Salatın Əhmədli
321
əsəblərini süni bir təbəssümlə
cilovlayıb vəziyyəti bəri
başdan gərginləşdirmək istəmədi.
- Elədir, elədir, oğlum. Biz gərək bu yerlərin hər
qarışının qədrini bilək. Sizin kimi erməni
cavanları bu
abidələrin tarixini gərək yaxşı bilsin.
- Doğrudur, müqəddəs ata, hər şeyi biləndə in-
san yolunu azmır.
- Sağ olun, polkovnik Yesayan. Mən də elə bu
gən
clərə onu deyirəm də.
- Bilirəm, səninlə bir dəfə söhbət eləmişdik, gə
-
rək ki, yadından çıxmamış ola.
- Doğrudur, oğlum
.
Keşiş Qriqori “oğlum” sözünü artıq neçənci dəfə
idi deyirdi. Və özü də hiss olunurdu ki, bununla
polkovnik Yesayevə yarınmaq, nəzərini yayındırmaq
istəyir. Polkovnik də onun gözlərinin içinə baxırdı.
Bəbəklərinin necə səyridiyini görürdü və bu
səyrimələr sanki onun özünün vurnuxmasın-dan xəbər
verirdi. Keşiş hiss edirdi ki, deyəsən gözləmədiyi
qonaqların gəlişi
ciddi məqsəd daşıyır. Hadisənin necə
qurtara
cağını dərk eləməsə də, ciddi narahatlıq artıq
onun bütün varlığına hakim kəsilmişdi.
Salatın Əhmədli
322
Polkovnik Yesayevin ona yaxınlaşdığını görəndə
bir anlığa ona elə gəldi ki, onu parçalamağa gələn ac
canavarı görür. Vahiməsindən təmkinini itirdi. Bir az
geri çəkildi. Ayağı daşa ilişib büdrədi. Papağı
başından düşdü. Ətrafında olan erməni gən
cləri onu
yıxılmağa qoymadılar. Polkov-nik Yesayev yaxına
gəlib onun qolundan tutdu.
- Bizimlə gedəcəksiniz.
Daha başqa söhbət olmadı. Gən
clər keşişin pa-
pağını götürdülər.
Vilayət mərkəzində məlum təyinatlı idarənin əsas
binasında bir-iki saatlıq söhbətdən sonra gən
c-ləri
buraxdılar. Keşiş Qriqori ilə də söhbət elə çox
uzanmadı. Keşiş Qriqorini də buraxdılar. Onun top-
ladığı daşları da Şuşa tarix muzeyinə verdilər.
Bir müddət Keşiş Qriqori səksəkə içərisində ya-
şadı. An
caq sonralar eşitdiyi xoş xəbər onu çox
sevindirdi. Polkovnik Yesayevi harasa xari
ci ölkəyə
göndərmişdilər. Deyəsən, Əfqanıstana. Daha son-ralar
Keşiş Qriqori oğlu Slavikə danışmışdı ki, o vaxt Ye-
sayevin bəxti gətirdi. Bəs ne
cə, bir var avtomobil
qəzasında öləsən, bir də var sülh missiyasına görə.
Salatın Əhmədli
323
Əfqanıstana daha çox müsəlmanları göndərirdilər. Bu
xəbəri ona Eçmiədzində dedilər. Elə həmin söhbətdə
o, daha bir xəbər eşitdi və buna da doyun
ca güldü.
Polkovnik Yesayevi Əfqanıs-tana göndərməmişdən
əvvəl Moskvada sünnət eləmişdilər.
Yesayev daha Əfqanıstandan qayıtmadı.
Slavik Qarabağda hadisələr kəskinləşəndə Kara-
peti və yaxın dostlarını ətrafına toplayıb azərbaycanlı-
lara qarşı vuruşmağa təhrik edəndə baş verənləri
yetərincə dərk etməyən dostlarına atasının söylədik-
lərini çatdırırdı:
-Əgər
biz
azərbaycanlıları
burdan
qovub
çıxarmasaq, gec-tez onlar biz gəlmə erməniləri dədə-
baba torpaqlarından qovub çıxaracaqlar. Bizə kömək
edənlər var. Bizim vəzifəmiz bizim üçün vuruşanlara,
bizə kömək edənlərə yardımçı olmaqdır. Kim bundan
imtina etsə Yesayevin aqibətini unutmasın.
Karapet də eşitdiklərinin qorxusundan, tək
anasını və bacısını düşünərək Slavikin dəstəsinə
qoşuldu. Karapet hər gün oraya gətirilən hərbiçilərə,
ordakı ordu əsgərlərinə sınıq-salxaq Villisində ərzaq,
Salatın Əhmədli
324
içki daşıyırdı. Anası da hər gün ona kömək etmədiyi
üçün qarğış yağdırırdı.
İndi o bu dəhşətli gecədə əlində fanar hərbiçilərin
qarşısına düşüb bələdçilik etdiyi üçün, günahsız insan-
lara rəhm etməyən bu qaniçənlərə, Keşiş Qriqoriyə,
Slavikə, özünə lənət yağdırırdı. Amma səsini
çıxartmadan, ağzından axan köpüyü kürkünün qoluna
silə-silə qabağa düşüb gedirdi.
Qulağına gələn səslərə əhəmiyyət verməyən, başı
dumanlı halda yeriyən Karapet o zaman ayıldı ki, əli
silahlı, pusquda durmuş azərbaycanlıların atdığı atəş
nəticəsində yanındakılardan bir neçəsi yerı sərildi.
Karapet Stepanın və Albertin yerdə uzanmış cansız
cəsədini görüb bir an duruxdu və birdən dəlicəsinə
gülməyə başladı. Azərbaycanlılar sağ qalan ermənilə-
rin
silahlarını
əllərindən
aldılar.
Əl-ayaqlarını
sarıdılar. Kamil hələ də qəhqəhə çəkən Karapeti Əlifə
göstərdi:
-Bunu neyləyək?
Əlif gözucu ona tərəf baxdı:
-Burax getsin.
Karapet birdən susdu, əvvəlcə onlardan bir neçə
addım uzaqlaşmış azərbaycanlıların arxasınca baxdı,
Salatın Əhmədli
325
sonra ətrafına səpələnmiş ölmüş yaraqlılara, əlləri
sarıqlı ermənilərə nəzər saldı, yerindən qalxıb onlara
tərəf qaçdı, onun qarşısına keçən əsgərin önündə diz
çökdü, dizlərini qucaqladı:
-Məni də özünüzlə-ə-ə-ə götürün. Məni sağ qoy-
y-y-y-mayacaqlar,-çevrilib əlləri bağlı erməniləri
göstərdi,-onlar məni satacaqlar. Mənim anamı, bacımı
Keşiş Qriqori sağ buraxmaz. Yalvarıram...
Əli sarıqlı erməninin sözünü eşidən Karapet
çığırdı:
-Gördünüzmü? Onun dediyini eşitdinizmi? O
bayaq o körpəni anasının qucağında qanına qəltan
elədi, qadının əlindəki torbanı almaq üçün əlini kəsdi,
qız gəlini güllələdi, uf demədi, mənimkilərə heç
yanmaz, heç yanmaz-z-z,-Karapet hönkürdü.
Əsgərlər onun söylədiklərinə qulaq asdıqca dəh-
şətə gəlirdilər. Üzü dağlara tərəf dayanmış Əlif dalba-
dal atılan güllə səsinə geri çevriləndə Kamilin
ermənilərə tuşlanmış silahını gördü...
Azərbaycanlı əsgərlər uzaqda idilər. Karapet hələ
də dizi üstə çöküb hönkürür, arabir uca səslə qışqırır,
Keşiş Qriqoriyə lənət yağdırırdı...
Salatın Əhmədli
326
Dostları ilə paylaş: |