Kur’an-i keriM’İn cihad ve teröre bakişI

  
 
 
24
 İnanan kimse ilmi imkânlarını kullanarak, insanları zararlı  şeyler hakkında 
bilgilendirir, onlara hakikatin ve güzel olanın ne olduğunu anlatır. Aynı zamanda 
onlara toplum düzenini ifsad etmeye çalışan kötülük odaklarının faaliyetlerini tanıtır, 
buna karşın Kur’an-ın davetini, müjdelerini ve uyarılarını insanlara ulaştırır. Bu 
sayede insanların fıtratlarından uzaklaşmasına ve uzaklaştırılmasına engel olarak 
toplumda düzeni, adaleti ve mutluluğu tesis etmeye vesile olmuş olur. 
 
 
III.  CİHADIN NEVİLERİ
 
 
 
Allah Rasulü (s.a.v.) buyuruyor ki; ‘Benden önceki ümmetler arasında Allah’ın 
gönderdiği ne kadar peygamber varsa, mutlaka onun ümmeti arasında sünnetini alan, 
emrine uyan bir takım havarileri ve ashabı olmuştur. Daha sonra onların yerine bir 
takım kimseler gelir, yapmadıkları  şeyleri söyler, emrolunmadıkları  işleri yaparlar. 
Bunlara karşı eliyle cihad eden kimse mü’mindir, diliyle cihad eden kimse 
mü’mindir, kalbiyle cihad eden kimse mü’mindir. Bunun ötesinde ise imandan 
hardal tanesi kadar dahi bir şey yoktur.’
76
 Zikredilen hadis-i şerifte genel olarak 
cihadın çeşitleri ve mekanizması net olarak ifade edilmiştir. Cihad kelimesini içeren 
ayetler incelendiğinde görülecektir ki Müslümanlar, Mekke döneminde de cihad 
etmeye çağrılmışlardır.
77
 Ayet-i kerimelerde zikredilen cihad ise tabiî ki sadece 
savaşma manalarına gelmemektedir. Bu sebeple şunu ifade etmek gerekir ki, din 
uğruna yapılan her savaş cihaddır, ancak ortaya konulan her cihad faaliyeti savaşmak 
değildir. Başka bir deyişle, mücahid insan, yalnız savaşan değil, dinini muhafaza 
etmek için dili ile, ilmi ile, malı ile, kalbi ile her türlü çaba ve gayreti gösteren 
kişidir.
78
  Şimdi cihadın genel manadaki nevilerine değinerek, bu kavramın ne 
şekillerde fiiliyata dönüştürülebileceğini ifade etmeye çalışacağız. 
                                                 
76
 Nevevi, Muhyiddin Yahya b. Şeref, el-Minhac Şerhu Sahihi Müslim, Mısır, 1929, II/27. 
77
 Hacc Suresi, 22/78; Furkan Suresi, 25/52. 
78
 Mevdudi, Tefsir, I/149-150. 

---

  
 
 
25
 
1. İlim İle Cihad 
 
Fert ve toplumların maddi ve manevi alanlarda ilerlemelerini sağlayan 
unsurların başında ilim gelmektedir. Bu sebepledir ki; Cihad için kolları  sıvayan 
kişinin yapacağı ilk iş ilim talep etmektir. Çünkü dünyada ne kadar kötülük varsa 
bunların kaynağı bir bakıma cehalettir. Hakka ulaşmak isteyen herkes öncelikle 
cehaletten kurtulmalıdır. Onun içindir ki, cihadın en önemli çeşitlerinden birisi ilimle 
yapılan cihaddır. İslam öncesi döneme “Cahiliye” denilmesi, bilgisizliğin iman etme 
önündeki en büyük engel olduğunun en güzel isbatıdır. Bu aynı zamanda cahilliğin, 
küfrün en önemli özelliği olduğunun da göstergesidir. 
İnanan bir kimsenin en yakın düşmanı nefsi ve şeytandır. Bu iki düşman, insanı 
kandırmak için onun cahilliğini kullanır. Bu iki düşmanla en iyi şekilde mücadele 
etmek için inanan kimsenin, Rabbine ve O’nun Rasulüne kulak vermesi 
gerekmektedir. Allah kulundan ne istemektedir, Rasulü mü’mine nasıl bir örnektir, 
bunların bilinmesi ve öğrenilmesi  şeytana karşı en önemli silahtır. Bunun içinde 
inanan kimsenin öncelikle ilim talep etmesi ve cehaletinden kurtulması gerekir. 
İslam’ın gayesi küfrün karanlıklarını yok etmek ve insanlara İslam’ın nurunu 
taşımaktır. Bunun en önemli vasıtalarından biri de şüphesiz cihaddır. İfade ettiğimiz 
gibi cihad için ilk yapılması gereken de ilim ile cihaddır. Böylece cehalete dayalı 
küfür karanlıkları dağıtılmış olacaktır. Ancak inanan kimsenin öncelikle kendi 
üzerindeki cehalet karanlığını dağıtması ve kendisini İslam’ın nuruyla aydınlatması 
gerekmektedir. Bunun için de ilmi talep etmesi, öğrendiği ilmi yaşaması ve 
yaşatması gerekir. Çünkü cahilin dostu şeytandır ve cahil şeytanın aklıyla yaşar, 
onun emrinden çıkmaz.  İlim öğrenen ve âlim kimseye ise şeytanın yaklaşması ve 
kandırması kolay olmaz. 
 
İbn-i Abbas(r.a.) anlatıyor: “ Rasulüllah (s.a.v.) buyurdular ki; ‘ Tek bir fakih, 
şeytana bin abidden daha yamandır.’ ” 
79
 
                                                 
79
 Tirmizi, a.g.e. , İlim 2. 

---

  
 
 
26
Yine Enes (r.a.) anlatıyor: “ Rasulüllah (s.a.v.) buyurdular ki; ‘ İlim talebi için 
yola çıkan kimse dönünceye kadar Allah yolundadır.’ ”
80
 
İlim ile yapılan cihad; cahillikle ve cahillikten kaynaklanan anlayışlarla, ya da 
bunların sonuçlarıyla mücadeledir. İlim yoluyla cihad edildiği takdirde, hem ilimle 
cihad eden kimse kötülüklerin, yanlışların farkında olarak bunlardan korunur, hem de 
kötülük yapan insanlara ve zalimlere doğru bilgi ve Kur’an’ın hikmetleri ulaştırılırsa, 
onların kötülükleri azaltılabilir. Çünkü bilen ile bilmeyen, ilim sahibi ile cahil eşit 
değildir.  
Kötülüklerin ve küfrün önemli bir nedeni cahillik ise, cihad da küfrün 
karanlıklarını yok etmek amacını güdüyorsa iman eden kimsenin öncelikle yapacağı 
iş ilim tahsil etmek ve sonrasında cahil kimseleri bilgilendirmek, insanlara Allah’ı, 
Kitabını ve Peygamberini tanıtmaktır. 
Yüce Rabbimizin, “Yaratan Rabbinin adıyla oku!”
81
, “Hiç bilenlerle 
bilmeyenler bir olur mu ?”
82
  ve “Rabbim benim ilmimi artır.”
83
 diye dua etmemizi 
öğütleyen ayet-i kerimeleri, Peygamber efendimiz (s.a.v.)’in ise, “Faydalı olan ilim 
mü’minin yitik malıdır, onu nerede bulursa alsın, ilim tahsil etmek Allah katında 
kılınan nafile namaz, tutulan oruç ve yapılan hac ibadetinden daha hayırlıdır.” 
şeklinde ki hadis-i şerifleri İslam’ın ilme verdiği önemi açıkça ifade etmekte ve her 
müslümana icab ettiği kadar ilimden nasibini alma sorumluluğunu yüklemektedir. 
 
2. 
Mal İle Cihad 
 
 
 ِﻞﻴِﺒَﺳ ﻲِﻓ ْاﻮُﻘِﻔﻧَأَو
ِﻪّﻠﻟا
 
 ﻰَﻟِإ ْﻢُﻜﻳِﺪْﻳَﺄِﺑ ْاﻮُﻘْﻠُﺗ َﻻَو
ِﺔَﻜُﻠْﻬﱠﺘﻟا
 
 ﱠنِإ ْاَﻮُﻨِﺴْﺣَأَو
َﻪّﻠﻟا
 
 ﱡﺐِﺤُﻳ
 َﻦﻴِﻨِﺴْﺤُﻤْﻟا
{}
 
“ Mallarınızı Allah yolunda harcayın, kendinizi ellerinizle tehlikeye atmayın. 
İyilik yapın. Şüphesiz ki Allah iyilik yapanları sever.”
84
 
                                                 
80
 Tirmizi, a.g.e. ,  İlim 2. 
81
 Alak Suresi, 96/1. 
82
 Zümer Suresi, 39/9. 
83
 Taha Suresi, 20/114. 
84
 Bakara Suresi, 2/195. 

---