zimin anasının qiyyə çəkərək ermənini qarğamaqdan başqa heç nəyə gücü çatmamışdı. Bütün bunlar balaca Pakizənin yaddaşına həkk olunmuş, yeri gəldikcə bu faciəvi hadisəni öz övladlarına danışırdı. Balaca Vaqif Salatın Əhmədli 331 fikrə dalır, gah at minib erməninin üstünə gedir, atının ayaqları altına salır, gah atdan düşüb əlbəya-xa olur, sonda boğazından tutub onu boğurdu. Vaqifin ürəyinin dərinliklərində yer eləmiş inti- qam hissi heç vaxt səngimirdi. İndi Vaqif yoldaşlarına deyəndə ki, siz gedin, mən onların qabağını saxlayacağam, o, özündə on nəfərin gücünü hiss edir- di. Atdığı güllələrin biri də boşa çıxmırdı. Vaqif yoldaşları ilə sağollaşıb yavaşca qabağa getdi. Sağ tərəfdə bir az bundan qabaq gördüyü xən- dəyin içinə atıldı. Ermənilərin fikrini yoldaşlarından yayındırmaq üçün onlara tərəf bir-iki güllə atdı. Otu- rub onların yaxınlaşmasını gözlədi. Yaxın məsa-fədən neçə nəfər olduqlarını bildi; 20 nəfər idilər. Vaqif on- ların daha da yaxınlaşmasını gözlədi və əlində hazır vəziyyətdə saxladığı qumbaraları bir-birinin ardınca düşmənlərə tərəf atmağa başladı. Çaş-baş qalmış ermənilər gözləmədikləri həmlədən özlərini itirərək xəndəyi necə gəldi güllə yağışına tutdular. Güllələrdən biri Vaqifin budundan dəydi. O, ayağını tutdu, bildi ki, yarası qan versə ölə bilər. Yerə uzandı. Onu qan aparırdı. Birdən qulaqlarına əks tərəfdən güllə səsləri gəldi. Bu əsl möcüzə idi. Güllə atan Salatın Əhmədli 332 Azərbaycan ordusunun əsgərləri idi. Vaqif düşmən gülləsindən aldığı yaradan çoxlu qan itirdiyinə görə halı qarışmışdı. Gözlərinə duman çökmüş, üzündə isə xəfif bir gülüş yaranmışdı. O, sanki demək istəyirdi: “Mən intiqamımı aldım, ancaq hələ ölmək istəməz- dim, vətənim dardadır, ona kişi qeyrətli oğul gərəkdir. Bircə məni tapıb buradan çıxartsaydılar, mən ölməzdim, ermənilərlə hələ davam qabaqdadır». So- nralar Vaqifə demişdilər ki, onun atdığı qumbaralar- dan on bir erməni qəsbkarı məhv olmuşdu. «Aha, deyəsən mənə tərəf kimsə gəlir, kaş bu gələn Azərbaycan əsgəri olaydı. Erməni əlinə düşüb alçalmayaydım. Ancaq, deyəsən mənim gülləm qalmalıdır? Hə, budur, qalıb». Vaqif əlini qan verən ayağından çəkdi. Axırıncı gülləni özünə saxlamışdı. Qərarı qəti idi. Tapançanın tətiyini çəkib hazır dayanmışdı. Budur, ayaq səsləri yaxınlaşır. Qarşı tərəfdən atılan güllələrin səsi zəifləmişdi. Vaqif huşunu itirməkdə olsa da bunu hiss edirdi. Göz qapaqları ixtiyarsız qapanırdı. Birdən başının üstündə bir nəfərin dayandığını hiss etdi. Zorla gözlərini açdı, əsgərin papağına nəzər saldı. Papağa vurulmuş nişanı görəndə özündən asılı olmayaraq gözləri yumuldu… Salatın Əhmədli 333 Gözlərini bir də xəstəxananın reanimasiya şöbəsində açdı. Əvvəlcə heç nə başa düşmədi. Harada olduğunu dərk edə bilmədi. Buraya necə, kim tərəfindən gətirildiyini də bilmədi. Gözlərinin qabağında xırdaca, qara nöqtələr oynaşmağa başla-dı. Bir az baxdıqdan sonra baxışları duruldu. Asta-asta gəzib pıçıldaşan həkimləri görməyə çalışdı. Həkimin birinin gözü ona sataşdı. Vaqifin açılmış gözlərini görüb yaxınlaşdı, ona sarı əyilib: –Şükür Allaha, ayıldın, anan namaz üstə imiş, bizimkilər vaxtında çatmasa idilər, Allah bilir axırın necə olacaqdı. Səni təbrik edirəm, sənə daha ölüm yoxdu, - dedi. Vaqifin yaraları ağır olsa da getdikcə halı yaxşılaşırdı. İndi ona hər şey nağıl, yuxu kimi gəlirdi. Hər şey xəyalında canlanırdı: yoldaşları ilə kəşfiyyata yollanması, tapşırığı yerinə müvəffəqiy-yətlə yetirmələri, ermənilərin izə düşərək onları gülləbaran etmələri, yoldaşlarını uzaqlaşdırıb özü təkbaşına ermənilərin qabağını saxlaması, yaralan-ması… hamısı bir kino lenti kimi gözlərinin önündən keçdi. Salatın Əhmədli 334 Vaqif üzərində həkimlərin böyük qayğısını hiss edirdi. O, bir müddət sonra həkimlərə, tibb bacıları-na minnətdarlıq edərək xəstəxanadan çıxdı. İgid pəhləvan kimi boylu, buxunlu Azərbaycan əsgəri evinə əlil arabasında qayıdırdı. Ailə Vaqifin sağ-salamat qayıtmasını bayram edirdi. Ancaq onların bu sevinci uzun sürmədi. Vaqif bədənində ağrı hiss etməyə başladı. Günlər keçdikcə onun halı xarablaşırdı. Erməni gülləsi öz işini görmüşdü, qəsbkarların gülləsi Vaqifin ayağını şikəst etmişdi. Aldığı müalicənin təsiri qısa olurdu. Vaqif daha ayağa qalxa bilmirdi. Onun dərdin- dən ata-anasının qəddi əyilmişdi. Kiçik bacısı Sona gecə-gündüz onun qulluğunda dayanır, onun hər əzabına, hər sızıltısına «can» deyirdi. Onun əri Qarabağ vuruşlarında vətən yolunda şəhid olmuşdu, beş ayın gəlini ər evindən geri dönmədi. İndi də budur, qardaş can verir, bacı ikinci bir əzizini şəhid verirdi. Vaqif aldığı yaradan qurtula bilmədi… …Məclisə yığışan arvadlardan birinin pıçıltı ilə yanındakının qulağına dediyi söz ətrafa səpələndi. Salatın Əhmədli 335 Ağlayanların göz yaşı üzündə dondu; Sona ağlamırdı, böyük bacı onu qucaqlayıb nalə çəkirdi: -Ağla mənim bacım. İçində tüğyan edən göz yaşlarını ürəyinə axıtma. Dilində bitən ağılarını denən. Ər şəhid verdin, ağlamaqdan gözünün yaşımı qurudu, indi qardaşa ağlaya bilmirsən? Ərin cənazədə gəldi üstünə, qardaşın əlil arabasında. Ağla, bacım ağla... Vaqifin qırxı çıxana qədər el-oba Sonanın “daşa dönmüş” ürəyindən danışdı. Qırxdan bir həftə sonra Sona yoxa çıxdı. Beş ay sonra isə Sonanın sorağı ordudan gəldi. Sona erməni- lərlə döyüşlərdə dəfələrlə ərinin də, qardaşının da intiqamını aldı, geri dönmədi, axı, o cəbhəyə gedəndə böyük bacısının yanında and içmişdi ki, Qarabağ şəhidlərinin intiqamını düşməndə qoymayacaq. Salatın Əhmədli 336 MÜNDƏRİCAT Ön söz.......................................................3 Haramxanın dəyirmanı ........................................ Çiçəklər sevinirdi................................................. Aqil kişinin nağılı ................................................ Vaxtında evlən............................................ Saçlarını niyə kəsdirmisən?.. ....................17 Başdaşı əhvalatı.........................................27 Zirzəmidə qazılan məzar ..........................42 Dəllək Muradın “dərsi”. ....................................... O yerlər min xəyal eylər ...................................... Ərin üzü dönüncə ................................................ Körpə səsi, ana nəfəsi................................56 Mən səni gözləyirəm ........................................... Cijim yuxuma gəlmişdi........................................ Heyva çiçəkləri .................................................... Bizdən küsən illərimiz ......................................... Həzin bir xatirə .................................................... Sizi görməyə gəldim Təndir yarası..............................................66 Gül öpüşü...................................................76 Salatın Əhmədli 337 Günahmı? Savabmı? .................................86 Bir çanaq un .......................................103 Əcəm çocuqları.........................................116 İnildəyən torpaq........................................123 Ata fəryadı................................................130 Qorxu........................................................144 And...........................................................157 Mündəricat...............................................165 Salatın Əhmədli 338 SALATIN ALI QIZI ƏHMƏDOVA (ƏHMƏDLİ) Salatın Alı qızı Əhmədova 1956-cı ildə Ağstafa rayonunun Poylu qəsəbəsində anadan olmuşdur. 1974-1980-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universiteti- Salatın Əhmədli 339 nin Kitabxanaçılıq və biblioqrafiya fakultəsini bitirib. Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində və Xətai adına kütləvi kitabxanada müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Salatın Əhmədli Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin Azərbaycan dili və pedaqogikası kafedrasının müdiri və dosentidir. Universitetin YAP- nın Qadınlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda, «İşıq» qadın jurnalında baş redaktorun müavinidir. «Yada düşdü» jurnalının və «Kredo» qəzetinin redaksiya heyətinin, «Turan» Qadınlar Mərkəzinin, «Bura Vətəndir», DAMM-ın Qadın şurası və idarə heyətinin üzvüdür. Dünyanın 30-dan çox ölkəsində olubdur. «Xalq şairi N.Həsənzadəyə Poylu beşiyindən məktub» (I-II nəşr), «Səfərnamə» (I-II kitab), «Ömrünü Qazaxda yaşayan şair», «Həcc ziyarəti», «Hüseyn Cavidin ev muzeyi», «Sənsiz» (tərtibçi), «Azərbaycan poeziya çələngi» (tərtibçilərindən biri), «Məhsəti». Ensiklopedik toplu (2 müəlliflə), «XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Poeziya» (tərtibçilərdən biri), XIX-XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Nəsr (tərtibçilərdən biri), «İncilər» Ensiklopedik toplu (tərtibçilərdən biri), «Bura vətəndir» (iki müəlliflə), Salatın Əhmədli 340 «İlqarsız dünya» (iki müəlliflə), «Şairlər vətəni bizim tərəflər» (tərtibçilərdən biri), «Şərəfli ömür yolu» (tərtibçilərdən biri), «Şama bənzəyən ömür» (tərtibçi), «Şeirimizin Nərimanı» (iki müəlliflə), «Hər kim yüz il unutmasa» (iki müəlliflə), «Analar köç edəndə», «Yol gedir Naxçıvana», «Bir elatın dastanı», «Heydər Əliyevin dil siyasəti» (Rəsmi sənədlər) kitabları, «Heydər Əliyevin dil siyasəti» və «Heydər Əliyev və ədəbi-tarixi proses» monoqrafiyaları işıq üzü görmüşdür. «Heydər Əliyevin dil siyasəti» və «Analar köç edəndə» kitabları türkçəyə uyğunlaşdırılaraq Türkiyə- də çap olunub. «Hər kim yüz il unutmasa», «Bir elatın dastanı», «Analar köç edəndə» və «Hekayələr» kitabı əski əlifba ilə İranda Azərbaycan dilində çap olunub. Xeyli sayda elmi və publisistik məqalələri xaricdə və respublikanın dövrü mətbuatında çap edilmişdir. Eyni zamanda xalq şairi N.Həsənzadənin «Poylu-beşiyim mənim» və F.Ləmanın «Onu zaman seçib» poemasını bədii qiraətlə diskə yazdırmışdır. «Poylu-beşiyim mənim» diski Tehranda üzü köçürülərək, orada azərbaycanca çap edilən «Xudafərin» jurnalına əlavə kimi jurnalın abunəçilərinə göndərilmişdir. Salatın Əhmədli 341 2010-cu ildə «Heydər Əliyevin dil siyasəti» mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya üzrə fəlsəfə doktoru adını almışdır. Yaradıcılıq xidmətlərinə görə «Qızıl Qələm», «Cəfər Cabbarlı», QXC-nin «Əliağa Şıxlinski» və bir sıra İB-in fəxri diplomlarına və mükafatlarına layiq görülmüşdür. Qardaş Türkiyə, İran, Gürcüstan Yazarlar Birliyinin və Almaniyanın Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Mədəniyyət İnstitutunun fəxri diplom və ödüllərinə layiq görülüb. Ukrayna-Azərbaycan mədəniyyətinin inkişaf etməsində göstərdiyi xidmətlərinə görə Ukraynadakı Azərbaycan konqresinin fəxri fərmanı ilə mükafatlandırılıb. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqının «Ustad sənətkar» və «Azərbaycan bayrağı» Ali Media mükafatına layiq görülmüşdür. 2014-cü ildə Azərbaycan mədəniyyətinin dünyada tanıdılması və yayılması, gənclərin tolerantlıq və qarşılıqlı hörmət ruhunda tərbiyə olunmasında göstərdiyi xidmətlərinə görə Kiyev və bütün Ukray- nanın Apostol Pravoslav kilsəsinin met-ropoliti tərəfindən «Apostol Andrey Pervozvannıy» ordenin ilə təltif olunmuşdur. AYB-nin və AJB-nin üzvüdür. Rəsul Salatın Əhmədli 342 Rza Beynəlxalq Ədəbi mükafatının laureatıdır. Ədə- biyyatımızın təbliği sahəsində böyük fəaliyyətinə görə Səməd Vurğun adına mükafata layiq görülmüşdür. «Kitab evi» İB-nin sədridir. Salatın Əhmədli 343 SALATIN ƏHMƏDLİ Körpə səsi, ana nəfəsi Çapa imzalanıb 1.01.2015. Kağız formatı 6084 1/16. Çap vərəqi 12,5. Tiraj 500 Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|